Απορίες

Η μανία της κατανάλωσης ορίζεται ως διαταραχή όταν το άτομο χάνει τον έλεγχο απέναντι στην κατανάλωση και ψωνίζει τόσο πολύ και τόσο συχνά με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζει οικονομικές, διαπροσωπικές και συναισθηματικές δυσκολίες λόγω της συμπεριφοράς του. Αλλα χαρακτηριστικά του εθισμένου στην κατανάλωση ατόμου είναι η χρόνια φόρτιση από συναισθήματα θυμού, άγχους, ανικανοποίητου, θλίψης, που εύκολα εκφορτίζονται μέσα από την άμεση κατοχή αντικειμένων. Μια άλλη πτυχή της προσωπικότητάς του είναι η δυσκολία στη διαχείριση των συναισθημάτων και στην καθυστέρηση μιας άμεσης ικανοποίησης που αναζητεί κάθε στιγμή. Η παρορμητικότητα, η εύκολη απώλεια ελέγχου και η διαρκής αναζήτηση μιας κατάστασης ευφορίας μέσα από αντικείμενα ή καταστάσεις και όχι μέσα από εσωτερικές διαδικασίες είναι χαρακτηριστική. Βέβαια το μακροχρόνιο ψυχολογικό κενό και οι ενοχές καραδοκούν, αν σκεφτεί κανείς ότι κανένα αντικείμενο δεν μπορεί να γεμίσει το άδειο, γιατί αυτό που λείπει είναι το συναίσθημα το οποίο δεν μπορείς να «κοροϊδέψεις» όσο και να θέλεις. Το πρόβλημα της μητέρας σας είναι ένα είδος εθισμού, εξού και η λύση είναι η σταδιακή διακοπή της καταναλωτικής συμπεριφοράς και η ενίσχυση του αυτοελέγχου όπως και η ωριμότερη ρύθμιση των συναισθημάτων. Οι διαδικασίες αυτές μπορούν να επιτευχθούν μόνο στο πλαίσιο μιας ψυχοθεραπείας όταν το πρόβλημα είναι χρόνιο. Υπόψη ότι πρώτα θα πρέπει να γίνει μια ψυχιατρική συνέντευξη για τον εντοπισμό πιθανού ψυχιατρικού υπόβαθρου πίσω από το πρόβλημα, όπως είναι π.χ. η διπολική διαταραχή ή άλλες βαθύτερες διαταραχές στον έλεγχο των παρορμήσεων.

Είμαι 23 ετών γυναίκα και ύστερα από περίοδο άγχους και κρίσεων πανικού απέκτησα αρρυθμίες. Με κάθε αρρυθμία αυτόματα μπαίνω στον φαύλο κύκλο της θλίψης και της απόγνωσης.

Το πρωταρχικό πρόβλημα είναι ότι μεταφράζετε μέσα σας το άγχος σας και τα συναφή σωματικά συμπτώματα με υπέρμετρο άγχος. Ερμηνεύετε αυτό που σας συμβαίνει με πολύ αρνητικό τρόπο: πιθανώς νιώθετε ένοχη για τα συμπτώματά σας ή βλέπετε τον εαυτό σας ως αδύναμο χαρακτήρα ή σκέφτεστε ότι αδυνατείτε να αντεπεξέλθετε στις προσδοκίες σας ή των σημαντικών για εσάς ανθρώπων ή φοβάστε ότι θα νιώθετε για πάντα έτσι, με αποτέλεσμα να μην προσπαθείτε να βρείτε λύσεις και να δείτε τον εαυτό σας έξω από τα συμπτώματά σας. Με το πέρασμα του χρόνου ίσως εγκλωβιστήκατε σε έναν φαύλο κύκλο όπου έχετε αποκτήσει μια ψυχαναγκαστική προσκόλληση στις σωματικές σας αισθήσεις και ειδικότερα στους χτύπους της καρδιάς. Οταν αντιλαμβάνεστε ότι έχετε αρρυθμίες, φοβάστε και κάνετε τις συναφείς αλυσιδωτές ερμηνείες περί της σημαντικότητάς τους. Οι ερμηνείες των συμπτωμάτων είναι εκείνες που σας οδηγούν στην απόγνωση και όχι τα συμπτώματα αυτά καθαυτά. Αλλωστε τις αρρυθμίες αυτές τις αναγνωρίζετε πιθανότατα συχνότερα από ό,τι συμβαίνουν. Με την κατάλληλη ψυχοθεραπεία –ιδανικά γνωσιακής – συμπεριφορικής κατεύθυνσης –θα μάθετε εναλλακτικούς τρόπους ερμηνείας των συμπτωμάτων σας τα οποία τυφλά μεταφράζετε ως «προφητείες» μιας δύσκολης και επίπονης ζωής. Μια παράλληλη βραχεία φαρμακευτική αγωγή θα μπορούσε να είναι βοηθητική στη μείωση των συμπτωμάτων του άγχους ούτως ώστε να νιώσετε ότι έχετε τον έλεγχο στη ζωή σας, ένα πολύτιμο συναίσθημα για την τωρινή σας ψυχολογία.

Είμαι άνδρας 53 ετών με ιδιαίτερα απαιτητικό επαγγελματικό ρόλο. Πιέζομαι τόσο πολύ να αντεπεξέλθω, που νιώθω κόπωση, σωματικούς πόνους και ψυχική φόρτιση. Είναι στρες;

Το στρες είναι μια πολύπλοκη και πολυπαραγοντική κατάσταση που εκδηλώνεται με νοσηρές σωματικές, νοητικές και συναισθηματικές αντιδράσεις. Συγκεκριμένα τα σωματικά συμπτώματα του στρες περιλαμβάνουν μυϊκούς πόνους, πόνους στο στήθος, ταχυκαρδία, κόπωση, εφίδρωση, υψηλή πίεση, πονοκεφάλους, δύσπνοια, δυσπεψία και δερματοπάθειες. Το στρεσαρισμένο άτομο νιώθει άγχος, μελαγχολία, ένταση, θυμό, κακή διάθεση και αίσθημα ανικανοποίητου. Στη συμπεριφορά παρατηρούνται επιθετικότητα, μειωμένη εργασιακή απόδοση, κυνισμός, καταχρήσεις, μειωμένη σεξουαλική επιθυμία, διαταραγμένη όρεξη, αϋπνία και απομόνωση, ενώ στη νοητική σφαίρα παρουσιάζει μειωμένη συγκέντρωση και μνήμη, αίσθημα απώλειας ελέγχου και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Στρες νιώθουμε όταν οι εργασιακές πιέσεις που δεχόμαστε υπερβαίνουν τις ικανότητές μας να ανταποκριθούμε σε αυτές αποτελεσματικά. Είναι ουσιαστικά οι εσωτερικές αντιλήψεις μας για μια πιεστική κατάσταση που οδηγούν στα παραπάνω συμπτώματα. Προσοχή, όμως, το χρόνιο στρες συνδέεται με χαμηλό ανοσοποιητικό, ψυχοσωματικές ασθένειες και διαφόρων ειδών προδιαθέσεις σε παθολογικές καταστάσεις.