Αποθήκη ψυχών. Το πολυσυζητημένο αυτό ενδεχόμενο μετατροπής της Ελλάδας σε μια τέτοια αποθήκη για χιλιάδες εγκλωβισμένους πρόσφυγες επανέρχεται ολοένα και πιο έντονα μπροστά στον κίνδυνο ακύρωσης της συμφωνίας Τουρκίας – ΕΕ.

«Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί γνωρίζουν ότι αν η συμφωνία με την Αγκυρα καταρρεύσει και η μεταναστευτική ροή ξαναρχίσει με μαζικό τρόπο, η λειτουργική συνέπεια θα ήταν μόνο μία: η διαχείριση της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης στη χώρα άφιξης».

Αυτή είναι η διαπίστωση δημοσιεύματος της ιταλικής εφημερίδας «Κοριέρε ντέλα Σέρα με τίτλο «Μετανάστες, το πλάνο της Ευρώπης χωρίς την Τουρκία – Ο ρόλος της Ελλάδας». Το δημοσίευμα, που επικαλείται πηγές των Βρυξελλών, φέρνει στο προσκήνιο πιθανό επανακαθορισμό των ευρωπαϊκών συνόρων ως προς τη μετακίνηση προσφύγων, αφήνοντας εκτός των νέων ορίων την Ελλάδα.

Αντιδράσεις για τη συμφωνία

Δεν είναι λίγοι, εξάλλου, στην Ευρώπη όσοι βλέπουν με σκεπτικισμό ή και απόλυτη διαφωνία το όλο πακέτο της συμφωνίας για το Προσφυγικό –τα οφέλη δηλαδή προς την Τουρκία για τη συγκράτηση των ροών, αλλά και τον καταμερισμό προσφύγων σε όλα τα κράτη.

Μετά τις δηλώσεις του τσέχου προέδρου πως δεν πρέπει να δεχθεί η χώρα του πρόσφυγες γιατί θα ενισχυθεί το ενδεχόμενο τρομοκρατικών επιθέσεων, χθες ήταν η σειρά του αυστριακού υπουργού Εξωτερικών να ασκήσει έντονη κριτική στη στρατηγική της γερμανίδας καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ για τήρηση πάση θυσία της συμφωνίας.

«Θεωρώ προβληματικό εάν κάποιος, λόγω αυτής της συμφωνίας για το άσυλο, θα παρέβλεπε παραβιάσεις θεμελιωδών αξιών που συμβαίνουν στην Τουρκία» είπε στην αυστριακή εφημερίδα «Εστεραϊχ» ο Σεμπάστιαν Κουρτς. «Ως ΕΕ δεν μπορούμε και δεν επιτρέπεται να αναθέτουμε αυτά τα ζητήματα στην Τουρκία και να εκτιθέμεθα περαιτέρω σε εκβιασμό, αλλά χρειαζόμαστε μια πολιτική της ΕΕ στο Προσφυγικό και πρέπει μόνοι μας να προστατεύσουμε τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ» πρόσθεσε.

Πρακτικά, πάντως, η αθέτηση της συμφωνίας και το κλείσιμο συνόρων στην ΕΕ –κάποιες χώρες ήδη το έχουν πράξει -, θα σήμαιναν πως οι προσφυγικές ροές θα ήταν ανεξέλεγκτες από την Τουρκία προς την Ελλάδα, χωρίς να υπάρχει όμως κανένα σχέδιο αποσυμφόρησης της χώρας με τη μετεγκατάσταση των αιτούντων άσυλο σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Καμπανάκι για τις συνέπειες σε περίπτωση αθέτησης της συμφωνίας ΕΕ – Τουρκίας έχουν ήδη σημάνει τα αρμόδια κυβερνητικά στελέχη. «Η Ελλάδα κινδυνεύει να γίνει ένα μαύρο κουτί για πρόσφυγες αν αυτές οι ροές δεν μειωθούν» δήλωνε από τα τέλη του 2015 ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας (στους «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς»).

«Το Προσφυγικό, όπως έχει αποδεχθεί η ΕΕ με τον πιο επίσημο τρόπο καθ’ όλη αυτή την περίοδο, είναι ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα και η λύση του αποτελεί ευθύνη της Ευρώπης» υπογράμμιζε προ ημερών και ο αναπληρωτής υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννης Μουζάλας.

«Μέχρι τώρα έχει υπάρξει οικονομική στήριξη προς τη χώρα μας, έχει υπάρξει στήριξη σε υλικοτεχνικό εξοπλισμό, όμως η καίρια απάντηση είναι η κατανομή προσφύγων σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης κατ’ αναλογία» επεσήμαινε.

Αντίστοιχη άποψη έχει εκφράσει εδώ και μήνες η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. «Η Ευρώπη είναι στα πρόθυρα μιας ανθρωπιστικής κρίσης, που σε μεγάλο βαθμό προκάλεσε η ίδια» είχε προειδοποίησε, ζητώντας να υπάρξει ένας καλύτερος σχεδιασμός για όσους έχουν εγκλωβιστεί στην Ελλάδα. «Η Ελλάδα δεν μπορεί να διαχειριστεί αυτήν την κατάσταση μόνη» τόνιζε.

Η πληγή των λαθροδιακινητών

Η πραγματικότητα, ωστόσο, είναι διαφορετική, με τη μετεγκατάσταση προσφύγων σε άλλες χώρες να γίνεται με εξαιρετικά βραδείς ρυθμούς. «Χιλιάδες πρόσφυγες εγκλωβίστηκαν στο ταξίδι τους προς την Ευρώπη» όπως αναφέρει και το Associated Press, παραπέμποντας στο κλείσιμο των συνόρων από ευρωπαϊκές χώρες τον περασμένο Μάρτιο, προκειμένου να αποτραπεί η μαζική εισροή προσφύγων του 2015.

Το ταξίδι τους –σύμφωνα με το πρακτορείο –έχει γίνει εξαιρετικά επικίνδυνο και χρονοβόρο. «Πρέπει να φτάσουμε στη Σουηδία. Ολη μας η οικογένεια βρίσκεται εκεί. Δεν έχουμε πλέον τίποτα στο Αφγανιστάν» είπε στο Associated Press ο 22χρονος φοιτητής Ψυχολογίας Σοράχ Ραχίμι, που έφτασε στην Ελλάδα με τη μητέρα του (η οποία αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα υγείας) και παρέμεινε επί τρεις μήνες στο λιμάνι του Πειραιά.

Αυτός ήταν και ο λόγος που τον οδήγησε να καταβάλει 2.500 ευρώ σε λαθροδιακινητές, που υποσχέθηκαν να τον μεταφέρουν από την Ελλάδα στην ΠΓΔΜ και στη συνέχεια στη Σουηδία. Πρόφτασε να διανύσει μόνο λίγα χιλιόμετρα πριν συλληφθεί και μεταφερθεί ξανά σε χώρο φιλοξενίας στην Ελλάδα.

Πρόκειται για μια από τις πολλές περιπτώσεις προσφύγων που υποκύπτουν στις υποσχέσεις λαθροδιακινητών, οι οποίοι με αφορμή το κλείσιμο των επίσημων διόδων προς άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν βρει ευκαιρία να θησαυρίσουν. «Με την Τουρκία σε κρίση και τα ευρωπαϊκά σύνορα κλειστά, οι λαθροδιακινητές στη Βόρεια Ελλάδα περιμένουν ότι το καλοκαίρι θα είναι επικερδές» επισημαίνει και το Associated Press, λέγοντας πως χρησιμοποιούν όλο και πιο εξελιγμένες μεθόδους με κωδικούς, καρτοτηλέφωνα και οχήματα για την παράνομη μεταφορά προσφύγων.