«Για μένα θα ήταν ευτυχισμένη στιγμή να έρθω και να κρατήσω κι εγώ αυτή τη θέση που έχουν κρατήσει τόσο σπουδαίοι φίλοι μου, όπως ο μακαρίτης ο φίλος μου Τ.Σ. Eλιοτ και ο Ιγκόρ Στραβίνσκι. Το φημισμένο Πανεπιστήμιό σας, που τη ζωή του με καλείτε να μοιραστώ για ένα χρόνο, απολαμβάνει βέβαια με θαυμάσιο τρόπο τα πλεονεκτήματα της ελευθερίας του λόγου. Oμως, αλίμονο, πιστεύω πως αν δεν υπάρχει ελευθερία της έκφρασης στον ίδιο σου τον τόπο, δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο. Η κατάσταση του αυτοεξόριστου δεν με ελκύει, θέλω να μείνω με τον λαό μου και να μοιραστώ τα γυρίσματα της τύχης του…». Είναι τα λόγια του Γιώργου Σεφέρη από την –όχι και τόσο γνωστή –επιστολή με την οποία αρνήθηκε το 1967 τον διορισμό του ως καθηγητή Ποίησης στην έδρα Charles Eliot Norton (Σχολή Τεχνών και Επιστημών). Αλλά και η αφορμή για τη δραματουργική επεξεργασία και το κείμενο της παράστασης «Προς τον κύριο Φράνκλιν Α. Φορντ, 27/12/67» που συνυπογράφουν οι Θοδωρής Γκόνης και η Ελένη Στρούλια για το Φεστιβάλ Φιλίππων. Οπου Φράνκλιν Φορντ, ο κοσμήτορας της Σχολής Τεχνών κι Επιστημών του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ. «Είναι η θέση μιας άρνησης» εξηγεί ο Θοδωρής Γκόνης, σκηνοθέτης της παραγωγής του 59ου Φεστιβάλ Φιλίππων και του ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας. «Ο ποιητής αρνείται να αποδεχθεί έναν ετήσιο διορισμό ως καθηγητής της ποιήσεως της έδρας Charles Eliot Norton για το ακαδημαϊκό έτος 1969-1970 με μισθό 28.000 δολάρια. Είναι ένα γράμμα που το κράτησε λίγο ιδιωτικό, δεν είναι πολύ γνωστό. Εχει δημοσιευθεί από τις εκδόσεις Διάττων, τη μετάφραση από τα αγγλικά είχε κάνει ο Παύλος Ζάννας, αλλά δεν ήταν γνωστό ούτε στις μέρες του Σεφέρη, ούτε το έχει καταχωρήσει στα ημερολόγιά του» συνεχίζει.

Στην ίδια επιστολή ο μεγάλος νομπελίστας επιμένει στην ανάγκη για ελευθερία της έκφρασης, γεγονός που συνδέεται χρονικά με την περίοδο της χούντας: «Η πεποίθησή μου είναι ότι κανένα γραπτό έργο δεν μπορεί να ευδοκιμήσει χωρίς την ελευθερία της έκφρασης, εννοώ όχι μόνο τη δική μου ελευθερία, αλλά και την ελευθερία του κάθε άλλου να πολεμήσει τις ιδέες μου». Για την Ιστορία, ο Σεφέρης ταξιδεύει τελικά το 1968 στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, όπου δίνει διαλέξεις και απαγγελίες επί τρίμηνο. Δέχεται παράλληλα ερωτήσεις φοιτητών για την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα, αλλά και αιχμές του ομογενειακού Τύπου ότι δεν έχει πάρει ξεκάθαρη θέση απέναντι στη δικτατορία. «Είναι ο τόπος μου και τον αγαπώ και δεν αναγνωρίζω σε κανέναν το δικαίωμα να μ’ εμποδίσει να ζω στον τόπο μου και ν’ ακούω τη γλώσσα μου είτε στρατηγός είναι, είτε συνταγματάρχης. Οσο για τις κατηγορίες, είναι εύκολο να γίνονται απ’ αυτούς που στρογγυλοκάθουνται στο εξωτερικό ή ψιθυρίζουν φθονερά στον τόπο».

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ. Η παράσταση, σημειώνει ο Θοδωρής Γκόνης, διατρέχει την πολιτική πλευρά του Σεφέρη. Ο ίδιος είχε πει ότι ήταν υπηρέτης δύο αφεντάδων –από τη μια μεριά ήταν η ποίηση και από την άλλη το δημόσιο αξίωμα (υπήρξε για χρόνια ακόλουθος στο υπουργείο Εξωτερικών). «Εχει παρακολουθήσει όλη αυτή την οδύσσεια του ελληνικού έθνους από τις αρχές του 1930 μέχρι τον θάνατό του. Χτίζουμε λοιπόν την παράσταση ως εξής: ξεκινάμε με αυτή την άρνηση (το γράμμα), περνάμε στα πολιτικά του ημερολόγια και τις “Μέρες”, όπου ο ίδιος καταγράφει και ακτινογραφεί τον δημόσιο βίο. Αυτά που λέει και γράφει μάς αφορούν παρά πολύ σήμερα. Η παράσταση κρατιέται μακριά από αδικαιολόγητες βιογραφικές περιέργειες. Ενδιαφέρεται για την πολιτική διαδρομή του Σεφέρη και κορυφώνεται με την επιστολή που έγραψε επί χούντας, τη γνωστή επιστολή που είναι μνημείο δωρικότητας και σοφίας. Είναι ένας ενεργός πολίτης, ένας κοσμοπολίτης βαθύτατα ελληνικός. Δεν είναι κλεισμένος στο καβούκι του όπως μερικοί νομίζουν ότι είναι οι ποιητές». Η παράσταση, από τις πολλές που είναι αφιερωμένες στο κεντρικό πρόσωπο της φετινής διοργάνωσης, ανεβαίνει στο οικόπεδο Κρέη, έναν καινούργιο χώρο μέσα στην πόλη, που εφάπτεται με τα τείχη του Φρουρίου και σχεδόν κανείς δεν τον ήξερε. «Τον ανακαλύψαμε και θα εγκαινιαστεί με αυτή την παράσταση. Οπότε ο Σεφέρης μαζί με όλα τα άλλα μας έφερε και έναν καινούργιο χώρο και έτσι είναι πραγματικά χορηγός».

INFO

«Προς τον κύριο Φράνκλιν Α. Φορντ, 27/12/67», οικόπεδο Κρέη, Καβάλα, 22 & 23/8 στις 21.00. Δραματουργική επεξεργασία – κείμενο: Θοδωρής Γκόνης & Ελένη Στρούλια. Σκηνοθεσία: Θ. Γκόνης. Παίζουν: Ναταλία Βασιλέκα, Δημήτρης Κοντός, Εύα Οικονόμου-Βαμβακά, Παύλος Σταυρόπουλος. Συμμετέχει ο χορευτής Δημήτρης Σωτηρίου

Τελευταία Νέα