Τα πρέπει και τα όχι για την παλινδρόμηση

Η νόσος της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης είναι μια χρόνια πάθηση του ανώτερου πεπτικού συστήματος που ταλαιπωρεί πολλούς ανθρώπους. Τουλάχιστον το 70% του γενικού πληθυσμού μία φορά στη ζωή του θα εμφανίσει ένα επεισόδιο γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. Οπως σημειώνει στο «Ενθετο Υγεία» η διαιτολόγος-διατροφολόγος και υποψήφια διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, Αστερία Σταματάκη, «η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι μια κατάσταση κατά την οποία παρατηρείται παλινδρόμηση (μετακίνηση προς τα πάνω) του όξινου περιεχομένου του στομάχου προς τον οισοφάγο ή και τον φάρυγγα». Και προσθέτει ότι άτομα που βιώνουν πάνω από 2-3 επεισόδια παλινδρόμησης εβδομαδιαίως θεωρούνται ότι πάσχουν από τη συγκεκριμένη νόσο.

Η ειδικός εν τούτοις εφιστά την προσοχή, καθώς οι επαναλαμβανόμενες παλινδρομήσεις των οξέων του στομάχου έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία βλαβών στα τοιχώματα του οισοφάγου. «H χρόνια παλινδρόμηση μπορεί να δημιουργήσει από οισοφαγίτιδα, προκαρκινικές αλλοιώσεις έως και καρκίνο του οισοφάγου. Τα πιο συχνά συμπτώματα της πάθησης είναι: δυσπεψία, πόνος ή καύσος χαμηλά στον θώρακα, δυσκαταποσία και τάση προς έμετο. Η ένταση των συμπτωμάτων φαίνεται ότι οξύνεται μετά την κατανάλωση μεγάλων και λιπαρών γευμάτων».

Οι αιτίες τις νόσου. H αιτιοπαθογένεια της νόσου είναι πολυπαραγοντική, υπογραμμίζει η κυρία Σταματάκη, αναλύοντας τις βασικές αιτίες:

α) Τη χαλάρωση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα: Ο κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας (βρίσκεται ανάμεσα στον οισοφάγο και το στομάχι) είναι μια βαλβίδα που έχει την κατάλληλη τάση για να ανοίγει και να περνάει το φαγητό στο στομάχι και ακολούθως να κλείνει εμποδίζοντας το περιεχόμενο του στομάχου να παλινδρομήσει στον οισοφάγο. Περιπτώσεις/ή συνθήκες που οδηγούν στη χαλάρωση του σφιγκτήρα είναι η λήψη διαφόρων φαρμάκων (αντιχολινεργικά, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, οιστρογόνα, προγεστερόνη κ.ά.) και το κάπνισμα. Σχετικά με τους διατροφικούς παράγοντες, φαίνεται ότι η κατανάλωση ροφημάτων με καφεΐνη, το αλκοόλ, η σοκολάτα, τα λιπαρά τρόφιμα, η μέντα μπορεί να συμβάλουν στη χαλάρωση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα.

β) Την ύπαρξη διαφόρων παραγόντων που αυξάνουν την ενδοκοιλιακή πίεση με αποτέλεσμα την προώθηση του περιεχομένου του στομάχου προς τον οισοφάγο. Τέτοιοι παράγοντες είναι η παρουσία ασκίτη, η παχυσαρκία, η εγκυμοσύνη, η καθυστερημένη κένωση του στομάχου, η κατανάλωση πολύ μεγάλων γευμάτων.

Η αντιμετώπιση. Η διαχείριση της νόσου της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης απαιτεί φαρμακευτική θεραπεία, αλλαγές στον τρόπο ζωής και σε κάποιες προχωρημένες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί και χειρουργική αντιμετώπιση. Οσον αφορά τον τρόπο ζωής και διατροφής, οι συστάσεις που δίνονται είναι οι παρακάτω:

• Σε περιπτώσεις παχυσαρκίας ή υπέρβαρου, προσπαθήστε να χάσετε βάρος. Η απώλεια βάρους βοηθά σημαντικά στην ανακούφιση των συμπτωμάτων. Είναι επιθυμητό ο Δείκτης Μάζας Σώματος να μην ξεπερνά το 25.
• Κάντε μικρά και συχνά γεύματα σε τακτά και καθορισμένα χρονικά διαστήματα. Αποφύγετε τη μεγάλη ποσότητα τροφής ανά γεύμα. Οσο μεγαλύτερος είναι ο όγκος της τροφής στο στομάχι, τόσο μεγαλύτερη η πίεση, τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος για παλινδρόμηση.
• Μη ξαπλώνετε αμέσως μετά το φαγητό. Το χρονικό διάστημα μεταξύ ενός κυρίως γεύματος και της κατάκλισης να μην είναι λιγότερο από 3 ώρες. Οταν ξαπλώνετε φροντίστε ο κορμός σας να είναι ανασηκωμένος. Γι' αυτό χρησιμοποιήστε διπλά μαξιλάρια ή ανασηκώστε το στρώμα του κρεβατιού.
• Περιορίστε την κατανάλωση φαγητών που μειώνουν την πίεση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα ή αυξάνουν την έκκριση γαστρικού οξέος όπως είναι: η σοκολάτα, ο καφές (ακόμη και ο ντεκαφεϊνέ), το τσάι, τα αναψυκτικά, το μαύρο και το κόκκινο πιπέρι, το ζωικό λίπος, οι σφολιάτες, η μέντα, ο δυόσμος.
• Θα πρέπει να αποφεύγονται τηγανητά φαγητά, παστά ψάρια, σκληρά διπλομαγειρεμένα, καπνιστά ή με πολλά μπαχαρικά κρέατα, γλυκά με σιρόπι και ξηρούς καρπούς και λαχανικά που σχηματίζουν αέρια, όπως το σέλινο κ.ά.
• Σε περιπτώσεις οισοφαγίτιδας προσπαθήστε να μειώσετε την κατανάλωση εσπεριδοειδών, ντομάτας, χυμού Cranberry, σκόρδου, κρεμμυδιού, πικάντικων τροφίμων και πολύ ζεστών ροφημάτων.
• Κρατήστε ένα ημερολόγιο καταγραφής των τροφίμων που καταναλώνετε και όπου μπορείτε να σημειώσετε και σχετιζόμενα συμπτώματα της νόσου. Θα σας βοηθήσει να εντοπίσετε τροφές που πιθανόν σας ενοχλούν.
• Αποφύγετε την κατανάλωση αλκοόλ και το κάπνισμα.
• Μη φοράτε στενές ζώνες, καλσόν και ρούχα. Επιλέξτε χαλαρά ρούχα ειδικά στην περιοχή της μέσης.
• Ασκηθείτε. Βάλτε στη ζωή σας τη σωματική άσκηση που θα πρέπει να είναι μέτριας έντασης για τουλάχιστον 30 λεπτά ημερησίως.