Ηταν ο πιο σκληρός από τους ηγέτες απέναντι στην Αθήνα και το αίτημά της για μια νέα συμφωνία. Αλλά δεν μιλάει γερμανικά ούτε ολλανδικά ή φινλανδικά. Ο Πέντρο Πάσος Κοέλιο είναι ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας. Και απέρριψε την πρόταση της ελληνικής κυβέρνησης κάνοντας λόγο για «παραμύθια» και εκφράζοντας την πλήρη αντίθεσή του σε οποιαδήποτε χαλάρωση των όρων του Μνημονίου.

Αντίθετα απ’ ό,τι συμβαίνει στη Γερμανία, όμως, όπου η κοινή γνώμη συντάσσεται στην πλειοψηφία της με τη σκληρή γραμμή της καγκελαρίας, η κοινή γνώμη στην Πορτογαλία βρίσκεται μάλλον στον αντίποδα της στάσης που τηρεί η κυβέρνηση. Οι επικριτές της σκληρής γραμμής επισημαίνουν ότι ο κεντροδεξιός Κοέλιο θα έπρεπε να αρπάξει την ευκαιρία και να πιέσει και αυτός για μια νέα συμφωνία με την Ευρώπη, βάσει της οποίας θα χαλάρωνε η πολιτική της λιτότητας και θα λαμβάνονταν μέτρα για την ανακούφιση των χρεών της Πορτογαλίας, της Ισπανίας, της Ιρλανδίας και της Ελλάδας.

Η άποψη αυτή έλαβε συγκεκριμένη μορφή. Σε ανοικτή επιστολή που συνέταξαν την περασμένη εβδομάδα πολιτικοί απ’ όλα τα κόμματα και οικονομολόγοι κάλεσαν τον πορτογάλο πρωθυπουργό να αναθεωρήσει τη στάση του και να εγκαταλείψει την «τιμωρητική» προσέγγιση απέναντι στην Ελλάδα. Στους 32 υπογράφοντες περιλαμβάνονται στελέχη πρώτης γραμμής από τα δύο κόμματα που στηρίζουν την κεντροδεξιά κυβέρνηση, καθώς και η ηγεσία των Σοσιαλιστών, οι οποίοι προηγούνται στις δημοσκοπήσεις ενόψει των βουλευτικών εκλογών που θα πραγματοποιηθούν το προσεχές φθινόπωρο.

«Απέναντι στη σοβαρή κοινωνική κρίση που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, η κυβέρνηση της Λισαβόνας επιμένει ότι η λιτότητα πρέπει να συνεχιστεί όπως και πριν» αναφέρεται στην επιστολή, ενώ ο πορτογάλος πρωθυπουργός καλείται να επιλέξει την αλληλεγγύη απέναντι στα κράτη – μέλη της ευρωζώνης αντί για την ταπείνωσή τους. Επικριτική εμφανίστηκε και η εφημερίδα «P΄ublico» που σημείωσε σε κύριο άρθρο της ότι η επιλογή της σκληρής στάσης «δεν είναι προς το συμφέρον της Πορτογαλίας, η οποία είναι η πιο αδύναμη χώρα της ευρωζώνης μετά την Ελλάδα».

Η απάντηση του Κοέλιο θα μπορούσε να είχε βγει από γερμανικά χείλη: η απάντηση στην κρίση, λέει, είναι απολύτως σωστή. «Εάν η Πορτογαλία, η Ιρλανδία και η Ισπανία δεν τηρήσουν τις συμφωνίες τους, οι υπόλοιπες χώρες θα θεωρήσουν φυσικό να μειώσουν φόρους, να αυξήσουν μισθούς και τα ελλείμματά τους στα επίπεδα που επιθυμούν» δήλωσε πρόσφατα. «Εάν δεν τηρηθούν οι συμφωνίες, δεν θα υπάρχουν ευρώ και Ευρωπαϊκή Ενωση». Οσο για την αλληλεγγύη προς την Ελλάδα, ο Κοέλιο δηλώνει βέβαιος ότι με το ένα δισεκατομμύριο ευρώ που είναι η πορτογαλική συμμετοχή στο δάνειο των εταίρων, «καμία άλλη χώρα δεν έχει βοηθήσει την Ελλάδα όσο η Πορτογαλία σε σχετικούς αριθμούς».

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο επόμενος πρωθυπουργός θα είναι ο Αντόνιο Κόστα, ο ηγέτης των Σοσιαλιστών. Οι Σοσιαλιστές ήταν αυτοί που υπέγραψαν το πορτογαλικό Μνημόνιο πριν από τρία χρόνια. Ο Κόστα, όμως, λέει σήμερα ότι το μόνο που προσέφερε το πρόγραμμα διάσωσης στην πορτογαλική κοινωνία είναι ακραία φτώχεια, αποπληθωρισμό και ανεργία, ενώ επισημαίνει ότι οι απαιτήσεις της εξυπηρέτησης του χρέους δεν αφήνουν περιθώρια για δημόσιες επενδύσεις και επανεκκίνηση της οικονομίας.

Εξίσου αρνητικός είναι απέναντι στον Κοέλιο σε ό,τι αφορά το ελληνικό ζήτημα. «Η απομόνωση και η δαιμονοποίηση της Ελλάδας είναι μια λανθασμένη και επικίνδυνη ιδέα» δηλώνει. «Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ελληνικό, είναι και ευρωπαϊκό. Αυτό που πρέπει να γίνει τώρα είναι να αντιμετωπιστεί η κοινωνική καταστροφή σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ισπανία».

Ο τζίτζικας κι ο μέρμηγκας

Πίσω από τη σκληρή στάση του Κοέλιο υπάρχει και μια άλλη αντίληψη: η Λισαβόνα θεωρεί ότι είναι ο σκληρά εργαζόμενος μέρμηγκας του μύθου του Αισώπου και η Αθήνα ο ανέμελος τζίτζικας που τραγουδούσε το καλοκαίρι και τώρα που είναι χειμώνας δοκιμάζεται από το κρύο. Μόνο που η κυβέρνηση Κοέλιο θα πρέπει να πείσει ως προς αυτό πρώτους απ’ όλους τους πορτογάλους πολίτες.