Ποιο είναι το καλά «κρυμμένο» μυστικό που… μοιράζονται οι αχλαδιές, οι ροδακινιές, οι ελιές και τα άλλα καρποφόρα δένδρα; Είναι η ικανότητά τους να απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα (CO₂) από την ατμόσφαιρα και να συμβάλλουν έτσι στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής (!).
Ο πλανήτης εκπέμπει σήμα κινδύνου. Και δυστυχώς για εμάς τους «ενοίκους» αυτού του πλανήτη η… σωτηρία αργεί ακόμη και οι μεταβολές του καιρού θα είναι, αν δεν αλλάξει κάτι, η νέα μας «καθημερινότητα»…
Πλέον, η κλιματική αλλαγή επηρεάζει όλες τις περιοχές του κόσμου και τα αποτελέσματα είναι ήδη ορατά: τα έντονα καιρικά φαινόμενα ολοένα και αυξάνονται, η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει και οι πάγοι στις πολικές περιοχές λιώνουν…
Νέα όπλα στη… φαρέτρα
Για τον λόγο αυτό, και προτού η κατάσταση γίνει μη αναστρέψιμη, οι ειδικοί ρίχνουν στη… μάχη ό,τι όπλο έχουν. Ετσι, στη φαρέτρα μπαίνουν και τα καρποφόρα δένδρα (!). «Τα δάση κατέχουν σημαντική θέση ανάμεσα στους φυσικούς τρόπους μετριασμού της κλιματικής αλλαγής. Απορροφούν και δεσμεύουν CO₂ μέσω της φυσικής διαδικασίας που πυροδοτεί η φωτοσύνθεση. Εάν μπορούν τα δάση, γιατί να μην μπορούν και τα καρποφόρα δένδρα που παρουσιάζουν παρόμοιες φυσικές διαδικασίες;» επισημαίνει μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο συντονιστής του CLIMATREE Κώστας Μπίθας, καθηγητής Οικονομικής του Περιβάλλοντος (Ινστιτούτο Αστικού Περιβάλλοντος και Ανθρώπινου Δυναμικού) στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. «Και βέβαια αυτό μπορεί να έχει εφαρμογή και στις πόλεις, αρχίζοντας από τις ταράτσες των κτιρίων με τη φύτευση σε μεγάλες γλάστρες καρποφόρων δένδρων».
Ηδη, το Ευρωπαϊκό Ερευνητικό Εργο LIFE CLIMATREE αναδεικνύει τον σημαντικό και σε μεγάλο βαθμό αγνοημένο ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι δενδρώδεις καλλιέργειες στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής. Μάλιστα, οι ειδικοί που συμμετέχουν στο προαναφερόμενο έργο αποτίμησαν σε οικονομικούς όρους τη συνεισφορά των δενδρωδών καλλιεργειών.
Η οικονομική ανάλυση (για την περιοχή της Μεσογείου) δείχνει μια αξία περίπου 127 ευρώ ανά στρέμμα στις καλλιέργειες εκείνες που απορροφούν τη μέγιστη δυνατή ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα. Και αυτή η τιμή μπορεί να οδηγήσει στον σχεδιασμό ενισχύσεων για τους αγρότες που ακολουθούν κλιματικά προσανατολισμένες καλλιεργητικές μεθόδους.
Οι 13 τεχνικές…
Μέσα από το Ερευνητικό Εργο LIFE CLIMATREE αναπτύχθηκαν μεθοδολογίες και προτάσσονται καλλιεργητικές τεχνικές που μπορούν να εφαρμόσουν οι αγρότες - δενδροκαλλιεργητές, ώστε να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά τη διάρκεια του κύκλου της καλλιέργειάς τους, αλλά και να αυξήσουν τη δέσμευση του διοξειδίου του άνθρακα από τα δένδρα και το έδαφος, συμβάλλοντας στην αναστροφή της κλιματικής αλλαγής.
Κατά τον αναπληρωτή καθηγητή στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Τμήμα Δενδροκομίας) Πέτρο Ρούσσο, οι τεχνικές που μπορούν να εφαρμόσουν οι παραγωγοί είναι οι εξής:
1η) Πυκνότερη φύτευση δένδρων. Με την εισαγωγή νάνων υποκειμένων σε πολλά δενδροκομικά είδη, είναι πλέον εφικτή η εφαρμογή πυκνότερων φυτεύσεων, δηλαδή περισσότερων δένδρων ανά στρέμμα. Τι προσφέρει αυτό; Προσφέρει γρηγορότερη κάλυψη της επιφάνειας του εδάφους, με συνέπεια υψηλότερη αφομοίωση διοξειδίου του άνθρακα.
2η) Εφαρμογή συστημάτων μόρφωσης με υψηλότερη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία. Η έκθεση όσο το δυνατόν μεγαλύτερου μέρους του φυλλώματος των δένδρων στην ηλιακή ακτινοβολία συμβάλλει στη μεγαλύτερη και αποτελεσματικότερη αφομοίωση διοξειδίου του άνθρακα από τα φύλλα.
3η) Εδαφοκάλυψη στη γραμμή φύτευσης (με φυσικό ή τεχνητό υλικό) και υδρολίπανση. Η κάλυψη της γραμμής πάνω στην οποία φυτεύονται τα δένδρα δεν επιτρέπει την ανάπτυξη ζιζανίων και ταυτόχρονα μειώνει τις απώλειες νερού από το έδαφος μέσω εξάτμισης. Την ίδια ώρα, η υδρολίπανση βελτιώνει την αποτελεσματικότητα της λίπανσης με εξοικονόμηση χρημάτων, μιας και η λίπανση πραγματοποιείται ταυτόχρονα με το πότισμα.
4η) Εφαρμογή φυτών εδαφοκάλυψης μεταξύ των γραμμών φύτευσης των δένδρων. Μπορεί να επιτευχθεί αύξηση της δέσμευσης του διοξειδίου του άνθρακα από τα ίδια φυτά της εδαφοκάλυψης.
5η) Ελαχιστοποίηση της κατεργασίας εδάφους. Αυτό σημαίνει ότι υψηλότερα ποσοστά άνθρακα μπορούν να αποθηκεύονται στο έδαφος συμβάλλοντας στη μείωση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.
6η) Εφαρμογή ελλειμματικής ύδρευσης. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τις αντλήσεις που απαιτούνται για το πότισμα.
7η) Παρακολούθηση γεωργικών προειδοποιήσεων. Ο παραγωγός μπορεί πλέον να γνωρίζει τον βαθμό επικινδυνότητας εμφάνισης κάποιου εχθρού ή ασθένειας της καλλιέργειας και να επεμβαίνει στον σωστό χρόνο.
8η) Εφαρμογή μεθόδων μαζικής παγίδευσης ή γενικά παγίδων για την έγκαιρη αντιμετώπιση των εχθρών. Επιτυγχάνεται η μείωση των φυτοφαρμάκων αλλά και η μείωση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα λόγω μείωσης της χρήσης μηχανημάτων για τη διάθεση των φυτοφαρμάκων.
9η) Χρησιμοποίηση των υπολειμμάτων της καλλιέργειας (κλαδέματα) ως οργανικού λιπάσματος ή καύσιμης ύλης. Ενα από τα πλεονεκτήματα εδώ είναι η μείωση της χρήσης ορυκτών καυσίμων.
10η) Χρήση ΑΠΕ. Η χρήση ΑΠΕ μειώνει την κατανάλωση ενέργειας από τρίτους.
11η) Χρησιμοποίηση τεχνικών άμβλυνσης καταπονήσεων στα δένδρα. Με τη χρήση διαφόρων ουσιών που λειτουργούν ως παράγοντες άμβλυνσης της καταπόνησης ή και διχτυών σκίασης αυξάνεται η δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα από τα δένδρα (η φωτοσύνθεσή τους).
12η) Κλάδεμα αναγέννησης σε γερασμένους μη παραγωγικούς ελαιώνες. Με τον τρόπο αυτό η νέα βλάστηση που θα επιτευχθεί απορροφά διοξείδιο του άνθρακα με μεγαλύτερο ρυθμό, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση της συγκέντρωσής του στην ατμόσφαιρα.
13η) Διαφορετική χρήση των δένδρων. Οι ειδικοί θεωρούν πως τα δένδρα δεν θα τα καλλιεργούμε μόνο για τους καρπούς αλλά και για τα φύλλα, λαμβάνοντας από αυτά σημαντικά φυτοχημικά προϊόντα υψηλής αξίας και αυξάνοντας τη βλάστηση που θα δεσμεύει σημαντικά ποσά διοξειδίου του άνθρακα.
