Ο ΣΥΡΙΖΑ επιμένει, το ΠΑΣΟΚ αντιστέκεται

Η σχέση μοιάζει με φλερτ χωρίς ανταπόκριση: ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει τη σύγκλιση, το ΠΑΣΟΚ την αρνείται. Ο ΣΥΡΙΖΑ επιμένει, το ΠΑΣΟΚ αντιστέκεται. Βλέποντας το σκηνικό, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης άλλαξε στρατηγική προσέγγισης. Αφού η πίεση δεν απέδωσε, αφού ούτε η πρόσφατη οξυμμένη πασοκική κριτική προς την κυβέρνηση δεν έκαμψε τις διαφορές που ο Νίκος Ανδρουλάκης διακρίνει ανάμεσα σε ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ, κοιτά πια στον δρόμο του διαλόγου, με την ελπίδα πως αυτός θα οδηγήσει σχεδόν νομοτελειακά σε μια προγραμματική (και έπειτα κυβερνητική) συνεργασία. Θεματικές συζητήσεις και παρουσιάσεις βιβλίων που έχουν αρκετές φορές μεικτά πάνελ έχουν γίνει αντικείμενο συζήτησης σε παραπολιτικές στήλες: κάποιο μέλος του ΣΥΡΙΖΑ συζητάει με κάποιο μέλος του ΠΑΣΟΚ ή φίλα προσκείμενοι ακαδημαϊκοί, προσκεκλημένοι σε συζητήσεις για την ισότητα ή τη δικαιοσύνη, συναντιούνται.

Κανένα κοινό στοιχείο

Τα πράγματα, ωστόσο, δεν είναι όπως φαίνονται. Οποιος παρευρέθηκε σ’ αυτές τις συζητήσεις και δεν διάβασε απλώς την είδηση, διαπίστωνε εύκολα πως καμία δεν είχε κοινά στοιχεία με την άλλη – ούτε είχαν την ίδια στόχευση. Μερικές φορές η συζήτηση, η οποία παρέμενε σε θεματικό πλαίσιο, συμπεριελάμβανε όλες τις πλευρές: με αφορμή το βιβλίο της Μαρίας Στρατηγάκη («Πολιτικές των φύλων», Εκδόσεις Αλεξάνδρεια), για παράδειγμα, δεν συζήτησαν μόνο ο πρώην πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου και η τομεάρχης Ισότητας του ΣΥΡΙΖΑ Ειρήνη Αγαθοπούλου, αλλά και η σημερινή γενική γραμματέας Ισότητας Καλυψώ Γούλα.

Στην ταράτσα ενός βιβλιοπωλείου της Κυψέλης, όπου συναντήθηκαν ο Γιώργος Τσούμας (Νεολαία ΠΑΣΟΚ) και η Δανάη Κολτσίδα (Πολιτικό Συμβούλιο ΣΥΡΙΖΑ, Ινστιτούτο «Νίκος Πουλαντζάς») για να συζητήσουν για το νέο βιβλίο του Γιάννη Μπαλαμπανίδη («Οι ιδέες της προόδου και της συντήρησης», Εκδόσεις Πόλις), οι διαφορές στην προσέγγιση της εγχώριας πολιτικής πραγματικότητας έγιναν παραπάνω από εμφανείς όταν η κουβέντα στράφηκε προς τα εκεί – φτάνοντας ακόμα και στην υπενθύμιση της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και στο σχήμα ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΛΑΟΣ. Διαφορετική ήταν η εικόνα στο roof garden της οδού Αθηνάς, όπου η παρουσία του Αλέξη Τσίπρα στο πάνελ των ομιλητών για το νέο βιβλίο του Νικόλα Φαραντούρη («Η ενεργειακή κρίση στην Ελλάδα», Εκδόσεις Παπαζήση), προσείλκυσε και το αντίστοιχο ακροατήριο. Τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ κυριαρχούσαν στον χώρο, κάνοντας την παρουσίαση να θυμίζει και λίγο κομματική συνάθροιση.

Οι μετρημένες στα δάχτυλα «πράσινες» παρουσίες, μεταξύ αυτών και ο Χάρης Δούκας που συμμετείχε στη συζήτηση, οφείλονται στην εκτίμηση και στις προσωπικές σχέσεις τους με τον Φαραντούρη – ο οποίος, πριν από λίγο καιρό, συμμετείχε στον ίδιο χώρο στη συζήτηση για το βιβλίο της νεοεκλεγείσας αντιπροέδρου των PES Women Ζέφης Δημαδάμα, της οποίας υπήρξε καθηγητής. Πριν από δύο μέρες, στο Πνευματικό Κέντρο Αθηνών, ένα συλλογικό έργο για τη σοσιαλδημοκρατία (από τους Ε. Γαζή, Γ. Ιωαννίδη, Ξ. Κοντιάδη, Γ. Μπαλαμπανίδη και Στ. Παραστατίδη, Εκδόσεις Πόλις) είχε ένα πάνελ που αποτελούταν μόνο από τους συγγραφείς του και περιγράφεται από τους συμμετέχοντες ως μια πρώτη προσπάθεια αποκατάστασης της πολιτικής συζήτησης για τη σοσιαλδημοκρατία στην Ελλάδα – στην οποία ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει τον πρώτο λόγο.

Στον διάλογο ανάμεσα στον Ανδρουλάκη και τον Φίλη, που ήρθε στο τέλος της παρουσίασης, έγιναν περισσότερο εμφανείς οι διαφορές. Μετά από μια επίθεση φιλίας του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος ωστόσο άσκησε κριτική για την κεντροαριστερή εξωτερική πολιτική και τη στάση στο Προσφυγικό, ο Ανδρουλάκης απάντησε μόνο για τα ζητήματα που ο Φίλης έθεσε (για την καταπάτηση, δηλαδή, των δικαιωμάτων των προσφύγων), τονίζοντας ότι δεν μπορεί να αγνοεί η Αριστερά ούτε την ανάγκη προστασίας των συνόρων, ούτε την εργαλειοποίηση των μεταναστών από την Τουρκία και επιλέγοντας να αγνοήσει τα υπόλοιπα.

Μπορεί ο δημόσιος διάλογος να «μαλακώσει» τις σχέσεις των δύο κομμάτων; Αυτό είναι βέβαιο πως θέλουν στον ΣΥΡΙΖΑ, που δεν παραπονιούνται κάθε φορά που η ΝΔ απευθύνεται κριτικά προς το ΠΑΣΟΚ, κατηγορώντας τα στελέχη του για ταύτιση με το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Στην πραγματικότητα, και εκείνοι γνωρίζουν πως δεν υπάρχει περίπτωση η Χαριλάου Τρικούπη να ανταποκριθεί προεκλογικά σε οποιοδήποτε κάλεσμα για συμπόρευση – γεγονός που επιβεβαιώνεται όχι μόνο από τις δημόσιες δηλώσεις του Ανδρουλάκη, που περιγράφει την πολιτική της Κουμουνδούρου ως λαϊκίστικη και εξισώνει τις πρακτικές της προηγούμενης κυβέρνησης και της σημερινής, αλλά και από τις τοποθετήσεις όλων των βουλευτών που συμμετείχαν στην τελευταία συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ. Σε κάθε περίπτωση, το πασοκικό «παρών» είναι δείγμα μιας ευρύτερης αλλαγής νοοτροπίας για τις κινήσεις και τον λόγο του κόμματος.

Οι «αξιακές διαφορές»

Οι «πράσινες» παρουσίες στον δημόσιο διάλογο θεωρούνται θετικές για το ΠΑΣΟΚ, που, σύμφωνα με έμπειρους κεντροαριστερούς παρατηρητές, βγάζει τα στελέχη του πια στην πρώτη γραμμή, αλλάζοντας οριστικά την εικόνα που υπήρχε για το κόμμα πριν από δέκα χρόνια στην κοινωνία. Και παράλληλα, διακρίνεται μια επιλογή «αυτοπεποίθησης και μη ετεροκαθορισμού» – δηλαδή δεν υπάρχει ο φόβος των «ίσων αποστάσεων», καθώς οι «αξιακές διαφορές» με τους πολιτικούς αντιπάλους, σε όλα τα επίπεδα, έχουν γίνει σαφείς «προς κάθε κατεύθυνση». Χαρακτηριστική ήταν και η επιλογή του ίδιου του προέδρου του ΠΑΣΟΚ να «μη χαρίσει» τον Μανώλη Γλέζο στον ΣΥΡΙΖΑ, επιλέγοντας να δώσει φυσικό παρών στην εκδήλωση για τα εκατό χρόνια από τη γέννησή του.