Οι λαϊκές οικογένειες δυσκολεύτηκαν φέτος. Συνήθως σύντομη επιστροφή στα πάτρια του πατέρα ή της μάνας, φιλοξενούμενοι σε συγγενείς ή σε φίλους. Κάτι λίγοι μπήκαν στη λογική του πενθημέρου σε ξενοδοχεία –συνήθως πακέτα κλεισμένα από καιρό.

Πλάι σε αυτούς οι φοιτητές ή αιώνιοι φοιτητές που φτάνουν στα 40. Με ολίγη από σύνταξη γονέα, κανένα κομπόδεμα από δουλειές του ποδαριού ή ημιαπασχολήσεις, κανένα μερεμέτι πνευματικό, διόρθωση ή μετάφραση – επιμέλεια ή κάτι πιο ξώφαλτσο.

Το νησί γι’ αυτούς δεν είναι πια επιλογή με κάποιο αισθητικό ταμπού. Διαλέγουν απλά το φτηνότερο. Συνδυασμός με μηχανή – αμάξι – σκηνή – κάνα δωμάτιο – καμιά αρμένικη βίζιτα σε φίλους της υπαίθρου, σε κάτι νεοαγροτικά κουρασμένα παλικάρια που έχουν ιδεολογικοποιήσει τον φόβο της πόλης ή που απλώς κάνανε τον κύκλο τους και αποσύρθηκαν σε αμπέλια και κήπους προγονικούς.

Το καλοκαίρι δεν είχε φέτος φυλές, αυτές που ταξινομούσαν τα αλήστου μνήμης περιοδικά. Είχε ένα ρευστό πλήθος που ενιαιοποιήθηκε ταξικά και απλώς δεν ήθελε να συμβιβαστεί με τη νέα πραγματικότητα της φτώχειας και από πείσμα ξαναγέμισε βαλίτσα.

Το καταλάβαινες βλέποντας τον έλληνα τουρίστα σαν την μύγα μέσα στο γάλα των ξένων επισκεπτών αυτές τις ημέρες, μελαγχολικό, να μετρά τα λεφτά του, να μαλώνει για τις τιμές, να μιλάει για το φθινόπωρο του ΕΝΦΙΑ, τα επερχόμενα και τα δυσοίωνα.

Και οι διακοπές; Αυτή τη πρόφαση να σταματήσουμε τη ροή του χρόνου; Αυτή η τόσο γιγάντια βιομηχανία που ζει ολόκληρες πολιτείες; Πού πήγαν οι διακοπές, τα μπάνια του λαού, η μικρή πολυτέλεια να μην κάνουμε τίποτε;

Χώρια με το οικονομικό, η σύγχρονη ζωή, καλωδιωμένη και κατακερματισμένη, κάνει ενιαίους τους χρόνους. Ενα log-in είναι αρκετό για να σου μεταφέρει τη συλλογική υστερία. Ξαπλωμένος, κοιτώντας την οθόνη του κινητού ή του iPad, επιστρέφεις διαρκώς στον στίβο των διασταυρούμενων πυρών του δημόσιου λόγου και γεγονότων. Οι διακοπές ουσιαστικά δεν υφίστανται, εκτός κι αν πάρεις απόφαση να τα αποσυνδέσεις όλα. Να αποφασίσεις πως θα μείνεις χωρίς σήμα, έστω για λίγο. Και να ξαναγίνεις κυρίαρχος του χρόνου σου.

Αυτό βέβαια δεν συνεπάγεται μετακίνηση σε άλλον τόπο. Συχνά, το ίδιο μέρος που μας κουράζει είναι και το μόνο που μπορεί να μας αποφορτίσει αν επιχειρήσουμε για λίγο μια άλλη καθημερινότητα.

Φέτος όσο ποτέ τα κοινωνικά δίκτυα κατακλύστηκαν από φωτογραφίες διακοπών. Οχι τυχαία, νομίζω, όλοι ήθελαν να κάνουν γνωστό σε όλους τους τόνους πως δεν ηττήθηκαν. Πήγαν κάπου. Πέρασαν καλά. Τεκμήριο μιας εποχής που οι διακοπές είναι προέκταση της ροής που υποτίθεται πως διακόπτουν.