Είναι γεγονός. Κάτι δείχνει να αλλάζει στην ελληνική οικονομία προς το καλύτερο έπειτα από πολύ καιρό. Δεν είναι μόνο οι αγορές, οι οποίες συνήθως βιάζονται και υπεραντιδρούν, αλλά και πολλοί οικονομολόγοι, αναλυτές, τραπεζίτες και ευρωπαίοι αξιωματούχοι που αναγνωρίζουν ότι το κλίμα τουλάχιστον έχει μεταστραφεί. Καμία σχέση με έναν χρόνο νωρίτερα.

Από τη βελτίωση του κλίματος έως την πραγματική ανάκαμψη και τη μείωση της ανεργίας υπάρχει βεβαίως απόσταση. Δεν έχουμε ακόμη την ανάκαμψη στο «τσεπάκι», προειδοποιούν οι πιο συντηρητικοί και μιλούν για σειρά από αβεβαιότητες.

Την πρώτη αβεβαιότητα την επισημαίνει ο ίδιος ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας απαντώντας σε σχετική ερώτηση των «ΝΕΩΝ»: Είναι οι πιέσεις που δέχεται να χαλαρώσει το πρόγραμμα. «Τα πράγματα είναι σαφώς καλύτερα», λέει. «Ωστόσο είμαστε ακόμη μόλις στην αρχή. Και εγώ ανησυχώ, διότι αισθάνομαι ότι ασκούνται πιέσεις για να χαλαρώσουμε την προσπάθεια. Διερωτώμαι: Θέλουν να απεμπολήσουμε την προοπτική να πετύχουμε πρωτογενές πλεόνασμα εφέτος και να μπορέσουμε να διεκδικήσουμε έτσι ένα κούρεμα του χρέους μας το 2014;».

Οι πιέσεις που δέχεται ο υπουργός Οικονομικών αφορούν εξαιρέσεις από το ενιαίο μισθολόγιο συγκεκριμένων κατηγοριών, όπως οδηγοί, υπάλληλοι της ΜΟΔ, ένστολοι, υπάλληλοι ΗΔΙΚΑ κ.ά.

Οι αδυναμίες. Τα καλά νέα είναι ότι μέχρι στιγμής ο προϋπολογισμός κινείται εντός τροχιάς, το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων δείχνει να ζωντανεύει ξανά, η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών εξελίσσεται θετικά, η εκταμίευση των δόσεων των 7,5 δισ. ευρώ έδωσε ανάσα ρευστότητας και ο οίκος Fitch αναβάθμισε τη χώρα στη βαθμίδα Β από τη CCC.

Ωστόσο πολλοί οικονομολόγοι επισημαίνουν ότι όλα αυτά δεν είναι ακόμη τίποτα περισσότερο από «κλίμα», ότι δεν υπάρχουν προς το παρόν «σκληρά στοιχεία» που να επιβεβαιώνουν την ανάκαμψη. «Οι έξω τρέχουν γρηγορότερα από τους μέσα», σχολίαζε πικρόχολα υψηλόβαθμο τραπεζικό στέλεχος.

Πολλά θα εξαρτηθούν από την πορεία του τουρισμού εφέτος το καλοκαίρι, συμφωνούν όλοι. Δεν είναι όμως ούτε αυτό αρκετό.

Για να γίνει πιο στέρεο το έδαφος και πιο ασφαλής η πρόβλεψη για ανάκαμψη πρέπει να αντιμετωπισθούν αδυναμίες που εξακολουθούν να υπάρχουν και να κρύβονται κάτω από το χαλί. Αδυναμίες όπως η συνεχιζόμενη υστέρηση των εσόδων από τον ΦΠΑ λόγω ανικανότητας του φοροεισπρακτικού μηχανισμού. «Πόσο θα αντέξει η συμπίεση των δαπανών ώστε να διατηρείται εντός τροχιάς το πρόγραμμα;», διερωτάται πηγή του ακαδημαϊκού χώρου. Οπως επισημαίνει, εξάλλου, η Eurobank στο τελευταίο εβδομαδιαίο δελτίο της, αν οι επιστροφές φόρων το πρώτο τετράμηνο ήταν σύμφωνες με τον στόχο του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος, τότε τα καθαρά έσοδα θα ήταν μειωμένα κατά 3,6% σε σχέση με τον στόχο και όχι αυξημένα κατά 0,9%.

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ. Αναλυτής μεγάλης ξένης τράπεζας έγραφε πρόσφατα ότι κατά πάσα πιθανότητα τα Χριστούγεννα θα μπορούμε να κηρύξουμε το τέλος της κρίσης στην ευρωζώνη. Ο ίδιος σχολίαζε ότι, αν ακόμη και η Ελλάδα, όπως διαφαίνεται, μπορεί να στρίψει από τη γωνία, θα αποδειχθεί πως τελικά «υπάρχει ζωή μετά τη λιτότητα».

«Προς το τέλος του χρόνου – αρχές του επομένου περιμένω ανάκαμψη», λέει στα «ΝΕΑ» ο κ. Στουρνάρας προσθέτοντας ότι το 0,5% του ΑΕΠ που θα χάσουμε από την Κύπρο θα το πάρουμε από τον τουρισμό.

Η Alpha Bank εκτιμά ότι το α’ τρίμηνο του 2014 σε ετήσια βάση το ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 0,5%-0,6%. Επίσης, στη Eurobank εκτιμούν ότι στο τέλος του 2013 με αρχές του 2014 η οικονομία θα σταθεροποιηθεί και ίσως σημειώσει έναν ελαφρώς θετικό ρυθμό.

Η ανεργία θα αργήσει περισσότερο από όλα να αντιμετωπισθεί. Υψηλόβαθμη τραπεζική πηγή τοποθετεί τη μείωσή της προς το 2015. Οπως εξηγεί, θα χρειαστούν υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης, ενώ οι επιχειρήσεις σε πρώτη φάση θα μειώσουν τα αποθέματά τους ή θα αυξήσουν την απασχόληση των ήδη εργαζομένων προτού προσλάβουν νέους.

Σε κάθε περίπτωση, το 2014 μπορεί να αρχίσει η ανάκαμψη, αλλά θα είμαστε σχεδόν 30% φτωχότεροι από την προ κρίσης εποχή. Απλώς θα σταματήσει η κατηφόρα.

Αντιμετώπιση αδυναμιών

Για να γίνει πιο ασφαλής η πρόβλεψη για ανάκαμψη πρέπει να αντιμετωπιστούν αδυναμίες που εξακολουθούν να υπάρχουν και κρύβονται κάτω από το χαλί, όπως η συνεχιζόμενη υστέρηση των εσόδων από τον ΦΠΑ λόγω ανικανότητας του φοροεισπρακτικού μηχανισμού