Αναζήτηση
Δεν είναι πάντα ασέβεια το να διαφωνεί κανείς με τους νεκρούς όσο σπουδαίοι και αν υπήρξαν. Στα 1970, αμέσως μετά τη διαγραφή του από το Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα (στο οποίο ανήκε από το 1933, ενώ ήταν 20 μόλις χρόνων) ο γάλλος φιλόσοφος Ροζέ Γκαροντί είπε σε συνέντευξή του, ανάμεσα σε άλλα, στη «Monde»: «Είμαι αδιόρθωτα, ανίατα αισιόδοξος όσον αφορά το μέλλον. Η αντίληψή μου για την επιστημονική και την τεχνική επανάσταση δεν είναι διόλου μηχανοκρατική. Η επανάσταση αυτή δημιουργεί τις συνθήκες για την εξέλιξη της ανθήσεως του ανθρώπου και της δημοκρατίας. Καθιστά εφικτή μια νέα έκρηξη της υποκειμενικότητας υπό τον όρο μόνο να αλλάξουν οι κοινωνικές σχέσεις. Ηδη, κατά τα τελευταία 20 χρόνια διανύσαμε περισσότερο δρόμο από όσο διάνυσε η ανθρωπότητα μέσα σε 10 αιώνες. Το έτος 2000 θα είναι μόνο η αρχή του ανθρώπου και όχι το τέλος του».
Αν και από προσωπική σκοπιά είχε κάθε δίκιο να αισιοδοξεί ο Γκαροντί, αφού πέθανε τον Ιούνιο του 2012, σε ηλικία 99 ετών, και χωρίς να θέλουμε να τον φέρουμε σε αντιπαράθεση με έναν άλλο σπουδαίο έλληνα στοχαστή, τον Αγγελο Τερζάκη, που την ίδια εποχή είχε γράψει «Οταν μιλάμε για την ικανότητα του ανθρώπου να κρατάει κάτω από τον έλεγχό του την τεχνολογία, ξεχνάμε ανεπίτρεπτα πως η τεχνολογία παράγει ψυχολογία. Ενας πεζός κι ένας που οδηγεί αυτοκίνητο δεν ανήκουν πια στην ίδια ηθική σφαίρα. Την ψυχολογία λοιπόν την παράγει η μηχανή, το προνόμιο της μηχανής. Οταν ένα απλό ιδιωτικό αυτοκίνητο προσδιορίζει τόσο τον άνθρωπο και τον μεταβάλλει σε εξάρτημά του, τι περιμένετε να συμβεί σε σχέση με έναν τρομερό μηχανισμό εξουσιασμού που αναδύεται στην εποχή μας;». δικαιούμαστε ωστόσο μια διερώτηση:
Γιατί να μας παρηγορεί ακόμη ένα μέλλον, που η έκρηξη της νέας υποκειμενικότητας το έκανε να διαγράφεται λαμπρό, όταν μέσα σε όσο μέλλον έχει συντελεστεί είδαμε να αφανίζονται –μέσα σε τέτοιες μάλιστα συνθήκες –μυριάδες ανθρώπων; Εστω κι αν σε σχέση με την προοπτική ενός ατέρμονος ιστορικού χρόνου, τα 46 χρόνια είναι ένα τίποτα (όσα έχουν μεσολαβήσει από το 1970 έως σήμερα), δεν είναι ανθρωπινότερο να οδύρεται κανείς για όσα χάθηκαν μέσα στα χρόνια αυτά από το να αισιοδοξεί για τα ανέσπερα χρόνια που θα επανδρώσουν ένα μέλλον που ακριβώς επειδή είναι τόσο μακρινό γίνεται ανύπαρκτο;
Δεν θα έπρεπε επιπλέον να μας τρομάζει η σύμπτωση όταν ένας για 40 χρόνια διαπρεπής κομουνιστής στοχαστής του περασμένου αιώνα όπως ο Γκαροντί, το σύνολο σχεδόν των θρησκειών, καθώς και παλαιότεροι εγχώριοι αλλά και παγκοσμίου επιπέδου πολιτικοί άρχοντες επενδύουν στην έννοια του μέλλοντος, ακριβώς όταν όλες οι Ειδομένες και όλα τα κολαστήρια ψυχών και σωμάτων θα μοιάζει να έχουν συγχωρεθεί, έστω κι αν αμυδρώς δεν θα έχουν ξεχαστεί;
