Εξαρτάται από πού βλέπει κανείς το πράγμα. Ο Φρανσουά Ολάντ, ας πούμε, διακήρυξε από τις Βερσαλλίες ότι «ενότητα δεν σημαίνει ομοιομορφία». Αλλά από την Ερμιόνη, η οπτική αλλάζει. «Ταχύτητες στην ενότητα δεν υπάρχουν» δήλωσε από εκεί ο Προκόπης Παυλόπουλος διαβεβαιώνοντας ότι οι ρίζες του ευρωπαϊκού ιδεώδους είναι «κατά γενική ομολογία» ελληνικές –πιθανότατα όπως και οι ρίζες του Χριστόφορου Κολόμβου, ο οποίος, «κατά γενική ομολογία» ασφαλώς, γεννήθηκε στη Χίο όπως και πολλοί ακόμη που δεν το ξέρουν.

Εντάξει, δεν πρέπει να είναι κανείς πολύ αυστηρός και να υποβαθμίζει το νόημα. Στα θεσμικά καθήκοντα του Προέδρου της Δημοκρατίας περιλαμβάνεται και η τόνωση του εθνικού συναισθήματος. Κάτω από αυτό το πρίσμα πρέπει να δει κανείς, για παράδειγμα, την άλλη προεδρική διαβεβαίωση, πάντα από μια Ερμιόνη εορταστική και στολισμένη με σημαιάκια, ότι η Ελλάδα «θα πρωτοστατήσει στις γενναίες αποφάσεις που έχει ανάγκη αυτή την κρίσιμη ώρα η Ευρωπαϊκή Ενωση». Ο τρόπος δεν έχει σημασία. Οπως θα έλεγε και ο Πρόεδρος, σημασία έχει η βούληση –ακόμη και όταν είναι πούρος βολονταρισμός.

Ωραία, αλλά μπορεί να συντηρηθεί με τέτοιου τύπου διακηρύξεις, με τέτοιες βολονταριστικές βεβαιότητες χωρίς μισό ερωτηματικό, η ελπίδα σε μια χώρα που φλερτάρει ακόμη μία φορά με την κατάρρευση; Οχι ασφαλώς. Ούτε προσφέρει κανείς τίποτε στο ευρωπαϊκό ιδεώδες όταν λέει ότι στην Ευρώπη της ευρωζώνης και της Συνθήκης του Σένγκεν, δηλαδή των δύο πιο γνωστών ταχυτήτων της ΕΕ, δεν χωρούν οι ταχύτητες. Απλώς καταργεί την πραγματικότητα. Και τι να έλεγε δηλαδή ο Πρόεδρος από την Ερμιόνη; Τίποτε. Στον θεσμικά του καθήκοντα, εξάλλου, περιλαμβάνεται και η σιωπή. Είναι βέβαιο, θα το εκτιμούσε και ο Κολόμβος.