Οσο αντιπαθής και αν του είναι ο προσωπικός τόνος σε οτιδήποτε γράφει κανείς, υπάρχουν περιπτώσεις που δεν γίνεται παρά να τον χρησιμοποιήσει αφού διαφορετικά θα φαινόταν ότι αοριστολογεί. Λίγες μέρες πριν, με τον καύσωνα, στα εγκαίνια μιας έκθεσης με έργα χαρακτικής του Τάκη Κατσουλίδη, εμπνευσμένα από ποιήματα της Κικής Δημουλά, η ατμόσφαιρα μέσα στην αίθουσα ήταν τόσο αποπνικτική ώστε συγγενικό πρόσωπο της δημοφιλέστατης ποιήτριας τής έκανε αέρα διαρκώς με μια βεντάλια, για δύο τουλάχιστον ώρες, για να μην λιποθυμήσει.

Το εντελώς ανώδυνο αυτό περιστατικό –σε σχέση με όσα αναμφισβήτητα δραματικά ήταν σε πλήρη εξέλιξη την ίδια στιγμή μέσα στην πόλη –θα έπρεπε, αν και παρατηρημένο, να περάσει ασχολίαστο, αν δεν έμοιαζε να αντιγράφει ένα πανομοιότυπο περιστατικό που είχε συντελεστεί πριν από 60 ακριβώς χρόνια.

Σε μια επαρχιακή πόλη που την είχαν καταστρέψει σχεδόν ολοσχερώς οι σεισμοί και οι κάτοικοί της είχαν προσωρινά εγκατασταθεί σε σκηνές και σε παράγκες –άσχετα αν πολλοί παρέμειναν στις παράγκες για τουλάχιστον 10 μετά τους σεισμούς χρόνια –επανέφερε ζωηρά μια ανεξίτηλη, όπως αποδείχτηκε, εικόνα. Την εικόνα της αδελφής που –μικρό κορίτσι και αυτή –προσπαθούσε με τη βεντάλια, σκυμμένη όπως ήταν πάνω από τον ταλαιπωρημένο πατέρα, να μετριάσει τη βαριά ατμόσφαιρα της ζέστης και ο γεννήτορας να ανακτήσει, έστω και στοιχειωδώς, τις δυνάμεις για να συνεχίσει, συχνά ώς τις πρώτες πρωινές ώρες της επόμενης μέρας, τη δουλειά του.

Αν η οδός Χάρητος του Κολωνακίου θα μπορούσε να συναντήσει την οδό Λάμπρου Πορφύρα στον Βόλο –έστω και με παραφρασμένο τον έξοχο τρόπο του Αντρέα Εμπειρίκου στο ποίημά του «Ο δρόμος» –θα έμοιαζε ως καθαρός παραλογισμός το να σκεφτεί κανείς ότι θα ήταν δυνατόν να συγγενεύουν τόσο πολύ ανάμεσά τους οι δεκαετίες του 1950 και του 2010 ώστε μια βεντάλια να γίνεται ένα εξίσου δυνατό χαρακτηριστικό τους.

Θα ήταν σίγουρα κουτό να συμπεράνει κανείς ότι η μόνιμη ή συμπτωματική έλλειψη τεχνητής δροσιάς σε μια αίθουσα τέχνης της Αθήνας μοιάζει να καταργεί τα ευεργετήματα που έχει επιδαψιλεύσει η τεχνολογία σε εκατομμύρια ανθρώπους μέσα στα 60 τελευταία χρόνια.

Εξίσου κουτό θα ήταν όμως την ασήμαντη αυτή ομοιότητα ανάμεσα σε δύο τόσο απομακρυσμένες μεταξύ τους δεκαετίες να μην τη δει κανείς διογκούμενη χάρη σε έναν απρόβλεπτο παράγοντα, γεγονός που κάνει τη βεντάλια, αν και κάτι χειροκίνητο, να εγγυάται την παραγωγή δροσιάς πολύ ασφαλέστερα από οποιαδήποτε τεχνολογία. Αφού, σε σχέση με όσους μετέρχονται την τελευταία ούτε το ένα τοις εκατό δεν είναι σε θέση να την ελέγξει.

Τελευταία Νέα