Οι αετοί πεθαίνουν στα ηλεκτροφόρα καλώδια

Στα ηλεκτροφόρα καλώδια και όχι... στον αέρα πεθαίνουν οι αετοί στην Ελλάδα. Το πιο πρόσφατο περιστατικό θανάτου ενός νεαρού σπιζαετού σε πυλώνα ηλεκτρικού ρεύματος στη Θεσσαλία αναδεικνύει έναν από τους σοβαρότερους κινδύνους που κρύβει η ελληνική ύπαιθρος για τα απειλούμενα άγρια πτηνά. Οι ειδικοί αποκαλούν «παγίδα θανάτου» τον Θεσσαλικό Κάμπο και εξηγούν ότι εκτός από σπιζαετοί - που αποτελούν προστατευόμενο είδος - εξαιτίας ηλεκτροπληξίας χάνουν τη ζωή τους ακόμα και ασπροπάρηδες, από τους οποίους έχουν απομείνει πλέον μόνο τρία ζεύγη στην Ελλάδα, στικταετοί, φιδαετοί, μεταναστευτικά πουλιά, αλλά και πελαργοί, με πιο τραγικό περιστατικό τη μαζική ηλεκτροπληξία περισσότερων των 100 ατόμων στο Σούνιο πριν από πέντε χρόνια.

Στη βάση της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας καταγράφονται κάθε χρόνο δεκάδες περιστατικά από αναφορές πολιτών ή από αυτοψίες μελών της Ορνιθολογικής, ενώ οι εμπλεκόμενοι φορείς κάνουν λόγο για υπερδιπλάσια κρούσματα, τα οποία απλώς δεν γίνονται αντιληπτά.
Οι επιστημονικές μελέτες και τα πορίσματα ερευνητικών προγραμμάτων για τον σπιζαετό στη Μεσόγειο είναι αποκαλυπτικά:

Σε αρκετές περιοχές η ηλεκτροπληξία αποτελεί την κύρια αιτία θανάτου ειδικά για τα ανήλικα πουλιά που μετά την αναπαραγωγική περίοδο διασπείρονται με αίσθημα εξερεύνησης μακριά από τις φωλιές τους και επισκέπτονται περιοχές με έντονη ανθρωπογενή δραστηριότητα. Την προηγούμενη εβδομάδα θύμα ήταν ένας νεαρός σπιζαετός που είχε γεννηθεί τον Ιούνιο στο νησί της Ανδρου.

Ο θάνατός του έγινε αμέσως αντιληπτός διότι το πουλί παρακολουθούνταν από την ημέρα της γέννησής του με δορυφορικό πομπό στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος LIFE. Στους λίγους μήνες ζωής του ο νεαρός σπιζαετός είχε προλάβει να κάνει ένα πολύ μεγάλο ταξίδι, φτάνοντας μέχρι την Αλβανία, επιστρέφοντας έπειτα νοτιότερα, οπότε και πραγματοποίησε μια εντυπωσιακή βόλτα πάνω από το κέντρο της Αθήνας, ενώ στη συνέχεια μετέβη στην Κεντρική Ελλάδα αναζητώντας τροφή και μέρη κατάλληλα για καταφύγιο. Τελικά σκοτώθηκε στον Θεσσαλικό Κάμπο στην προσπάθειά του να ξεκουραστεί σε κάποιον από τους πυλώνες μεταφοράς ρεύματος της περιοχής. Ηταν το δεύτερο εξακριβωμένο κρούσμα ηλεκτροπληξίας πτηνού που ήταν ενταγμένο στο πρόγραμμα LIFE Bonelli EastMed.

Προστασία. «Χάρη στην τηλεμετρία τα τελευταία χρόνια έχουμε πολύ περισσότερα δεδομένα για τα αίτια θνησιμότητας των πουλιών, μια και, λόγω των πομπών που φέρουν τα πουλιά, μπορούμε να παρακολουθούμε τις μετακινήσεις τους και να ανιχνεύουμε περιστατικά ηλεκτροπληξίας ή πρόσκρουσης σε ανεμογεννήτριες ή θανάτωσης λόγω δηλητηρίασης. Συχνά ακόμα και δασικές πυρκαγιές που αποδίδονται σε άγνωστη αιτία ξεκινούν από ηλεκτροπληξίες πουλιών κάτω από πυλώνες» λέει στα «ΝΕΑ» η Ρούλα Τρίγκου, συντονίστρια επικοινωνίας της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας.

Ο Θεσσαλικός Κάμπος λειτουργεί, σύμφωνα με την Ορνιθολογική Εταιρεία, ως μια εξαιρετικά επικίνδυνη παγίδα. Στην περιοχή, εξαιτίας της ευκολίας ανεύρεσης τροφής, συγκεντρώνεται τους χειμερινούς μήνες μεγάλος αριθμός αρπακτικών πουλιών, τα οποία εξαιτίας της έλλειψης δέντρων ή βράχων κουρνιάζουν σε πυλώνες και κολόνες μεταφοράς ρεύματος για να ξεκουραστούν και να εποπτεύσουν τον χώρο.
«Δυστυχώς στη χώρα μας έχουν γίνει ελάχιστες ενέργειες από τους αρμόδιους φορείς για το θέμα μόνωσης τέτοιων επικίνδυνων πυλώνων» συμπληρώνει η Ρούλα Τρίγκου. «Θεωρούμε κρίσιμης σημασίας δράσεις μετριασμού του κινδύνου, όπως μόνωση επικίνδυνων πυλώνων και σήμανση καλωδίων, τα οποία, με τη συνεργασία της ΔΕΔΔΗΕ, μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην προστασία ειδών που πέφτουν θύματα ηλεκτροπληξίας».

Ο σπιζαετός είναι ένα μεσαίου έως μεγάλου μεγέθους αρπακτικό πουλί με μόνιμη παρουσία στη χώρα μας, και κυρίως στα νησιά του Αιγαίου. Είναι χαρακτηρισμένο ως Τρωτό στο Κόκκινο Βιβλίο των απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας και ο πληθυσμός του στην ελληνική επικράτεια εκτιμάται στα 100-140 ζευγάρια.