Η σημερινή καταστροφή στη Μόρια υφαίνεται χρόνια. Οπως και σε εκτροχιασμό τρένου,  διακρίνουμε πλήθος ενεργειών, στάσεων και παραλείψεων που οδηγούσαν σε μια κατάληξη που τώρα μοιάζει αναπόφευκτη. Διαχρονικά, πλήθος εμπλεκόμενοι, αρμόδιοι και μη, εντός Ελλάδος και εκτός, σε εθνικό, τοπικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, εξετάζουν τμήμα μόνο του συνόλου, το προσαρμόζουν στη δική τους ατζέντα, μετατοπίζουν ευθύνες, κατασκευάζουν εχθρούς. Μιλούν, αλλά σχεδόν ποτέ δεν ακούν.

Πέντε χρόνια μετά την έκρηξη του 2015, οι ζωές των ανθρώπων που βρίσκονται στη Μόρια είναι ακόμη στον πάγο. Αναμένουν μάταια την κατάληξη πολιτικών και γεωστρατηγικών διαδικασιών που φαίνεται να σταθμίζουν όλα εκτός από την ευημερία αυτών των ιδίων. Καθώς δεν διαφαίνεται καμιά προοπτική – το τούνελ των προσφύγων δεν έχει φως – εμπεδώθηκε βαθιά δυσπιστία. Αυτή επιβεβαιώνεται από κάθε κίνηση που στοχεύει στο εσωτερικό ακροατήριο. καταφέρνει, ακόμη και η καλοπροαίρετη πρωτοβουλία να μοιάζει σαν επιβουλή.

Η πανδημία θα μπορούσε να είχε λειτουργήσει ως μοχλός ανάκτησης εμπιστοσύνης. Οταν η μοίρα όλων των κατοίκων είναι κοινή, όταν οι επιδημιολόγοι γνωρίζουν  ότι «κανείς δεν είναι ασφαλής αν δεν είναι όλοι ασφαλείς», οφείλαμε να καταλάβουμε ότι όλοι είμαστε συνεπιβάτες του ίδιου καραβιού.  

Δυστυχώς, όμως, τους τελευταίους μήνες, η πανδημία, αντί να λειτουργήσει σαν εγερτήριο σάλπισμα, εργαλειοποιήθηκε με σκοπό να περιφρουρηθεί η βλαπτική αυταπάτη του «δεν υπάρχουν εάν δεν τους βλέπω».  Επενδύθηκε από πολλούς πολιτικό κεφάλαιο στην άρνηση μόνιμης εγκατάστασης και στον εξορκισμό κάθε κίνησης προς τα εκεί. Για παράδειγμα, αποδίδεται το καθεστώς του πρόσφυγα, χωρίς να έχει γίνει καμιά προεργασία ώστε το άτομο αυτό να βρει δουλειά, σπίτι, να οικοδομήσει το μέλλον του. Ενα μέλλον, που φαίνεται με τον τεμαχισμό αρμοδιοτήτων να μην είναι αρμοδιότητα και ευθύνη κανενός.

Ηταν ο  τεμαχισμός αρμοδιότητας που έβαλε τον κορωνοϊό στη Μόρια: ένας αναγνωρισμένος πρόσφυγας διαπίστωσε ότι το μόνο που του προσέφερε η Ελλάδα ήταν ένα παγκάκι στην Πλατεία Βικτωρίας. Οταν γύρισε πίσω στους μόνους ανθρώπους που γνώριζε – πίσω στη Μόρια – ήταν πιθανότατα φορέας…

Αν και ήταν σαφές ότι η Μόρια και τα άλλα ΚΥΤ ήταν ενεργές υγειονομικές βόμβες που μπορούσαν να εκραγούν ανά πάσα στιγμή, το πρόβλημα έπεσε θύμα αναρμοδιοτήτων και απροθυμίας να αναληφθεί συνολική ευθύνη. Ετσι αφέθηκε απασφαλισμένη μια υγειονομική βόμβα: δεκατρείς χιλιάδες άνθρωποι χωρίς πρόσβαση στα απαραίτητα για την προστασία όχι απλά της υγιεινής, αλλά της υγείας και της ζωής τους. Μια κατάσταση όπου οι συστάσεις – να πλένεις τα χέρια και να κρατάς αποστάσεις – είναι κακόγουστο ανέκδοτο. Ο δε υγειονομικός αποκλεισμός ερμηνεύεται από κάποιους ως τιμωρία.

Εδώ και χρόνια, ο γυάλινος περιέκτης της κλεψύδρας αδειάζει σιγά-σιγά με σταθερή ροή. Την αδειάζει η έλλειψη πρωτοβουλιών για βιώσιμες λύσεις για αύριο αλλά και αξιοπρεπείς συνθήκες για σήμερα.

Η κλεψύδρα άδειασε. Δεν μπορούμε πλέον ως κοινωνία να κατοικούμε στη χώρα της άρνησης.

Η Αντιγόνη Λυμπεράκη είναι γενική διευθύντρια της Solidarity Now