ΝΑΤΟ: Τι προβλέπει η συμφωνία για την αύξηση των αμυντικών δαπανών μέχρι το 2035

Σε μια ιστορική απόφαση, τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ συμφώνησαν να αυξήσουν τον στόχο των αμυντικών δαπανών τους στο 5% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ), από το τρέχον 2% που είχε θεσπιστεί το 2014 στη σύνοδο κορυφής στην Ουαλία. Η νέα αυτή δέσμευση αναμένεται να επιτευχθεί μέχρι το 2035, με ενδιάμεση αναθεώρηση των στόχων το 2029.

Ο νέος στόχος διαφοροποιείται, καθώς το 3,5% του ΑΕΠ θα διατίθεται στη βασική άμυνα δηλαδή στις στρατιωτικές δυνάμεις, τον εξοπλισμό και τα όπλα ενώ το επιπλέον 1,5% θα κατευθύνεται σε ευρύτερες επενδύσεις που σχετίζονται με την ασφάλεια και την άμυνα, όπως η ενίσχυση της υποδομής για στρατιωτική χρήση (δρόμοι, γέφυρες, λιμάνια), η κυβερνοασφάλεια και η προστασία ενεργειακών υποδομών.

Η διαφορά μεταξύ των κρατών-μελών είναι σημαντική. Πέρυσι, 22 από τα 32 μέλη της Βορειοτατλαντικής Συμμαχίας  δαπάνησαν το 2% ή και περισσότερο για την άμυνα, με τη συνολική δαπάνη του ΝΑΤΟ να φτάνει το 2,61% του ΑΕΠ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Πολωνία, η οποία επένδυσε πάνω από 4% του ΑΕΠ της, ενώ χώρες όπως η Ισπανία δαπάνησαν λιγότερο από 1,3%.

Παρά το μεγάλο οικονομικό άλμα που απαιτείται, τα μέλη του ΝΑΤΟ δαπάνησαν το 2024 περισσότερα από 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια για την άμυνα  αριθμός αυξημένος κατά 30% σε σύγκριση με πριν από μια δεκαετία. Εάν όλα τα κράτη της Συμμαχίας  είχαν δαπανήσει το 3,5% του ΑΕΠ, η συνολική δαπάνη θα ανερχόταν στα 1,75 τρισεκατομμύρια δολάρια.

Οι πρόσφατοι στόχοι ικανοτήτων που υιοθέτησε το ΝΑΤΟ, αν και απόρρητοι, επικεντρώνονται στην ανάπτυξη στρατιωτικών δυνάμεων υψηλής τεχνολογίας και σε εξοπλισμό όπως αεροάμυνα, μαχητικά αεροσκάφη, άρματα μάχης, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και ενισχυμένη υλικοτεχνική υποστήριξη.

Ωστόσο, δεν συμφωνούν όλοι οι σύμμαχοι στην πλήρη υιοθέτηση του νέου στόχου. Ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ έχει δηλώσει ότι η Ισπανία μπορεί να καλύψει τις ανάγκες της δαπανώντας μόλις το 2,1% του ΑΕΠ. Παρά την αντίθεση αυτή, οι δαπάνες των κρατών θα παρακολουθούνται στενά και ενδέχεται να απαιτηθούν προσαρμογές.

Η χρηματοδότηση των νέων αμυντικών δαπανών θα αναζητηθεί από τα εθνικά κράτη, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να υποστηρίζει αυτή την προσπάθεια μέσω ευέλικτων δημοσιονομικών κανόνων και ενός νέου ταμείου όπλων ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ, που θα χρηματοδοτεί κοινά αμυντικά έργα.

Εν κατακλειδι συγκριτικά, οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ δαπανούν μικρότερο ποσοστό του ΑΕΠ τους για την άμυνα από χώρες όπως η Ρωσία, που αφιερώνει το 7,1% του ΑΕΠ της με αυξανόμενες στρατιωτικές δαπάνες, αλλά συνολικά το ΝΑΤΟ επενδύει πολύ περισσότερα χρήματα, ενισχύοντας τη συλλογική ασφάλεια της Δύσης απέναντι στις σύγχρονες απειλές. Ακόμη η Κίνα, η δεύτερη μεγαλύτερη χώρα στον κόσμο σε στρατιωτικές δαπάνες,  ξόδεψε περίπου το 1,7% του ΑΕΠ της σε στρατιωτικές δαπάνες πέρυσι, σύμφωνα με το ο Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI).