Χωρίς σχολική τσάντα, βιβλία ή στολή, η 11χρονη Λαγιάν Χάτζι διασχίζει τα ερείπια της πόλης της Γάζας για να φτάσει στο αυτοσχέδιο σχολείο που λειτουργεί μετά από δύο χρόνια πολέμου, τα οποία διέκοψαν τη σχολική της εκπαίδευση. Όμως το σχολείο δεν θυμίζει σε τίποτα αυτό που γνώριζε.
Οι τοίχοι και οι διάδρομοι δεν είναι πια στολισμένοι με ζωγραφιές. Το σχολείο της αποτελείται πλέον από σκηνές, τοποθετημένες μέσα σε ένα γκρεμισμένο κτίριο, που χρησιμεύουν ως αίθουσες διδασκαλίας.
«Περπατώ τουλάχιστον μισή ώρα. Οι δρόμοι είναι κατεστραμμένοι, γεμάτοι ερείπια. Είναι δύσκολο και θλιβερό», δήλωσε στο AFP η Χάτζι, η οποία ζει σε καταυλισμό εκτοπισμένων στη συνοικία Ταλ αλ Χάουα.
Το κορίτσι είναι μία από τους 900 μαθητές που φοιτούν στο σχολείο αλ Λούλουα αλ Κατάμι, ένα από τα πρώτα που επαναλειτουργούν για να μπορέσουν τα παιδιά της Γάζας να συνεχίσουν την εκπαίδευσή τους, μετά την έναρξη του πολέμου Ισραήλ – Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023.
«Δεν έχουμε βιβλία ούτε τετράδια. Οι βιβλιοθήκες έχουν βομβαρδιστεί και καταστραφεί», εξήγησε η μαθήτρια, φορώντας ένα σκισμένο πουκάμισο και ένα χιλιοραμμένο παντελόνι.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΟΗΕ, το 97% των σχολείων στη Λωρίδα της Γάζας έχει υποστεί ζημιές, ενώ τα περισσότερα χρειάζονται πλήρη ανοικοδόμηση ή εκτεταμένες επισκευές.
Παρά τις δυσκολίες, «είμαι χαρούμενη που συνεχίζω το σχολείο», πρόσθεσε η Χάτζι, εκφράζοντας την επιθυμία της να γίνει γιατρός.
Η επιστροφή στα σχολεία υπό εκεχειρία
Έναν μήνα μετά την εύθραυστη εκεχειρία μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, η UNRWA και το υπουργείο Παιδείας της Γάζας ανακοίνωσαν ότι τα παιδιά άρχισαν σταδιακά να επιστρέφουν στα σχολεία, στις περιοχές που δεν ελέγχονται από τις ισραηλινές δυνάμεις.
Ισραηλινά πλήγματα είχαν σκοτώσει πολλούς Παλαιστίνιους που είχαν καταφύγει σε σχολεία, με το Ισραήλ να υποστηρίζει ότι εκεί κρύβονταν μαχητές της Χαμάς. Καθώς τα σχολεία λειτουργούν και ως καταφύγια, η UNRWA εγκαινίασε «προσωρινούς χώρους μάθησης».
Τον Οκτώβριο, ο επικεφαλής της υπηρεσίας, Φιλίπ Λαζαρινί, δήλωσε ότι πάνω από 25.000 παιδιά φοιτούν στους νέους αυτούς χώρους, ενώ περίπου 30.000 παρακολουθούν διαδικτυακά μαθήματα. Πρόκειται για μικρό ποσοστό σε σχέση με τους περισσότερους από 758.000 μαθητές που ζουν στη Γάζα, σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας.
Η καθημερινότητα των παιδιών μέσα στα ερείπια
Ο πόλεμος ανάγκασε πολλά παιδιά να εργαστούν για να στηρίξουν τις οικογένειές τους, όπως να μαζεύουν «καυσόξυλα», προειδοποιεί η διευθύντρια του σχολείου, Ιμάν αλ Χινάουι. Ο 16χρονος Σαΐντ Σελντάν αφηγήθηκε ότι η οικογένειά του εκτοπίστηκε «δέκα φορές» και πλέον «δεν έχει σπίτι». Κάθε πρωί, πριν πάει σχολείο, πρέπει να φέρει νερό και να περιμένει στην ουρά για ψωμί.
Οι ανταποκριτές του AFP κατέγραψαν σκηνές όπου δεκάδες παιδιά, κρατώντας κουβάδες και τηγάνια, σπρώχνονταν για λίγο φαγητό. Για να αντιμετωπιστεί η ψυχική φθορά, το σχολείο εφαρμόζει μεθόδους μάθησης μέσω παιχνιδιού: τα παιδιά λύνουν μαθηματικά προβλήματα χορεύοντας ή απαγγέλλουν ποιήματα μέσα από θεατρικά δρώμενα.
Προσπάθειες για ανασυγκρότηση της εκπαίδευσης
Στην περιοχή αλ Μαουάσι, οι αρχές αναλαμβάνουν νέες πρωτοβουλίες με διεθνή υποστήριξη, προκειμένου να επιστρέψουν τα παιδιά στα σχολεία. Το ίδρυμα Education Above All με έδρα το Κατάρ ξεκίνησε το πρόγραμμα «Rebuilding Hope for Gaza», με στόχο να στηρίξει περισσότερους από 100.000 μαθητές.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει διανομή σχολικών επίπλων, πρόσβαση στο διαδίκτυο, ηλεκτροδότηση και ψυχολογική υποστήριξη. Ωστόσο, ακόμη και με αυτή τη βοήθεια, ένα σχολείο στην περιοχή μπορεί να προσφέρει μόνο τέσσερα μαθήματα: αραβικά, αγγλικά, μαθηματικά και φυσική.
«Στόχος μας είναι να βοηθήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερους μαθητές να επιστρέψουν στο σχολείο, ακόμη κι αν πρόκειται μόνο για βασικά μαθήματα», σημείωσε ο Χάζεμ Αμπού Χαμπίμπ, μέλος της πρωτοβουλίας που υποστηρίζεται από το ίδρυμα.
Πριν από τον πόλεμο, «ο αναλφαβητισμός είχε εξαλειφθεί» στη Γάζα, πρόσθεσε, τονίζοντας ότι σήμερα «η παιδεία βρίσκεται στην πιο κρίσιμη περίοδο της ιστορίας της».
