Η κάθε εποχή έχει τα αρκτικόλεξά της. Προκειμένου να συμμετάσχουν οι συνταξιούχοι στην ευημερία της οικονομίας, οι εκσυγχρονιστές τούς έδωσαν ΕΚΑΣ – το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Συνταξιούχων. Για να συμμετάσχουν στον εισοδηματικό κατήφορο από το 2009, μοιράστηκαν απλόχερα ΕΠΑΣ – Επανειλημμένες Περικοπές Αποδοχών Συνταξιούχων. Στο γλυκοχάραμα του μεταμνημονίου στρώνονται τα τραπέζια με μενού ΕΠΟΣ (Ετήσια Πελατειακή Ομηρεία Συνταξιούχων).

Πώς διαφέρει το εκσυγχρονιστικό ΕΚΑΣ από τη Συριζαία ΕΠΟΣ;

Κατ’ αρχάς, η ΕΠΟΣ πιάνει περισσότερο πολιτικό «τόπο». Λίγο το δημογραφικό, λίγο το brain drain και η απέχθεια των νέων για μαγειρέματα, κάθε ψήφος συνταξιούχου μετράει πολιτικά πολλαπλάσια από ό,τι το 1996.

Κατά δεύτερον, πενία τέχνας κατεργάζεται: Το ΕΚΑΣ μοίραζε πραγματικά λεφτά που προέκυπταν από σταθερή ανάπτυξη. Η ΕΠΟΣ μοιράζει υποσχέσεις, όταν όμως όλοι ξέρουν ότι αυτές δεν έχουν αντίκρισμα. Η μαθηματική ιδιοφυΐα της ΕΠΟΣ προκύπτει επειδή δύο αρνήσεις κάνουν μία κατάφαση: Δεν απαιτείται να μοιράζεις χρήμα όταν δεν υπάρχουν λεφτά. Η ακροβατική φιγούρα προκύπτει από τρία ριψοκίνδυνα βήματα: (1) Πρέπει να πείσεις τους συνταξιούχους ότι θα τους κόψεις τη σύνταξη. (2) Κατόπιν, πρέπει να τους πείθεις ότι δίνεις μάχη να μην κοπεί. Ετσι τους προετοιμάζεις για: (3) πανηγυρισμούς επειδή ανέβαλες την περικοπή.

Μεγαλοφυές. Τέρμα η βαρβαρότητα των ΕΠΑΣ («η δική μου περικοπή ήταν μικρότερη»). Στη θέση της μπαίνει το θετικό αφήγημα της μη περικοπής.  Αφού το μέγεθος της επαπειλούμενης περικοπής ποτέ δεν γνωστοποιήθηκε, το πόσο κερδίζει ο καθένας συνταξιούχος είναι φαντασιακό μέγεθος, προϊόν επικοινωνιακής ανάδειξης. Οταν θυμάται ο συνταξιούχος πώς σχολίαζε η αντιπολίτευση την απειλή περικοπής, θα νομίζει ότι γλίτωσε κάτι μεγάλο. Μνημόσυνο με ξένα κόλλυβα.

Ολοι οι πολιτικοί γνωρίζουν ότι τις ψήφους δεν φέρνει η ευγνωμοσύνη, αλλά η προσδοκία. Και εκεί η ΕΠΟΣ διαπρέπει – πάλι με τη βοήθεια της αντιπολίτευσης.

Σχεδόν κανείς δεν τόλμησε να επιχειρηματολογήσει υπέρ της περικοπής – π.χ. με επίκληση της δικαιοσύνης μεταξύ γενεών: οι άνεργοι να μην πληρώνουν τους παππούδες τους. Αλλά ούτε και για το αντίθετο: οι παππούδες πάντα να μετράνε περισσότερο από τα εγγόνια. Αρα η μη περικοπή δικαιολογείται από συγκυριακούς παράγοντες – που ισχύουν φέτος αλλά μπορεί όχι του χρόνου.

Η επίμαχη απόφαση του Εurogroup δεν εξετάζει την ουσία του θέματος. Ούτε καν το επιθυμητό μιας δαπάνης αντί κάποιας άλλης. Αρα λέει ότι αυτή η κυβέρνηση μπορεί (αν θέλει) να μην κόψει τις συντάξεις φέτος. Του χρόνου, έχει ο Θεός.

Ας έλθουν τότε οι συνταξιούχοι με τον κηδεμόνα τους και θα δούμε.

Η ΕΠΟΣ ετοιμάζει το εκλογικό έπος της επόμενης διετίας. Δεν αμφισβητεί το επιθυμητό των περικοπών σε βάθος χρόνου, αλλά μόνο για ένα (ή το πολύ δύο). Ετσι περνά την καυτή πατάτα των περικοπών ατόφια στην επόμενη κυβέρνηση. Το κάνει όμως έχοντας ήδη κατοχυρώσει ότι οι πραγματικοί φίλοι των συνταξιούχων ήταν όσοι είχαν την αρχική ιδέα να τις κόψουν.

Ο Πλάτων Τήνιος είναι επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς