Έντυπη Έκδοση
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tanea.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Σύνδεση μέλους
Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους
Στο σημείωμα του περασμένου Σαββάτου γράφαμε ότι οι σύγχρονοι «εργάτες γνώσης» θα αποσυνδέονται σταδιακά, λόγω των τεχνολογικών εξελίξεων, από τη μισθωτή εργασία και θα μετατρέπονται σε δυνάμει «αφεντικά του εαυτού τους». Οι αλλαγές αυτές προοιωνίζονται αύξηση των αυτοαπασχολουμένων και επιβάλλουν μια διαφορετική οργάνωση της φορολογίας και της ασφάλισής τους, σε ένα πλαίσιο ευελιξίας και ανταποδοτικότητας.
Οταν το 2015 ξεκινούσε η συζήτηση για το νέο Ασφαλιστικό, η Νέα Δημοκρατία είχε προτείνει ένα σύστημα τριών διακριτών ασφαλιστικών ταμείων (μισθωτών, ελεύθερων επαγγελματιών/αυτοαπασχολουμένων και αγροτών). Αποδείχθηκε σωστό, αφού, ακόμη και σήμερα, εντός του ενιαίου ΕΦΚΑ αυτές οι τρεις επαγγελματικές ομάδες λειτουργούν υπό διαφορετικούς κανόνες απόδοσης εισφορών.
Το προ του νόμου Κατρούγκαλου καθεστώς, με τις υποχρεωτικές κλάσεις συνδεδεμένες με τα χρόνια ασφάλισης, ήταν εγγενώς άδικο, καθώς προεξοφλούσε συνεχή και ευθύγραμμα ανοδική καριέρα για όλους. Και αυτή η αισιόδοξη βεβαιότητα μεταφραζόταν σε υψηλές τεκμαρτές εισφορές, δυσβάστακτες για εκείνους που δεν πετύχαιναν συνεχή αύξηση εισοδημάτων.
Ομως και το πλαίσιο απόδοσης εισφορών για τους αυτοαπασχολούμενους του νόμου 4387/2016 (Κατρούγκαλου) αποδείχτηκε προβληματικό στην πράξη. Η σύνδεση εισοδημάτων με εισφορές προκάλεσε τεράστια οριακή επιβάρυνση των εισοδημάτων από τον συνδυασμό φόρων και εισφορών, ακόμη και για σχετικά χαμηλά εισοδήματα. Λειτούργησε ως σοβαρό αντικίνητρο φορολογικής συμμόρφωσης, ενώ η περιβόητη σύνδεση εισφορών - εισοδήματος παρέμεινε κενό γράμμα. Το 80% των αυτοαπασχολουμένων κατέβαλλε τεκμαρτές εισφορές όχι ανάλογες του εισοδήματός του.
Κενό γράμμα παρέμεινε και η εξομοίωση μισθωτών - αυτοαπασχολουμένων. Οταν ξεκίνησε η εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου, ο δικηγόρος κατέβαλε το 27% του εισοδήματός του για κύρια και επικουρική ασφάλιση, όσο και ο μισθωτός. Δύο χρόνια αργότερα, κατέβαλε τα μισά, 13,33%! Και δεν είναι τυχαίο ότι το ξήλωμα του νόμου ξεκίνησε επί ΣΥΡΙΖΑ. Εστω και καθυστερημένα, κατάλαβαν και οι ίδιοι ότι ο νόμος ήταν αντιπαραγωγικός και τοξικός για τη λειτουργία της οικονομίας.
Το Ασφαλιστικό, ως αποταμιευτικός μηχανισμός που διασφαλίζει το βιοτικό επίπεδο του ασφαλισμένου κατά την περίοδο της συνταξιοδότησης, είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να σχεδιάζεται με όρους εισπρακτικούς, ψηφοθηρικούς ή ταξικούς.
Γι' αυτόν τον λόγο, με το νέο πλαίσιο που επεξεργάζεται το υπουργείο Εργασίας, παύουμε να προσποιούμαστε ότι εξισώνουμε ανόμοια πράγματα. Και εισηγούμαστε ένα λειτουργικό και δίκαιο Ασφαλιστικό, που συνυπολογίζει τα πραγματικά δεδομένα της οικονομίας. Απλό στην αρχιτεκτονική του, το νέο πλαίσιο προβλέπει μια υποχρεωτική κλάση με χαμηλότερες εισφορές και 5 προαιρετικές κλάσεις με υψηλότερες εισφορές, που εξασφαλίζουν υψηλότερη σύνταξη. Είναι το πιο δίκαιο σύστημα που είχαμε ποτέ.
Ο σχεδιασμός μας είναι ολιστικός. Φορολογικές και ασφαλιστικές παρεμβάσεις λειτουργούν συμπληρωματικά προς όφελος του φορολογουμένου, του ασφαλισμένου, του συνταξιούχου. Θέτουμε το ύψος εισφορών της υποχρεωτικής κλάσης λίγο υψηλότερα από την τρέχουσα κατώτατη εισφορά επειδή πιστεύουμε ότι ο ασφαλισμένος πρέπει να αποταμιεύει περισσότερα για να απολαμβάνει καλύτερη σύνταξη. Και φροντίζουμε, μειώνοντας ταυτόχρονα τους φόρους, να εξασφαλίσουμε στον ασφαλισμένο τη δυνατότητα να αποταμιεύει περισσότερο.
Ο ασφαλισμένος θα καταβάλλει λιγότερους φόρους και περισσότερες εισφορές ώστε, τελικά, ως εργαζόμενος να έχει υψηλότερο διαθέσιμο καθαρό εισόδημα και ως συνταξιούχος να απολαμβάνει υψηλότερη σύνταξη.
Η εφαρμογή διαφορετικών κανόνων απόδοσης εισφορών για τους αυτοαπασχολούμενους - αυτό ισχύει και σήμερα - δεν ισοδυναμεί με προνομιακή μεταχείριση. Διότι όλοι, μισθωτοί και αυτοαπασχολούμενοι, λαμβάνουν παροχές συνδεδεμένες με τις εισφορές που καταβάλλουν με τον ίδιο ενιαίο και καθολικό τρόπο. Κι αυτό το χαρακτηριστικό, που αποτελεί τον πυρήνα της ισότητας και της ισονομίας του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, είναι ανεξάρτητο από τους κανόνες απόδοσης εισφορών. Με μια φράση, ο στόχος μας είναι: λιγότερα βάρη, καλύτερες συντάξεις, μεγαλύτερη ανταπόδοση, βιώσιμο και δίκαιο ασφαλιστικό σύστημα.
Τέλος, στο ερώτημα «γιατί δεν αποσυνδέετε, λοιπόν, και τις εισφορές των μισθωτών από το εισόδημα;» η απάντηση είναι απλή. Διότι αυτόματα στην αγορά εργασίας θα δημιουργηθούν δύο ταχύτητες εργαζομένων: οι «φθηνοί» που θα επιλέγουν την εισαγωγική κλάση και οι «ακριβοί» που θα επιλέγουν υψηλότερες κλάσεις.
Κάτι τέτοιο πιθανότατα θα οδηγούσε σε αθέμιτο ανταγωνισμό, που μακροπρόθεσμα θα απέβαινε εις βάρος των εργαζομένων. Αυτός είναι ένας βασικός λόγος που το κράτος υιοθετεί πιο «περιοριστική» προσέγγιση στην περίπτωση της ασφάλισης της μισθωτής εργασίας. Στο τρίτο και τελευταίο σημείωμα θα αναφερθούμε όμως εκτενέστερα στην ασφάλιση των μισθωτών που έως σήμερα είναι πράγματι οι αδικημένοι του συστήματος.
Ο Ακης Σκέρτσος είναι υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ
