Η Πορτογαλία είναι από χθες η πρώτη χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης στην οποία επανεκλέγεται μια κυβέρνηση που επέβαλε αυστηρές περικοπές σε μισθούς, συντάξεις και δημόσιες δαπάνες και ταυτόχρονα αύξησε τους φόρους. Η κεντροδεξιά κυβέρνηση του πρωθυπουργού Πέντρο Πάσος Κοέλιο, που αποτελεί συνεργασία του δικού του συντηρητικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος και του Λαϊκού Κόμματος, κατέβηκε ενιαία στις εκλογές και τερμάτισε πρώτη αφήνοντας δεύτερο το Σοσιαλιστικό Κόμμα.

Τα exit polls δίνουν στον κυβερνητικό συνασπισμό ποσοστό μεταξύ 38% και 43% και στους Σοσιαλιστές της αντιπολίτευσης 30%-35%. Θα πρέπει όμως να ολοκληρωθεί επισήμως η καταμέτρηση για να διευκρινισθεί εάν ο Κοέλιο θα είναι απλώς πρώτος (είναι και το πιο πιθανό) ή θα μπορέσει οριακά να πιάσει την αυτοδυναμία των 116 εδρών στο Κοινοβούλιο των 230 εδρών. Η Πορτογαλία έχει μακρά ιστορία κυβερνήσεων συνεργασίας: τα τελευταία 40 χρόνια η απόλυτη πλειοψηφία εξασφαλίστηκε μόλις τρεις φορές στην πιο φτωχή χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Οποιο και να είναι το τελικό αποτέλεσμα πάντως, η επόμενη κυβέρνηση της χώρας θα είναι αδύναμη –και αυτό θα προκαλέσει δυσκολίες στην προώθηση των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων.

Το Αριστερό Μπλοκ φέρεται να συγκεντρώνει 8%-11% των ψήφων, ενώ η συνεργασία του Κομμουνιστικού Κόμματος με τους Πράσινους μεταξύ 7% και 9%. Η συμμετοχή ήταν μεγαλύτερη από τις προηγούμενες εκλογές –η αποχή υπολογίζεται μεταξύ 35% και 40%, μικρότερη δηλαδή από ό,τι στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις.

Παρότι πέρυσι τέτοιο καιρό οι δημοσκοπήσεις έδειχναν τον κεντροδεξιό κυβερνητικό συνασπισμό να υπολείπεται έως και 20 ποσοστιαίες μονάδες των Σοσιαλιστών του πρώην δημάρχου της Λισαβόνας Αντόνιο Κόστα, τους τελευταίους μήνες όχι μόνο μείωσε τη διαφορά αλλά πέρασε και μπροστά, παρότι επέβαλε φορολογικές αυξήσεις και περικοπές στους μισθούς, στις συντάξεις και στις δημόσιες υπηρεσίες τα τελευταία χρόνια. Αυτές οι πολιτικές ήταν μέρος του σχεδίου της ευρωζώνης για να αποκατασταθεί η οικονομία μετά την κρίση χρέους που οδήγησε την Πορτογαλία στη διάσωση και στο Μνημόνιο. Αντίθετα, το Σοσιαλιστικό Κόμμα που επίσης αποδέχεται τις επιταγές της ευρωζώνης υποσχέθηκε ότι θα προχωρήσει σε φορολογικές ελαφρύνσεις και θα επισπεύσει την ανάπτυξη μέσω της κατανάλωσης.

Αντίθετα με άλλες χώρες της ευρωζώνης, ιδιαίτερα στον Νότο, κατά τη διάρκεια αυτών των τελευταίων σκληρών ετών δεν φάνηκε να αναπτύσσεται, λόγω της οργής των πολιτών, ένα ισχυρό αριστερό κόμμα, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα ή το Podemos στην Ισπανία. Οι ψήφοι διαμαρτυρίας των Πορτογάλων παραδοσιακά κατευθύνονται στο Κομμουνιστικό Κόμμα, δίπλα στο οποίο προστέθηκε τώρα το Αριστερό Μπλοκ. Το ΚΚ θέλει την Πορτογαλία εκτός ευρωζώνης ενώ το Αριστερό Μπλοκ ζητά την αναδιαπραγμάτευση του χρέους, τη διαπραγμάτευση καλύτερων όρων αποπληρωμής προς τους δανειστές και τερματισμό των μέτρων λιτότητας με παράλληλη αύξηση των φόρων των επιχειρήσεων.

Η μετανάστευση αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα προεκλογικά θέματα. Συνολικά 485.000 Πορτογάλοι μετανάστευσαν μεταξύ 2011 και 2014 –το μεγαλύτερο μεταναστευτικό κύμα τον τελευταίο μισό αιώνα, σε μια χώρα της οποίας ο πληθυσμός μόλις ξεπερνά τα 10 εκατομμύρια. Η πλειονότητα των μεταναστών σήμερα είναι μορφωμένοι νέοι.

Φέτος η οικονομία δείχνει σημάδια βελτίωσης, γεγονός που έδωσε στον Κοέλιο το δικαίωμα να λέει ότι «η λιτότητα αποδίδει». Σημείωσε ανάπτυξη για πέμπτο συνεχές τετράμηνο και η ανεργία από 17,7% το 2013 έπεσε στο 12,3% τον περασμένο Ιούλιο. Ομως η χώρα ακόμα αντιμετωπίζει μεγάλα προβλήματα. Η ανεργία μεταξύ των νέων ξεπερνά το 30%. Το βιοτικό επίπεδο έχει πέσει πολύ και ένας στους πέντε Πορτογάλους ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, δηλαδή με λιγότερα από 5.000 ευρώ τον χρόνο.

Κανονικά οι ποδοσφαιρικοί αγώνες!

Για πρώτη φορά μετά την Επανάσταση των Γαριφάλων και την αποκατάσταση της Δημοκρατίας διεξήχθησαν στην Πορτογαλία ποδοσφαιρικοί αγώνες την Κυριακή των εκλογών. Κι αυτό διότι κάποιες ομάδες έχουν ευρωπαϊκές υποχρεώσεις, ενώ η Εθνική ετοιμάζεται να δώσει αγώνα εναντίον της Δανίας για την πρόκριση στο Euro 2016. Πάντως δεν έλειψαν τα παράπονα της Εκλογικής Επιτροπής ότι η ποδοσφαιρική δραστηριότητα θα εμπόδιζε πολλούς να πάνε στις κάλπες.