Ο πόλεμος του χρυσού ρυζιού

Για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας συνήθως κατηγορούνται δικτάτορες ή τρομοκρατικές οργανώσεις. Τώρα, 110 νομπελίστες –το ένα τρίτο των εν ζωή βραβευμένων με Νομπέλ –απευθύνουν την ίδια κατηγορία εναντίον μιας περιβαλλοντικής οργάνωσης, της Γκρινπίς.

Σε ανοικτή τους επιστολή προς την οργάνωση, τα Ηνωμένα Εθνη και τις κυβερνήσεις, οι νομπελίστες καλούν την Γκρινπίς «να πάψει να μπλοκάρει τις γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες». Οι γιατροί, φυσικοί, χημικοί και οικονομολόγοι οι οποίοι υπογράφουν την επιστολή ξεχωρίζουν μια συγκεκριμένη ποικιλία, το Χρυσό Ρύζι (Golden Rice). Πρόκειται για ένα τροποποιημένο είδος ρυζιού το οποίο περιέχει ένα τεχνητά εισαγόμενο γονίδιο που αυξάνει την περιεκτικότητα του ρυζιού σε βήτα-καροτίνη, που είναι πλούσια σε βιταμίνη Α. Οι δημιουργοί του υποστηρίζουν πως μια καθημερινή δόση παρέχει το 60% της βιταμίνης Α που έχει ανάγκη ο άνθρωπος.

Η ποικιλία αυτή αναπτύχθηκε τη δεκαετία του ’90 από το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών Ρυζιού στις Φιλιππίνες. Οι νομπελίστες επισημαίνουν πως 250 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως υποφέρουν από έλλειψη βιταμίνης Α, που ευθύνεται για 2 εκατομμύρια θανάτους τον χρόνο. Και αναρωτιούνται: «Πόσοι φτωχοί άνθρωποι πρέπει να πεθάνουν για να χαρακτηρίσουμε τη δράση της Γκρινπίς έγκλημα κατά της ανθρωπότητας»;

Η Γκρινπίς έσπευσε να απαντήσει στις βαριές κατηγορίες που της εκτοξεύτηκαν. Οι εταιρείες χρησιμοποιούν αυτή την ποικιλία για να πετύχουν την έγκριση άλλων, πιο επικερδών, γενετικά τροποποιημένων σπόρων, δήλωσε η Βιλελμίνα Πελεγκρίνα, από την Γκρινπίς της Νοτιοανατολικής Ασίας. «Το χρυσό ρύζι απέτυχε», δήλωσε, «και δεν διατίθεται πλέον προς πώληση, ύστερα από 20 χρόνια ερευνών. Δεν αποδείχθηκε ότι αναπληρώνει την έλλειψη βιταμίνης Α. Μιλάμε λοιπόν για κάτι που δεν υπάρχει».

Σύμφωνα με την οργάνωση, θα ήταν πολύ πιο χρήσιμο «να αντιμετωπίσουμε τον υποσιτισμό μέσα από μια πιο διαφοροποιημένη διατροφή, ισότιμη πρόσβαση στην τροφή και την οικολογική γεωργία» και όχι να βρίσκουμε τρόπους να αποφεύγουμε τα πραγματικά προβλήματα. Η θέση της οργάνωσης παραμένει αμετάβλητη: οι γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί πρέπει να ανακοπούν εφόσον δεν υπάρχει επαρκής επιστημονική γνώση των επιπτώσεών τους στο περιβάλλον και στην ανθρώπινη υγεία. Η Γκρινπίς δεν απαντά όμως στην επισήμανση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών ότι η παγκόσμια παραγωγή τροφίμων, ζωοτροφών και ινών θα πρέπει να διπλασιαστεί έως το 2050, προκειμένου να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις του αυξανόμενου παγκόσμιου πληθυσμού.

Η δημοσιοποίηση αυτής της επιστολής έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή για τη βιομηχανία των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών. Στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει φουντώσει η δημόσια συζήτηση για τη σήμανση των γενετικά τροποποιημένων προϊόντων. Το διεθνές κέντρο έρευνας για τον καρκίνο ανακοίνωσε ότι η γλυφοσάτη, το ζιζανιοκτόνο που χρησιμοποιείται στις περισσότερες γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες, είναι πιθανώς καρκινογόνος. Και όλοι αναρωτιούνται αν και ποιοι περιορισμοί θα επιβληθούν στις επόμενες γενιές τέτοιων οργανισμών.