Πρέπει ή δεν πρέπει να ενταχθεί η Σουηδία στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ; Είναι ένα ερώτημα που απασχολεί αυτήν την περίοδο τη σκανδιναβική χώρα. Αλλά δεν είναι το μόνο. Γιατί μαζί με αυτό προέκυψαν και μερικά ακόμη –τουλάχιστον για την κοινή γνώμη: εάν η Σουηδία ενταχθεί τελικά στο ΝΑΤΟ θα υποχρεωθεί να φιλοξενήσει στο έδαφός της πυρηνικά όπλα; Το ΝΑΤΟ θα μπορούσε να επιτεθεί στη Ρωσία από το σουηδικό έδαφος χωρίς την έγκριση της σουηδικής κυβέρνησης; Και, τέλος, οι στρατιώτες του ΝΑΤΟ θα μπορούν να βιάζουν τις Σουηδέζες ατιμώρητα επειδή έχουν ασυλία;

Το τελευταίο αυτό ερώτημα είναι και το πιο εξωφρενικό. Δεν έχει πάψει, ωστόσο, να διακινείται ως πραγματικό γεγονός στα σόσιαλ μίντια –από εκεί έφθασε και σε κάποια μέσα ενημέρωσης. Γεγονός που ανάγκασε τον σουηδό υπουργό Αμυνας Πέτερ Χούλτβιστ να πραγματοποιήσει μια περιοδεία προκειμένου να αποκαταστήσει την αλήθεια με μια σειρά από ομιλίες και επισκέψεις στα δημοτικά συμβούλια πολλών σουηδικών πόλεων. Γιατί αυτό που συνδέει όλα αυτά τα ερωτήματα δεν είναι η ένταξη στο ΝΑΤΟ αλλά η εκστρατεία παραπληροφόρησης κάτω από την ομπρέλα της οποίας συγκεντρώνονται. «Ο κόσμος φοβάται, δεν ξέρει τι να πιστέψει και τι όχι» λέει στους «Νιου Γιορκ Τάιμς» η εκπρόσωπος του υπουργού Μαρινέτε Νιχ Ράντεμπο. Σύμφωνα με την αμερικανική εφημερίδα, η πηγή αυτών των ψευδών πληροφοριών δεν είναι εύκολο να εντοπιστεί. Αναλυτές και ειδικοί των μυστικών υπηρεσιών, ωστόσο, δείχνουν προς την πλευρά της Ρωσίας. Η Μόσχα θεωρείται ο βασικός ύποπτος αυτής της εκστρατείας παραπληροφόρησης για μια σειρά από λόγους. Και ο στόχος, να προκαλέσει ρήγματα στη συνοχή της Δύσης τα οποία δεν μπορεί να προκαλέσει με άλλα μέσα. Το Κρεμλίνο πιστεύει εξάλλου ότι το ίδιο πέφτει θύμα παραπληροφόρησης από τα δυτικά μέσα ενημέρωσης.

Ο όγκος των ψεύτικων ειδήσεων είναι πάντως τέτοιος ώστε τόσο το ΝΑΤΟ όσο και η Ευρωπαϊκή Ενωση δημιούργησαν ειδικές υπηρεσίες για να καταγγέλλονται αυτές οι ειδήσεις ως ψευδείς. Είναι εμφανές πάντως ότι η Μόσχα δεν έχει επιστρατεύσει μόνο μυστικά κανάλια παραπληροφόρησης αλλά και τα συμβατικά μέσα, όπως είναι το πρακτορείο Σπούτνικ και ο ειδησεογραφικός όμιλος RT, για να κάνει αυτή τη δουλειά.

Χαρακτηριστική περίπτωση είναι η συντριβή της πτήσης 17 των Μαλαισιανών Αερογραμμών το 2014 στην Ουκρανία. Οι θεωρίες που διατυπώθηκαν ξεκινούσαν από τη CIA και έφθαναν έως κάποιους ουκρανούς πιλότους που υποτίθεται ότι μπέρδεψαν το μαλαισιανό αεροσκάφος με το προεδρικό αεροσκάφος του Βλαντίμιρ Πούτιν. Οπως αποδείχθηκε στη συνέχεια, το αεροσκάφος είχαν καταρρίψει κατά λάθος ουκρανοί αυτονομιστές ρωσικής καταγωγής με πύραυλο που είχαν προμηθευτεί από τη Ρωσία.

Η Μόσχα κάνει λόγο από την πλευρά της για «ρωσοφοβία». «Πολλές ευρωπαϊκές χώρες κατηγορούν κάθε μέρα τη Ρωσία ότι απειλεί κάποιον, λες και είναι μια καλοκουρδισμένη ορχήστρα» είχε δηλώσει πρόσφατα η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα. Παράλληλα, τα ρωσικά μέσα υποστηρίζουν ότι «προσφέρουν μια διαφορετική οπτική από αυτήν που προσφέρει το αγλλοαμερικανικό πολιτικομιντιακό σύστημα». Και ποια είναι αυτή η διαφορετική οπτική; Μιας Ευρώπης που καταρρέει από την οικονομική κρίση και τους πρόσφυγες. Στα ρωσικά μέσα, για παράδειγμα, «έπαιζε» μέρες ολόκληρες η καταγγελία μιας Γερμανίδας ρωσικής καταγωγής ότι είχε πέσει θύμα βιασμού από πρόσφυγες μολονότι είχε διαψεύσει την πληροφορία η γερμανική αστυνομία. Ο βασικός πυρήνας στις αναλύσεις είναι ότι η Ουάσιγκτον ελέγχει την Ευρώπη ενώ η Γερμανία παίζει τον ρόλο του σερίφη. Επρεπε να βγει η Βρετανία από την ΕΕ; Ασφαλώς. Και ο σουηδός υπουργός Αμυνας δεν είχε ενθαρρύνει μια σουηδική βιομηχανία όπλων να πουλήσει όπλα στην Ουκρανία μολονότι κάτι τέτοιο απαγορεύεται από το σουηδικό Σύνταγμα; Εννοείται. Και ο υπουργός ακόμη δέχεται ερωτήσεις για τις ανύπαρκτες πωλήσεις.

Κλασική πορεία

Σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές υπηρεσίες, η πορεία μιας ψεύτικης είδησης είναι πάντα η ίδια: προέρχεται κάπου από τη Ρωσία, εμφανίζεται στα ρωσικά μέσα ενημέρωσης και από εκεί μεταναστεύει σε ακροδεξιές ή ακροαριστερές ιστοσελίδες στη Δύση

Nεκρός με μια σφαίρα στο κεφάλι

Η ενημέρωση δεν ήταν ποτέ εύκολη υπόθεση: ο ρώσος δημοσιογράφος και επικριτής του Κρεμλίνου Αλεξάντρ Στσετίνιν βρέθηκε νεκρός με μια σφαίρα στο κεφάλι μέσα στο διαμέρισμά του στο Κίεβο. Η τοπική αστυνομία ειδοποιήθηκε για το γεγονός το βράδυ του Σαββάτου από φίλους του ιδρυτή του πρακτορείου Νόβι Ρεγκιόν, οι οποίοι τον είχαν επισκεφθεί για τα γενέθλιά του. Οι Αρχές υποστηρίζουν ότι ο θάνατός του οφείλεται σε αυτοκτονία, καθώς βρέθηκε κοντά του ένα όπλο με άδειους κάλυκες και η πόρτα του διαμερίσματός του ήταν κλειδωμένη. Ο ίδιος ήταν καθισμένος σε μια πολυθρόνα. Η εκδοχή αυτή, ωστόσο, μπορεί να μην ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Ο Στσετίνιν είχε απαρνηθεί τη ρωσική υπηκοότητα για να αποκτήσει την ουκρανική και να ζήσει στην ουκρανική πρωτεύουσα, ενώ είχε χαρακτηρίσει τον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν προσωπικό του εχθρό.