Σε μία από τις συσκέψεις που έγιναν τις τελευταίες ημέρες στο Μαξίμου με αντικείμενο τις αλλαγές στο πολιτικό σύστημα, ένας εκ των συνεργατών του Αλέξη Τσίπρα θύμισε πως στο Συμβούλιο των Πολιτικών Αρχηγών υπό τον Προκόπη Παυλόπουλο, λίγο πριν από τις γιορτές των Χριστουγέννων, ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι είχαν ζητήσει την καθιέρωση ενός νέου εκλογικού συστήματος επί το αναλογικότερον. Το αίτημα πέρασε στα πρακτικά και καταγράφηκε και στο επίσημο ανακοινωθέν της Προεδρίας της Δημοκρατίας.

Η υπόμνηση αυτή έχει την πολιτική σημασία της καθώς, όπως όλα δείχνουν, πρόθεση του Πρωθυπουργού είναι να δοκιμάσει την πιθανότητα ψήφισης ενός συναινετικού εκλογικού νόμου με την έγκριση των 2/3 της Βουλής, κάτι που θα σήμαινε ότι το νέο σύστημα θα ισχύσει από τις επόμενες εκλογές.

Στην πρόσφατη συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας στην Κουμουνδούρου, παρουσία του Πρωθυπουργού, υπουργοί και κομματικοί συμφώνησαν πως ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πρέπει να αναλάβει το κόστος μιας πιθανής ακυβερνησίας για τη χώρα εφόσον η καθιέρωση της καθαρής απλής αναλογικής εμποδίσει τον σχηματισμό κυβέρνησης. Εξ αυτού του λόγου η πιθανότητα να υιοθετηθεί ένα σύστημα απλής και άδολης αναλογικής, μολονότι είναι ελκυστική για έναν Πρωθυπουργό που θέλει να διατηρεί αλλά και να προβάλλει την αριστεροσύνη του, φαίνεται πως απομακρύνεται για τον ΣΥΡΙΖΑ. Η επικρατούσα άποψη επί της παρούσης κινείται πάνω στην πρόταση Κουρουμπλή για την καθιέρωση ενός αναλογικότερου εκλογικού συστήματος που θα δίνει στο πρώτο κόμμα ή στον κυβερνητικό συνασπισμό που θα προκύψει μετά τις κάλπες το μπόνους των 28 εδρών. Προϋπόθεση βεβαίως γι’ αυτό είναι, εφόσον πρόκειται για κυβερνητική συνεργασία, τα κόμματα να έχουν δηλώσει πριν από τις εκλογές ότι επιθυμούν να συμμαχήσουν ή διαφορετικά το πρώτο κόμμα να έχει πιάσει ένα ποσοστό γύρω στο 40% για να έχει εξασφαλίσει την αυτοδυναμία. Οι τελικές αποφάσεις πάντως δεν έχουν ληφθεί και θα οριστικοποιηθούν όταν και οι άλλες πολιτικές δυνάμεις ξεκαθαρίσουν τις θέσεις τους.

Ο Αλέξης Τσίπρας, λοιπόν, τις επόμενες ημέρες πιθανότατα θα σηκώσει το τηλέφωνο και θα προσκαλέσει στο Μαξίμου τους πολιτικούς αρχηγούς κατά μόνας για να διερευνήσει τις πιθανότητες συμφωνίας πάνω σε ένα εκλογικό σύστημα που θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό από τις περισσότερες πτέρυγες της Βουλής. Ο Πρωθυπουργός εν προκειμένω δεν τρέφει αυταπάτες για την αντίδραση της ηγεσίας της Νέας Δημοκρατίας. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει δηλώσει ότι δεν επιθυμεί αλλαγή του εκλογικού νόμου, ενώ άπαντες γνωρίζουν πως ο πρόεδρος της ΝΔ δεν ενθουσιάζεται με την ιδέα της απλής αναλογικής ή, εν πάση περιπτώσει, ενός αναλογικότερου συστήματος που θα εξαφανίσει το μπόνους των 50 εδρών για το πρώτο κόμμα. Αντιθέτως, τα μικρότερα κόμματα εμφανίζονται διατεθειμένα να συζητήσουν ένα σύστημα πιο αναλογικό που ενδεχομένως να τους εξασφάλιζε κάποιες, έστω και μετρημένες, παραπάνω έδρες στη Βουλή. Οι πρώτες πληροφορίες εμφανίζουν τόσο τη Φώφη Γεννηματά όσο και τον Σταύρο Θεοδωράκη πρόθυμους να συζητήσουν με το Μαξίμου στη βάση ενός αναλογικότερου εκλογικού συστήματος.

Ο Αλέξης Τσίπρας φαίνεται πάντως να θέλει να δρομολογήσει τις όποιες θεσμικές αλλαγές χωρίς περιορισμούς. «Ολα είναι ανοιχτά» λέει στους συνομιλητές του, επισημαίνοντας πως ο ίδιος είναι πρόθυμος να ακούσει αλλά και να συζητήσει όλες τις προτάσεις για το θέμα της συνταγματικής αναθεώρησης. Οι πληροφορίες μάλιστα εμφανίζουν τον Τσίπρα να εξετάζει ακόμη και την πιθανότητα εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας από τη βάση, μολονότι η γενικότερη θεώρηση της Αριστεράς απέναντι σ’ έναν μονοπρόσωπο θεσμό όπως η Προεδρία την εμφανίζει να επιλέγει την εφαρμογή της έμμεσης δημοκρατίας για το ανώτατο πολιτειακό αξίωμα. Η ανάδειξη του Προέδρου της Δημοκρατίας πάντως με απευθείας εκλογή από τον λαό θα εμφανιζόταν ιδιαίτερα δελεαστική για τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κυριάκο Μητσοτάκη κι ενδεχομένως θα διευκόλυνε την εξεύρεση κοινών σημείων για την προώθηση των αλλαγών.

Η πρωθυπουργική λογική κινείται στο πλαίσιο πως κάθε πρόταση που δίνει περισσότερη δύναμη και δυνατότητα επιλογής στον λαό είναι συζητήσιμη.

ΟΙ 11 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ. Γενικότερα, ως προς το θέμα της συνταγματικής αναθεώρησης η κυβέρνηση φαίνεται πως θα διαμορφώσει την πρότασή της που θα παρουσιάσει ο Τσίπρας στις 24 Ιουλίου στη βάση των 11 προτάσεων του ΣΥΡΙΖΑ οι οποίες είχαν διαμορφωθεί από τα χρόνια της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Σύμφωνα με εκείνες τις προτάσεις που οπωσδήποτε χρήζουν επικαιροποίησης, ο ΣΥΡΙΖΑ εισηγείται τη συνταγματική καθιέρωση των θεσμών της λαϊκής νομοθετικής πρωτοβουλίας, της λαϊκής αρνησικυρίας και των δημοψηφισμάτων με πρωτοβουλία των πολιτών. Επίσης, προτείνει την ενίσχυση του Κοινοβουλίου ως νομοθετικού και ελεγκτικού θεσμού της εκτελεστικής εξουσίας. Αυτό θα γίνει με τη δυνατότητα υποβολής νομοσχεδίων και προτάσεων νόμου από αριθμό βουλευτών, με δεσμευτική χρονική διαδικασία για τη συζήτησή τους, τον περιορισμό χρήσης της διαδικασίας του κατεπείγοντος, με δικαίωμα πρότασης των βουλευτών για διεξαγωγή δημοψηφίσματος για ψηφισμένο νομοσχέδιο που ρυθμίζει σοβαρό κοινωνικό ζήτημα, με τη δυνατότητα σύστασης εξεταστικής επιτροπής από μικρότερο αριθμό βουλευτών, όπως επίσης και με τη δυνατότητα πρόσβασης του βουλευτή σε κάθε κρατικό έγγραφο.

Ο ΣΥΡΙΖΑ επίσης προτείνει τη διαμόρφωση ισόρροπων πληθυσμικά εκλογικών περιφερειών με την κατάργηση μονοεδρικών – διεδρικών αλλά και των μεγάλων εκλογικών περιφερειών, όπως επίσης και την κατάργηση του θεσμού των βουλευτών Επικρατείας. Ακόμη δίνει τη δυνατότητα στους εκλογείς να ανακαλέσουν τους αιρετούς τους αν προκύψει σοβαρός λόγος. Η πρόταση της Κουμουνδούρου αφορά επίσης την καθιέρωση ανώτατου ορίου συνολικής βουλευτικής θητείας, η υπέρβαση του οποίου θα συνεπάγεται αυτοδίκαια κώλυμα εκλογιμότητας, όπως επίσης την κατάργηση των βουλευτικών προνομίων στη σύνταξη και στην αποζημίωση για συμμετοχή σε επιτροπές.

ΠΕΡΙ ΕΥΘΥΝΗΣ ΥΠΟΥΡΓΩΝ. Στις προτάσεις ΣΥΡΙΖΑ εντάσσονται επίσης η κατάργηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών και ο δραστικός περιορισμός χρήσης της βουλευτικής ασυλίας μόνο σε περιπτώσεις πολιτικών διώξεων. Τα ποινικά αδικήματα υπουργών δεν θα έχουν πλέον χρόνο παραγραφής και θα μπορούν να διερευνηθούν οποτεδήποτε προκύψουν αποδεικτικά στοιχεία απευθείας από τη Δικαιοσύνη. Στις αλλαγές που προτείνονται συμπεριλαμβάνεται η ριζική αλλαγή του νόμου περί χρηματοδότησης των κομμάτων με γνώμονα την απόλυτη διαφάνεια των οικονομικών τους. Με βάση την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ το κράτος δεν θα χρηματοδοτεί τα κόμματα, αλλά θα αποζημιώνει μέρος των αποδεδειγμένων δαπανών τους. Στις προτάσεις περιλαμβάνεται και η διάκριση της δημόσιας διοίκησης σε τρία επίπεδα, το κεντρικό κράτος, τις περιφέρειες και τους δήμους. Προτείνονται η καθιέρωση τοπικών δημοψηφισμάτων και η θεσμοθέτηση λαϊκών συνελεύσεων για κρίσιμα τοπικά ζητήματα με δεσμευτικό για τις Αρχές χαρακτήρα και με την καθιέρωση της ανακλητότητας για όλους τους αιρετούς κατόπιν αιτήματος του οικείου εκλογικού σώματος.

Επιπλέον, ο ΣΥΡΙΖΑ εξέτασε τη δυνατότητα εμβάθυνσης της διάκρισης μεταξύ δικαστικής και εκτελεστικής εξουσίας. Ο πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου να εκλέγονται από ειδικό εκλεκτορικό σώμα.

ΑΓΚΑΘΙΑ. Στις τότε προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ υπάρχουν όμως και κάποια αγκάθια για τον σημερινό κυβερνητικό ΣΥΡΙΖΑ που καλείται να υλοποιήσει ένα μεγάλο πακέτο μνημονιακών υποχρεώσεων. Για παράδειγμα, ο ΣΥΡΙΖΑ ως αξιωματική αντιπολίτευση έλεγε ότι ορίζεται πως οι κρατικές δαπάνες για υγεία, παιδεία και κατοικία εξαιρούνται από τον υπολογισμό των δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Ομοίως ο ΣΥΡΙΖΑ τότε μιλούσε για θωράκιση του Συντάγματος απέναντι στις ιδιωτικοποιήσεις και έκανε λόγο για συνταγματική απαγόρευση της ιδιωτικοποίησης του νερού, του ηλεκτρισμού και της ιδιωτικής εκμετάλλευσης των κοινόχρηστων, κοινόκτητων και κοινών αγαθών.

Στο Μέγαρο Μαξίμου πιστεύουν ότι το καλοκαίρι είναι ο καταλληλότερος χρόνος για την ψήφιση του νέου εκλογικού νόμου. Η συζήτηση θα απομακρυνθεί από τα εξαντλητικά για την ψυχολογία των πολιτών θέματα της οικονομίας και των εργασιακών και θα επικεντρωθεί στις διεργασίες μεταξύ των πολιτικών κομμάτων. Επιδίωξη του Αλέξη Τσίπρα είναι να εμφανιστεί ως ένας συναινετικός Πρωθυπουργός που θα επιχειρήσει να συνθέσει τις απόψεις των πολιτικών δυνάμεων για να δρομολογήσει τομές στο πολιτικό σύστημα. Ο κόφτης, οι αυξήσεις στους φόρους και τα προαπαιτούμενα ενδεχομένως και να περάσουν σε δεύτερη μοίρα με τη βοήθεια και των καλοκαιρινών διακοπών.

Αλλωστε, και μόνο η αναφορά της κυβερνητικής εκπροσώπου στην πιθανότητα να διενεργηθεί δημοψήφισμα για τη συνταγματική αναθεώρηση κατάφερε να σκιάσει ακόμη και τις διαβουλεύσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την εκταμίευση της δόσης των 7,5 δισ. ευρώ. Ασχέτως του εάν αργότερα το Μαξίμου φρόντισε να δώσει άλλη διάσταση σε μια τέτοια πιθανότητα αποσυνδέοντάς την από τον ρόλο μιας αναθεωρητικής Βουλής.

Τελευταία Νέα