Ευτυχισμένο το 2018 για το χρέος

Καλό 2018 για τη ρύθμιση του χρέους, ευχήθηκε χθες με τον τρόπο του το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών ενώ στην ίδια κατεύθυνση –παραπομπή των ουσιαστικών αποφάσεων μετά το τέλος του ελληνικού προγράμματος –κινείται και ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) με έγγραφό του όπως αποκάλυψε χθες η εφημερίδα «Die Welt».

Ηδη, από την ανακοίνωση της απόφασης του Eurogroup τη Δευτέρα και τις δηλώσεις του προέδρου του Γερούν Ντεϊσελμπλούμ γινόταν φανερό ότι τα σημαντικά για το ελληνικό χρέος παραπέμπονταν στο 2018. Ο Ντεϊσελμπλούμ μίλησε για μέτρα σε βραχυπρόθεσμο, μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα, αλλά συγκεκριμένες αναφορές είχε μόνο ο μεσοπρόθεσμος ορίζοντας, δηλαδή το 2018. Αυτές αφορούσαν την επιμήκυνση των περιόδων χάριτος και αποπληρωμής και τη χρήση των κερδών των ομολόγων που διακρατούν οι κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης (SMPs και ANFAs).

Στη συνέχεια, ο Βόλφγκανγκ Σοιμπλε και χθες ο εκπρόσωπός του στο υπουργείο Οικονομικών διέλυσαν κάθε αμφιβολία ότι κάτι θα μπορούσε να γίνει νωρίτερα. «Τώρα δεν υφίσταται καμία ανάγκη» για ελάφρυνση του χρέους είχε πει προχθες το βράδυ ο Σόιμπλε σε δείπνο της εφημερίδας «Handelsblatt». To θέμα, πρόσθεσε, θα το επανεξετάσουμε μεσοπρόθεσμα εφόσον υπάρχει ανάγκη και δεν εχει επιτευχθεί η βιωσιμότητα του χρέους.

ΟΙ ΓΕΡΜΑΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ. Στο ίδιο πνεύμα χθες ο εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομικών της Γερμανίας Μάρτιν Γέγκερ τόνισε ότι «αυτό που αποφασίστηκε είναι ότι το 2018, αν υπάρξει ανάγκη, θα μπορούμε να συζητήσουμε μέτρα για το χρέος». Και πρόσθεσε: «Επ’ ουδενί πρέπει να θεωρηθεί ότι υπάρχουν ήδη δεσμευτικές αποφάσεις».

Το μυστικό είναι οι γερμανικές εκλογές τον επόμενο χρόνο και ο υπουργός Οικονομικών δεν θα ήθελε να διακινδυνεύσει ώς τότε μια αντιδημοφιλή ψηφοφορία στο Κοινοβούλιο για το ελληνικό χρέος. Ετσι, ο Σόιμπλε συζητεί μόνο μέτρα τεχνικού χαρακτήρα που δεν χρειάζονται κοινοβουλευτική επικύρωση για τη διαχείριση του χρέους και όχι για τη μείωσή του. Σύμφωνα με πληροφορίες, εξάλλου, που δημοσίευσαν χθες οι «Financial Times», η Γερμανία συζητά την ιδέα ενός μηχανισμού έκτακτης ανάγκης ο οποίος θα προχωρεί σε ελάφρυνση του χρέους υπό την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα θα προβαίνει καλά στον δημοσιονομικό τομέα.

Στην πραγματικότητα ο Σόιμπλε δεν θα ήθελε καν να ανοίξει η συζήτηση από τώρα στο Eurogroup, αλλά ως προς αυτό υποχρεώθηκε να υποχωρήσει προκειμένου να ικανοποιήσει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και να επιστρέψει στο ελληνικό πρόγραμμα. Το Ταμείο, ωστόσο, δεν αναμένεται να αρκεστεί στη μετάθεση όλων των αποφάσεων για το 2018. Είναι πιθανό ότι θα πιέσει για δεσμευτικές αποφάσεις από τώρα, έστω κι αν αυτές εφαρμοστούν στο τέλος του ελληνικού προγράμματος το 2018. Ετσι, οι διαπραγματεύσεις τις επόμενες ημέρες προβλέπονται έντονες. Η αρχή θα γίνει από σήμερα σε συνεδρίαση του EuroWorking Group που θα προετοιμάσει το Eurogroup της 24ης Μαΐου.

Η ΠΡΟΤΑΣΗ. Μια λύση θα μπορούσε, ίσως, να προκύψει από την πρόταση που διατυπώνει ο ESM στο δισέλιδο έγγραφό του που διέρρευσε χθες. Εκεί ο επικεφαλής του Κλάους Ρέγκλινγκ εισηγείται την εξόφληση των οφειλών της Ελλάδας προς το ΔΝΤ με κεφάλαια του ESM. Ετσι, η Ελλάδα θα επωφεληθεί από το χαμηλότερο κόστος (το επιτόκιο του ESM είναι κάτω από 1% έναντι 3,5% του ΔΝΤ), αλλά και το ΔΝΤ θα εχει την ασφάλεια που θέλει, προκειμένου να περάσει μια απόφαση εκ νέου συμμετοχής του στο ελληνικό πρόγραμμα από το διοικητικό του συμβούλιο.

Η εξαγορά του χρέους του Ταμείου, πάντως, θα γίνει, επίσης το 2018, σύμφωνα με την πρόταση Ρέγκλινγκ, αφού διαπιστωθεί αν και πόσα κεφάλαια από το 3ο Μνημόνιο περισσέψουν για τον σκοπό αυτόν. Μάλιστα αυτά αναμένεται να υπάρξουν καθώς η Ελλάδα δεν εχει χρησιμοποιήσει όλα τα κεφάλαια που προορίζονταν για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών της. Αν δεν προκύψουν νέες ανάγκες, θα είναι διαθέσιμα κάπου 15 δισ. ευρώ, ενώ σύμφωνα με την «Die Welt», η Ελλάδα θα οφείλει στο ΔΝΤ το 2018 περίπου 17,6 δισ. ευρώ. Και αυτό υπό την προϋπόθεση ότι το Ταμείο θα επανέλθει στο ελληνικό πρόγραμμα συνεισφέροντας 6 δισ. ευρώ, όπως αναφέρουν οι πληροφορίες. Ετσι, η σχέση της Ελλάδας με το ΔΝΤ θεωρητικά θα μπορούσε σχεδόν να λήξει το 2018.

ΤΟ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ. Προς το παρόν, πάντως, υπάρχουν εκτιμήσεις ότι η συζήτηση για το χρέος μπορεί να μην ολοκληρωθεί στο Eurogroup της 24ης Μαΐου και να συνεχιστεί ώς το φθινόπωρο. Σε μια τέτοια περίπτωση το ΔΝΤ δεν θα επιστρέψει στο πρόγραμμα και θα διατηρήσει τη σημερινή του θέση ως εν αναμονή δανειστής.

Η ολοκλήρωση της συζήτησης για το χρέος θα επηρεάσει και την απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Οπως αναφέρει σε χθεσινό του τηλεγράφημα το πρακτορείο Bloomberg επικαλούμενο πηγές με γνώση του θέματος, η Ελλάδα θα είναι επιλέξιμη για συμμετοχή στο πρόγραμμα εφόσον ολοκληρωθεί όχι μόνο η αξιολόγηση αλλά και οι αποφάσεις για το χρέος και η ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους της ίδιας της ΕΚΤ. Αυτό, συνέχιζαν οι πηγές, οδηγεί πιθανότατα μετά το καλοκαίρι. Επίσης εκτιμούσαν ότι οι ελληνικές τράπεζες θα μπορέσουν στις 2 Ιουνίου να αποκτήσουν εκ νέου πρόσβαση στην απευθείας χρηματοδότηση από την ΕΚΤ με χαμηλότερα επιτόκια από τον ELA, απ’ όπου χρηματοδοτούνται σήμερα.