Σε αναστολή λειτουργίας οδηγούνται άλλες δύο μονάδες παραγωγής της άλλοτε κραταιάς Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης. Η αντίστροφη μέτρηση που ξεκίνησε το 2006, όταν μειώθηκε κατά 50% η εθνική ποσόστωση για την παραγωγή ζάχαρης στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής της ΕΕ, είχε ενδιάμεσους σταθμούς την αναστολή λειτουργίας των εργοστασίων στη Λάρισα και την Ξάνθη, αλλά και τρεις διαγωνισμούς για την πώληση του πλειοψηφικού πακέτου των μετοχών της, που κηρύχθηκαν άγονοι. Ενδιαμέσως, έμειναν στα χαρτιά και τα σχέδια για τη μετατροπή των μονάδων σε εργοστάσια παραγωγής βιοαιθανόλης. Τώρα, σειρά για αναστολή λειτουργίας παίρνουν οι μονάδες της Ορεστιάδας και των Σερρών.
«Ενημερωθήκαμε από τη διοίκηση για επικείμενη αναστολή λειτουργίας των δύο εργοστασίων στην Ορεστιάδα και τις Σέρρες» λέει ο πρόεδρος των εργαζομένων στην ΕΒΖ, Χριστόδουλος Βαρκάκης. «Για μας αναστολή σημαίνει λουκέτο. Το είδαμε να συμβαίνει στη Λάρισα, το είδαμε και στην Ξάνθη» προσέθετε λίγη ώρα πριν μπει χθες το μεσημέρι μαζί με συναδέλφους του, εκπροσώπους της εταιρείας, βουλευτές του Εβρου και των Σερρών, σε σύσκεψη για το μέλλον της εταιρείας, υπό τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Χρ. Σταϊκούρα. Ηδη, στις Σέρρες και την Ορεστιάδα δημιουργείται κλίμα κινητοποιήσεων. Αλλωστε, εκτός από τους 116 μόνιμους εργαζομένους στα δύο εργοστάσια, τουλάχιστον άλλοι πεντακόσιοι άνθρωποι απασχολούνται ως εποχικοί, ενώ εκατοντάδες άλλοι εξαρτούν το εισόδημά τους από τη δραστηριότητα της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης ασκώντας συναφείς δράσεις. Σε ό,τι αφορά τους παραγωγούς, η διάθεση του προϊόντος τους θα γίνεται στο εργοστάσιο του Πλατέος Ημαθίας.
Η ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ 2006. Το ξήλωμα για την Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2006. Τότε, οι υπουργοί Γεωργίας της ΕΕ ενέκριναν τη ριζική μεταρρύθμιση του τομέα της ζάχαρης. Εγινε περικοπή κατά 36% της εγγυημένης ελάχιστης τιμής του προϊόντος: από 631,9 ευρώ τον τόνο κατά την παραγωγική περίοδο 2006-07, σε 404,4 ευρώ τον τόνο την περίοδο 2009-10. Παράλληλα, δημιουργήθηκε και ταμείο αναδιάρθρωσης για την αποζημίωση των παραγωγών που θα εγκατέλειπαν την καλλιέργεια των ζαχαρότευτλων.
Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος, από την περίοδο 2007-08 η Ελλάδα αποποιήθηκε το 50,01% της εθνικής της ποσόστωσης –της ποσότητας ζάχαρης, δηλαδή, που επιτρεπόταν να παράγει πλέον στο πλαίσιο της κοινοτικής παραγωγής. Τα ζαχαρότευτλα δεν ήταν επιδοτούμενη καλλιέργεια όπως το βαμβάκι. Ομως, οι παραγωγοί υπέγραφαν –και υπογράφουν –συμβόλαια με την Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης που είναι ο μόνος παραγωγός του προϊόντος στην Ελλάδα. Πρόκειται, δηλαδή, για συμβολαιακή γεωργία. Ωστόσο, την ώρα που το κόστος παραγωγής ανέβαινε, η ελάχιστη τιμή του προϊόντος μειώθηκε. Με δεδομένη την περικοπή στο μισό της δυνατότητας της χώρας να καλλιεργεί ζάχαρη, άλλοι αγρότες εγκατέλειψαν μόνοι τους την καλλιέργεια και άλλοι δεν κατάφερναν να εξασφαλίσουν πλέον συμβόλαια για την απορρόφηση της παραγωγής τους.
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΑΙΘΑΝΟΛΗΣ. Γρήγορα, η μείωση της παραγωγής κατέστησε ασύμφορη τη λειτουργία των πέντε μονάδων που διατηρούσε η Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης. Στην ανησυχία των 1.300 και πλέον μόνιμων εργαζομένων στα τέλη του 2009, αλλά και των περίπου 5.000 ακόμη που απασχολούνταν εποχικά, ήρθε η απάντηση της μετατροπής μονάδων (της Λάρισας και της Ξάνθης) σε εργοστάσια παραγωγής βιοαιθανόλης. Το σχέδιο προέβλεπε την επεξεργασία ζαχαρότευτλου και καλαμποκιού, αλλά και ενεργειακών φυτών που θα καλλιεργούνταν σε μια λογική αναδιάρθρωσης της καλλιέργειας των τεύτλων. «Ωστόσο, το σχέδιο δεν προχώρησε» λέει ο κ. Βαρκάκης. Οι μονάδες της Λάρισας και της Ξάνθης έκλεισαν. Μόνο μικρό τμήμα των εγκαταστάσεων της Λάρισας χρησιμοποιείται σήμερα ως χώρος αποθήκευσης και συσκευαστηρίου.
Η μετατροπή των μονάδων σε εργοστάσια βιοκαυσίμων ήταν μία ακόμη χαμένη ευκαιρία για την ΕΒΖ –που ακόμη και σήμερα συγκαταλέγεται μεταξύ των μεγαλύτερων βιομηχανιών ζάχαρης στην Ευρώπη. «Αποτελεί τη σημαντικότερη γεωργική βιομηχανία της χώρας, καθώς πάνω από 10.000 τευτλοπαραγωγοί εξαρτούν το εισόδημά τους από τη λειτουργία της» αναφέρεται στο εταιρικό της προφίλ. Τον Σεπτέμβριο του 2012 ανακοινώθηκε ότι ο διεθνής διαγωνισμός για την πώληση της ΕΒΖ κηρύχθηκε άγονος. Λίγες ημέρες αργότερα, προκηρύχθηκε νέος, που όμως είχε την ίδια ακριβώς κατάληξη. Και ο τρίτος διαγωνισμός απέβη επίσης άκαρπος.
Πρόβλεψη για λειτουργία μόνο στην Ημαθία
Το σχέδιο βιωσιμότητας αυτή τη στιγμή – για την εταιρεία που είχε επεκτείνει τη δραστηριότητά της και στη Σερβία, με δύο παραγωγικές μονάδες – προβλέπει τη διατήρηση σε λειτουργία μόνο της μονάδας στο Πλατύ Ημαθίας.
