Ο Αμερικανός Ράιαν Χολ, ένας από τους καλύτερους δρομείς μεγάλων αποστάσεων στον κόσμο (10ος στους Ολυμπιακούς του Πεκίνου το 2008), συνήθιζε να περηφανεύεται ότι φορούσε τα αθλητικά του παπούτσια μέχρι να λιώσουν. Οχι πια. Τώρα επιμελώς τα αλλάζει αφότου έχει διασχίσει περίπου 320 χλμ. με αυτά. Δηλαδή χρησιμοποιεί δύο ζευγάρια αθλητικά παπούτσια κάθε μήνα. «Ξέρω ότι τα παπούτσια θα άντεχαν άλλη απόσταση πριν αρχίσουν να χαλάνε, όμως η υγεία μου είναι τόσο σημαντική ώστε επιλέγω να ανανεώνω διαρκώς τον εξοπλισμό μου» λέει. Φυσικά ο Χολ διαθέτει σπόνσορα που του προμηθεύει τα παπούτσια. Οι περισσότεροι από εμάς τα πληρώνουμε από την τσέπη μας –και όπως ξέρουμε δεν είναι καθόλου φθηνά. Κι όμως μας προειδοποιούν διαρκώς να τα αλλάζουμε συχνά, επειδή το να τρέχεις με χαλασμένα παπούτσια ίσως οδηγήσει σε τραυματισμούς που θα χρειαστούν μήνες να θεραπευθούν. Ιδού λοιπόν το απλό ερώτημα: πώς ξέρεις ότι ήρθε η ώρα να πετάξεις τα αθλητικά σου παπούτσια; Και εάν τραυματισθείς, είναι σωστό να κατηγορήσεις τα παπούτσια;

Κάθε πόδι και μια γνώμη. Η φίλη μου Τζεν Ντέιβις τρέχει περισσότερα από 160 χλμ. την εβδομάδα, έχει όμως διαφορετικά κριτήρια για το πότε αλλάζει παπούτσια. Το κυριότερο είναι εάν μυρίζουν άσχημα ακόμα και αφότου τα πλύνει στο πλυντήριο. Τότε είναι ώρα για καινούργιο ζευγάρι. Υπολογίζει ότι με κάθε ζευγάρι παπούτσια τρέχει περίπου 800 χλμ.

Ο Χένρι Κλου, προπονητής στίβου και μάνατζερ καταστήματος με αθλητικά είδη, λέει ότι χρησιμοποιεί το ίδιο ζευγάρι για 3.000 χιλιόμετρα. Συχνά τρέχει σε χωματόδρομους που είναι, όπως λέει, πιο καλό για τα παπούτσια από ό,τι η άσφαλτος και δεν πιέζουν τόσο την ενδιάμεση σόλα.

Ο δικός μου προπονητής, ο Τομ Φλέμινγκ, έχει δική του μέθοδο. Βάλε ένα χέρι στο παπούτσι σου και πίεσε τη σόλα με το άλλο χέρι. Εάν μπορείς να αισθανθείς τα δάχτυλά σου που πιέζουν, τότε τα παπούτσια έχουν χαλάσει.

Οσο για μένα, η πρακτική μου είναι να καταγράφω τα χιλιόμετρα που καλύπτω με κάθε ζευγάρι και να το αντικαθιστώ έπειτα από περίπου 500 χιλιόμετρα.

Τι λένε οι ειδικοί. Ποιος έχει δίκιο; Ισως κανείς μας. Σύμφωνα με τον Ρότζερ Κραμ, ερευνητή βιομηχανικής στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο, η θεωρία είναι ότι πρέπει να αλλάζεις παπούτσια όταν διαλυθεί το EVA (συμπολυμερές αιθυλενίου και οξικού βινυλίου), του υλικού που βρίσκεται μέσα στις σόλες των περισσότερων παπουτσιών τρεξίματος. Η μορφολογία του πάτου βελτιώνει το τρέξιμο, θεωρεί ο ερευνητής. Για το εάν όμως προλαμβάνει τραυματισμούς, λέει, «αμφιβάλλω εάν υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία».

Ο δρ Τζέικομπ Σελντ του πανεπιστημιακού νοσοκομείου Οντενς στη Δανία αναζήτησε κλινικές μελέτες που συνδέουν τους πάτους των αθλητικών παπουτσιών με τραυματισμούς –και δεν βρήκε ούτε μία. Τώρα ζητά χρηματοδότηση για να διεξαγάγει ο ίδιος μια έρευνα διάρκειας 15 μηνών με 600 αθλητές. Βρήκε όμως μια έρευνα του Μαξ Χένινγκ από το εργαστήριο βιομηχανικής στο Ντούισμπουργκ της Γερμανίας –δοκιμές αθλητικών παπουτσιών επί 18 χρόνια, από το 1991 έως το 2009. Καταγράφηκε η απόδοση 165 μοντέλων παπουτσιών που φορούν οι δρομείς. Η παρατήρηση του Χένινγκ ήταν ότι οι δοκιμές που κάνουν οι κατασκευαστές προκειμένου να αξιολογήσουν τα υλικά τα οποία χρησιμοποιούνται στους πάτους δεν έχουν καμία σχέση με ό,τι συμβαίνει όταν οι άνθρωποι τρέχουν με τα παπούτσια αυτά.

Στη μελέτη αυτή αναφέρεται ότι στην Ευρώπη οι δρομείς αλλάζουν παπούτσια τρεξίματος έπειτα από περίπου 1.000 χιλιόμετρα. Ομως τελικά τα παπούτσια μπορεί να αντέχουν περισσότερο.

Τελικά, πότε θα πρέπει να αλλάζουμε αυτά τα πιστά και αγαπημένα παπούτσια με τα οποία τρέχουμε; Και τι συμβαίνει εάν δεν το κάνουμε; Παρά τις αυστηρές προειδοποιήσεις, κανείς δεν γνωρίζει πραγματικά. Και με τόσο πολλές μεταβλητές –τον τύπο του παπουτσιού, το βάρος του δρομέα, τον δρόμο στον οποίο τρέχει, το στυλ με το οποίο τρέχει –ίσως να μην υπάρξει ποτέ μια απλή απάντηση που να καλύπτει τους πάντες.

Ισως τελικά να βρούμε καταφύγιο στη δουλειά του δρος Χένινγκ. Ακόμα και άνθρωποι σαν τον Χένρι Κλου, που κάνουν πολύ περισσότερα χιλιόμετρα από ό,τι συνιστούν οι ειδικοί, μπορεί να μην έχουν εν τέλει πρόβλημα.