Κόντρες με φόντο τους πρόσφυγες

Ενα συμβάν που σύμφωνα με τη Μόσχα οφείλεται σε «σφάλμα πλοήγησης», αλλά σύμφωνα με αμερικανούς αξιωματούχους ήταν εσκεμμένο, κατέληξε να επισκιάσει την πολυαναμενόμενη (και πολλές φορές αναβεβλημένη) επίσκεψη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις Βρυξέλλες με θέμα τη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης: ρωσικό αεροσκάφος Su-30 που συμμετείχε στους βομβαρδισμούς αντιπάλων του Ασαντ στη Συρία παραβίασε το Σάββατο τον τουρκικό εναέριο χώρο κοντά στην πόλη Γιαϊλάνταγι της επαρχίας Χατάι, κάνοντας τις τουρκικές Αρχές να στείλουν δύο F-16 να το αναχαιτίσουν. Επειτα από έκτακτη σύγκληση των πρεσβευτών των κρατών-μελών του στις Βρυξέλλες το ΝΑΤΟ καταδίκασε σε έντονο τόνο την παραβίαση, σημειώνοντας «την ακραία επικινδυνότητα μιας τέτοιας ανεύθυνης συμπεριφοράς» και ζητώντας «άμεσες εξηγήσεις» –παρότι θεωρητικά και σύμφωνα με τον τούρκο πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου ήδη η Μόσχα είχε εξηγήσει στην Αγκυρα, μετά τις διαμαρτυρίες της τελευταίας, ότι επρόκειτο για λάθος που δεν θα επαναληφθεί.

«Οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις έχουν τις εντολές τους. Θα γίνει ό,τι είναι απαραίτητο ακόμα και αν παραβιάσει πτηνό τα σύνορα της Τουρκίας» ξεκαθάρισε ο Νταβούτογλου, εγείροντας τον κίνδυνο μιας άμεσης σύγκρουσης ανάμεσα σε δύο χώρες που υπήρξαν αντίπαλες επί Ψυχρού Πολέμου, αλλά στη συνέχεια ανέπτυξαν ισχυρή διμερή σχέση –μέχρι που κατέληξαν σε αντίθετα στρατόπεδα στο μέτωπο της Συρίας, με τη Μόσχα να στηρίζει τον Ασαντ και την Αγκυρα να επιδιώκει την ανατροπή του. «Ανησυχούμε ιδιαίτερα (για την παραβίαση του τουρκικού εναέριου χώρου) διότι αν η Τουρκία είχε απαντήσει θα είχαμε κατάρριψη και είναι ακριβώς αυτού του είδους τα συμβάντα που φοβόμαστε» δήλωσε ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι.

Από την περασμένη Τετάρτη και για πρώτη φορά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αεροσκάφη της Ρωσίας από τη μία πλευρά και των ΗΠΑ μαζί με τους συμμάχους τους από την άλλη πραγματοποιούν πολεμικές αποστολές στην ίδια χώρα. Η Μόσχα υποστηρίζει πως χτυπάει, όπως και οι υπόλοιποι, στόχους του ISIS και άλλων τζιχαντιστών, πληροφορίες όμως τη θέλουν να βομβαρδίζει επίσης θέσεις ανταρτών που έχουν τη στήριξη της Δύσης. Και δεν δείχνει διατεθειμένη να υποχωρήσει: σύμφωνα με τους «Νιου Γιορκ Τάιμς», ο επικεφαλής της Επιτροπής ενόπλων δυνάμεων της Δούμας, ναύαρχος Βλαντίμιρ Κομογέντοφ, δήλωσε πως φιλορώσοι βετεράνοι της σύγκρουσης στην Ανατολική Ουκρανία «πιθανότατα» θα αρχίσουν να δίνουν το «παρών» ως εθελοντές στη Συρία.

«Τα γενεσιουργά αίτια της σημερινής προσφυγικής κρίσης είναι ο πόλεμος στη Συρία και οι τρομοκρατικές ενέργειες του ίδιου του Ασαντ» δήλωσε χθες ο Ερντογάν από τις Βρυξέλλες, όπου είχε επαφές με την ηγεσία της ΕΕ. Με τις νέες κοινοβουλευτικές εκλογές του Νοεμβρίου να πλησιάζουν και το AKP να επιζητεί να ανακτήσει την απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, ο τούρκος πρόεδρος είχε εμφανιστεί λάβρος κατά της ΕΕ στις δύο προεκλογικού τύπου συγκεντρώσεις στις οποίες είχε μιλήσει νωρίτερα, στις Βρυξέλλες και στο Στρασβούργο. Την κατηγόρησε ότι «περιορίζει τους πρόσφυγες στα βάθη της Μεσογείου» και παρουσίασε την Τουρκία ως προστάτη «του πραγματικού πολιτισμού», απέναντι σε μια Ευρώπη που υποκύπτει «στην ξενοφοβία, την ισλαμοφοβία και τον ρατσισμό».

Μιλώντας χθες στο πλευρό του Ντόναλντ Τουσκ, του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο Ερντογάν έσπευσε ξανά να υπογραμμίσει πως εκείνη που χρειάζεται να κάνει περισσότερα είναι η ΕΕ όχι η Τουρκία και τάχθηκε εκ νέου υπέρ της δημιουργίας «μιας ασφαλούς ζώνης απαλλαγμένης από την τρομοκρατία» καθώς και μιας ζώνης απαγόρευσης πτήσεων στα σύνορα της χώρας του με τη Συρία. Ευρωπαίοι διπλωμάτες πάντως σημείωναν, ως σημαντικό βήμα προόδου, ότι ο τούρκος πρόεδρος συμφώνησε για πρώτη φορά να συζητήσει το θέμα περισσότερων προσφυγικών καταυλισμών στην Τουρκία.