Μια σειρά από εύλογα ερωτήματα, για το πώς δόθηκαν αρχικά τα «κόκκινα» δάνεια του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου αλλά και για τις διαδρομές που ακολούθησαν τα χρήματα που χορηγήθηκαν, εγείρονται από το εισαγγελικό πόρισμα της υπόθεσης. Σύμφωνα με αυτό, τα επίμαχα δάνεια δόθηκαν χωρίς επαρκείς εγγυήσεις, ενώ οι παραλήπτες κατηγορούνται ότι έσπευσαν να μεταβιβάσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία σε υπεράκτιες εταιρείες ή σε συγγενικά τους πρόσωπα, προκειμένου να αποφύγουν τις κατασχέσεις. «ΤΑ ΝΕΑ» απαντούν στα βασικά ερωτήματα που προκύπτουν γύρω από την υπόθεση, ρίχνοντας φως στον τρόπο χορήγησης των δανείων αλλά και τις διαδρομές που ακολούθησαν τα χρήματα.

Τι σημαίνει η έλλειψη εγγυήσεων;

Στα επιχειρηματικά δάνεια, βασικός κανόνας και προϋπόθεση για τη χορήγηση είναι ο δανειολήπτης να μπορεί να εγγυηθεί ότι θα εξυπηρετεί την οφειλή του. Για τον σκοπό αυτόν, καταθέτει μια σειρά από εγγυήσεις, οι οποίες μπορεί να σχετίζονται με τα περιουσιακά του στοιχεία, τον εξοπλισμό της επιχείρησης, τις μετοχές της (αν είναι εισηγμένη στο χρηματιστήριο), τον τζίρο και τα κέρδη της εταιρείας, αλλά και την προσωπική περιουσία του ίδιου του επιχειρηματία. Οσο υψηλότερο είναι το ύψος των εγγυήσεων, τόσο μεγαλύτερο μπορεί να είναι και το δάνειο. Μάλιστα, η Τράπεζα της Ελλάδος έχει θεσπίσει ειδικούς κανόνες και ελάχιστα όρια κάτω από τα οποία οι εμπορικές τράπεζες δεν επιτρέπεται να προβαίνουν σε χορηγήσεις.

Τι συνέβη στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο;

Στην περίπτωση των «κόκκινων» δανείων του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, σύμφωνα με το δικαστικό πόρισμα και τα πορίσματα της Τραπέζης της Ελλάδος, οι κανόνες αυτοί καταστρατηγήθηκαν πλήρως, μια και εκταμιεύθηκαν δάνεια με συνοπτικές διαδικασίες χωρίς να καλύπτονται από αντίστοιχες εγγυήσεις. Οπως προκύπτει από το πόρισμα, οι εγγυήσεις που δίνονταν, είτε δεν κάλυπταν ουσιαστικά την αξία των δανείων είτε αφορούσαν περιουσιακά στοιχεία χαμηλότερης αξίας είτε μετοχές που είχαν προσημειωθεί σε άλλες τράπεζες. Επίσης, υπάρχουν περιπτώσεις όπου υπολογίζεται η αξία εταιρείας με βάση τα μελλοντικά της κέρδη και όχι την τρέχουσα αποτίμησή της, τη στιγμή της λήψης του δανείου.

Μάλιστα, όπως αναφέρει το πόρισμα, υπάρχουν περιπτώσεις δανείων τα οποία ήταν εντελώς «γυμνά» και έτσι ουσιαστικά οι δανειολήπτες θα μπορούσαν να σταματήσουν να τα εξυπηρετούν χωρίς καμία κύρωση, όπως και έγινε.

Τι ισχύει µε τη χορήγηση των χρηµάτων;

Ενας ακόμη βασικός όρος των επιχειρηματικών δανείων είναι να περιγράφεται επακριβώς ο σκοπός για τον οποίο θα χρησιμοποιηθούν τα χρήματα. Τα δεδομένα είναι εντελώς διαφορετικά για δάνεια που δίνονται για κεφάλαιο κίνησης και για δάνεια που αφορούν την αγορά πάγιου εξοπλισμού ή ακινήτων. Επίσης, δεν επιτρέπεται να δίνονται επιχειρηματικά δάνεια για σκοπούς που δεν έχουν σχέση με την εταιρεία που τα λαμβάνει.

Πού κατέληξαν τα χρήµατα;

Στην περίπτωση των «κόκκινων» δανείων του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, όπως προκύπτει από το εισαγγελικό πόρισμα, μεγάλο κομμάτι από τα χρήματα κατέληξαν σε υπεράκτιες εταιρείες των δανειοληπτών, άλλα δαπανήθηκαν για αγορά ακινήτων εντός και εκτός συνόρων και άλλα βρέθηκαν ακόμα και σε προσωπικούς λογαριασμούς. Μάλιστα, για να φθάσουν στους τελικούς τους αποδέκτες, τα χρήματα είτε ακολούθησαν δαιδαλώδεις διαδρομές μέσω υπεράκτιων εταιρειών, όπως συνέβη στο δάνειο της DEMCO, είτε έσπασαν σε επιταγές για να κατατεθούν σε προσωπικούς λογαριασμούς στην περίπτωση Γριβέα – Βάτσικα.

Και αυτό, ενώ η τράπεζα που χορηγεί το δάνειο έχει υποχρέωση να παρακολουθεί το πού κατέληξαν τα χρήματα, αλλά και οι δανειολήπτες να ενημερώνουν για το πώς τα αξιοποίησαν, υπό την προϋπόθεση πάντα ότι αφορούν σκοπούς της εταιρείας που έλαβε το δάνειο.

Μάλιστα, υπήρξε περίπτωση δανείου, στους όρους του οποίου ρητά αναφέρεται ότι οι ομολογιούχοι δανειστές, δηλαδή η τράπεζα, «δεν θα υποχρεούνται, καθ’ οιονδήποτε χρόνο, να παρακολουθούν, διαβεβαιώνουν ή επαληθεύουν την κατά τα ανωτέρω χρήση του προϊόντος του ομολογιακού δανείου». Ορος που, σύμφωνα με το πόρισμα, είναι παράνομος και παραβαίνει τους κανόνες που έχει θέσει η Τράπεζα της Ελλάδος.

Γιατί δεν δεσµεύθηκαν τα περιουσιακά στοιχεία των δανειοληπτών;

Στην περίπτωση που έχουν δοθεί δάνεια που δεν πληρώνονται, οι τράπεζες δεσμεύουν και εκπλειστηριάζουν τα περιουσιακά στοιχεία των δανειοληπτών προκειμένου να ισοφαρίσουν τη ζημιά. Στην περίπτωση όμως κάποιων από τα «κόκκινα» δάνεια του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, οι επιχειρηματίες κατηγορούνται ότι είχαν εν τω μεταξύ μεταβιβάσει τα περιουσιακά τους στοιχεία είτε σε υπεράκτιες εταιρείες είτε σε άλλα, παρένθετα πρόσωπα, προκειμένου να μην κινδυνεύουν από κατασχέσεις. Η μεθόδευση αυτή τιμωρείται ως «καταδολίευση δανειστών» και γίνεται πράξη με τέσσερις τρόπους: οι κάτοχοι των περιουσιακών στοιχείων είτε τα καταστρέφουν, εκμηδενίζοντας την αξία τους, είτε αποκρύπτουν την ύπαρξή τους είτε τα απαλλοτριώνουν είτε πραγματοποιούν εικονικές αγοραπωλησίες προκειμένου να μη φαίνεται ότι τα έχουν στην κατοχή τους. Ετσι, όταν οι Αρχές ήλεγξαν τους λογαριασμούς τους, τους βρήκαν κενούς.