Κατά τα πρώτα χρόνια της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης οι ισοτιμίες των νομισμάτων δεν προσείλκυαν τόσο μεγάλο ενδιαφέρον. Γαλλική πρόταση που κατατέθηκε το 2011 για την υιοθέτηση μεγάλων μεταρρυθμίσεων στο διεθνές νομισματικό καθεστώς δεν οδήγησε πουθενά. Σήμερα το θέμα έχει βρεθεί στο επίκεντρο της προσοχής –και υπάρχουν πολλοί καλοί λόγοι γι’ αυτό.

Οι συναλλαγματικοί πόλεμοι αποτελούν υπενθύμιση του πόσο εύθραυστη είναι η διαδικασία της παγκοσμιοποίησης. Οι διακυμάνσεις που καταγράφονται αυτό το διάστημα στις συναλλαγματικές ισοτιμίες αναμένεται ότι θα είναι μεγαλύτερες και θα διαρκέσουν περισσότερο από τη δεκαετία του ’80 ή την αστάθεια του ’30, όταν μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση που προκάλεσε η Μεγάλη Υφεση οι χώρες προσπαθούσαν να υποτιμήσουν τα νόμισματά τους.

Το πρόβλημα είναι το επονομαζόμενο carry trade, η στρατηγική με βάση την οποία ένας επενδυτής δανείζεται χρήματα σε νόμισμα με χαμηλά επιτόκια για να αγοράσει άλλο νόμισμα του οποίου τα επιτόκια είναι υψηλότερα.

Οταν οι ισοτιμίες είναι σταθερές και προβλέψιμες το carry trade είναι σχετικά ασφαλές. Αυτό όμως σπάνια συμβαίνει. Οι κίνδυνοι είναι πραγματικοί. Τη δεκαετία του ’80 οι κυβερνήσεις είχαν προχωρήσει σε παρεμβάσεις στις αγορές, ρίχνοντας την αξία του δολαρίου το 1985 μόνο και μόνο για να προσπαθήσουν να το σταθεροποιήσουν 18 μήνες αργότερα. Οι κινήσεις αυτές προκάλεσαν μεγάλη αστάθεια στις αγορές συμβάλλοντας στο μεγάλο κραχ των χρηματιστηρίων τον Οκτώβριο του 1987.

Υπάρχει ένα ιστορικό προηγούμενο που μπορεί να αποτελέσει μοντέλο. Τη δεκαετία του ’30 ο Τζον Μέιναρντ Κέινς αναφέρθηκε στην επιβολή περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι πιο βλαβερές συνέπειες της παγκοσμιοποίησης. Το ισοδύναμο σήμερα θα ήταν να υιοθετήσουμε κανονισμούς για το πώς θα πρέπει να γίνεται το carry trade. Οσοι αποφασίζουν για τη χάραξη πολιτικής θα κάνουν καλά να εξετάσουν αυτή την επιλογή –προτού είναι πολύ αργά.

Ο Χάρολντ Τζέιμς είναι καθηγητής Ιστορίας και Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, καθηγητής Ιστορίας στο European University Institute και συνεργάτης του Center for International Governance Innovation.

Τελευταία Νέα