Σε μερικές ώρες θα ξέρουμε αν οι Βρετανοί ψήφισαν Ναι ή Οχι στην ΕΕ. Αυτό όμως που δεν θα ξέρουμε είναι αν το Ναι θα σημαίνει Οχι ή και αντίστροφα. Με πρόσφατη την εμπειρία του ελληνικού δημοψηφίσματος, χρειάζεται πολλαπλή ανάλυση του αποτελέσματος πριν βγάλει κανείς συμπέρασμα.

Σημαντικό θα είναι και το εύρος της διαφοράς μεταξύ των δύο, όσο και ο πολιτικός χειρισμός του αποτελέσματος από τη βρετανική και τις ευρωπαϊκές ηγεσίες. Αν η διαφορά είναι μικρή, όποια και αν είναι η ψήφος των Βρετανών, θα βρισκόμαστε στην αρχή και όχι στο τέλος της διαδικασίας. Και στις δύο περιπτώσεις, το διακύβευμα δεν θα είναι μόνο η παραμονή της Βρετανίας ως χώρας-μέλους αλλά κυρίως ο χαρακτήρας και η επιβίωση της Ενωσης στο σύνολό της.

Ιδίως με μια νίκη του Brexit, έστω με μικρή διαφορά, η Βρετανία θα έχει ανατρέψει τα πάντα. Οι Γάλλοι θα πρέπει να ξεχάσουν τα κεκτημένα τους και να ξεκουνηθούν από τον αρτηριοσκληρωτικό κρατισμό τους και οι Γερμανοί από την ηθικοπλαστική εμμονή τους στη λιτότητα.

Από την αρχή της κρίσης το 2008 η ευρωπαϊκή ελίτ στηρίζει ό,τι είναι ετοιμόρροπο: την Ελλάδα, την περιφέρεια, το τραπεζικό σύστημα. Οι επιχειρήσεις πυρόσβεσης/διάσωσης διαδέχονται η μία την άλλη. Οσον αφορά όμως μια στρατηγική για την υπέρβαση της κρίσης, τίποτα. Η κρίση που ξεκίνησε από τις αγορές το 2008 μετακυλίστηκε γρήγορα στην οικονομία και πλέον έχει αντικατοπτριστεί πλήρως στην κοινωνία και στην πολιτική. Αμφιβάλλει κανείς ότι αν ήταν πιο πετυχημένη η διαχείριση της κρίσης της ευρωζώνης, το Brexit δεν θα είχε στον ήλιο μοίρα; Αμφιβάλλει κανείς πως στρατιές ψηφοφόρων μετακινούνται προς τα μη συστημικά κόμματα, μια παλίρροια που αργά και αδιόρατα απειλεί να πνίξει όλη την Ευρώπη;

Ενα αυξανόμενο ποσοστό της μεσαίας τάξης βρίσκεται στο καθαρτήριο, στην κινούμενη λάσπη της οικονομικής αβεβαιότητας. Η ΕΕ ανίκανη να δώσει λύση στο οικονομικό και πολιτικό αδιέξοδο των ανθρώπων αυτών, επαναλαμβάνει αυτιστικά τα περασμένα κατορθώματά της και διεγείρει το φόβο. Δικαίως διαλαλεί τα 70 χρόνια ειρήνης και ανάπτυξης που γνώρισε η Ευρώπη. Αλλά ποιον αφορά πλέον αυτό; Ενώ η διαχείριση της κρίσης έχει κρατήσει το σύστημα όρθιο, έχει προστατέψει τις ελίτ και τους θεσμούς, δεν έχει δημιουργήσει συνθήκες βιώσιμης και ευρείας ανάκαμψης.

Μα τα κατάλαβαν όλα αυτά ο Νάιτζελ Φάρατζ και o Μπόρις Τζόνσον, οι αρχηγοί της ετερόκλητης παρέας ξενοφοβικών μικροαστών και μεγαλοαστών κυνηγών αλεπούδων; Οχι βέβαια, αλλά άθελά τους μπορεί να δώσουν το εναρκτήριο λάκτισμα στη συζήτηση για μια νέα Ευρώπη.

Αν αύριο το πρωί οι Βρετανοί έχουν ψηφίσει να μείνουν, όλοι θα πάρουμε βαθιά ανάσα ανακούφισης. Ανακούφιση μέχρι το επόμενο επεισόδιo της κρίσης. Αν ψηφίσουν να αποχωρήσουν, τότε θα επέλθει πανικός. Ισως εκεί πρέπει να αναζητήσουμε και τα πρώτα βλαστάρια της νέας Ευρώπης. Μα χρειάζεται τόση φασαρία και αναταραχή για να πάμε μπροστά; Αν κρίνει κανείς από την επιτυχία τoυ status quo των περασμένων οκτώ ετών, μάλλον μια μεγαλύτερη κρίση είναι απαραίτητη.

Ο Βασίλης Θ. Καρατζάς είναι διευθύνων σύμβουλος της Levant Partners ΑΕΔΟΕΕ

Τελευταία Νέα