Πώς ερμηνεύεται η γλώσσα του σώματος από διάφορους λαούς

Μάνατζερ και επιχειρηματίες που αποβιβάζονται στην Κίνα το μαθαίνουν αμέσως. Συχνά μέσω της ανάγνωσης τουριστικών οδηγών ή μέσω των αφηγήσεων των συνεργατών τους. Και κάποιες άλλες φορές, κάνοντας λάθος και πληρώνοντάς το ακριβά. Οι τεχνικές παρέλκυσης των Κινέζων, η ανακοίνωση τελικής απόφασης σχετικά με τη σύναψη μιας συμφωνίας από έναν επικεφαλής ο οποίος παραμένει κρυμμένος πίσω από τις κουρτίνες, οι στρατηγικής σημασίας παύσεις για τα γεύματα που αφήνουν μετέωρες διαπραγματεύσεις πολλών ωρών, όλες αυτές οι ενέργειες αποτελούν τα ψηφία ενός αλφαβήτου συμπεριφορών και χειρονομιών το οποίο ο εκάστοτε ενδιαφερόμενος –ταξιδιώτης, επιχειρηματίας ή πολιτικός –οφείλει να μάθει να μεταφράζει στη δική του γλώσσα. Η «σύγκρουση των πολιτισμών» υφίσταται και στο επίπεδο των χειρονομιών. Και όσο ανεπαίσθητες μοιάζουν να είναι οι χειρονομίες αυτές άλλο τόσο σημαντικές είναι οι συνέπειες της, σωστής ή λανθασμένης, ερμηνείας τους.

Το φιλί στο στόμα που αντάλλαξαν πρόσφατα οι αθλήτριες Τατιάνα Φίροβα και Ξένια Ρίζοβα από τη Ρωσία στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Στίβου, στη Δύση ερμηνεύτηκε ως κίνηση συμπαράστασης και αλληλεγγύης προς την ομοφυλοφιλική κοινότητα της Ρωσίας η οποία διώκεται από την κυβέρνηση του Βλαντίμιρ Πούτιν.

Φαίνεται όμως πως επρόκειτο για μεγάλη παρεξήγηση των Δυτικών, καθώς οι ρωσικές Αρχές σε ανακοίνωσή τους προσδιόρισαν ότι το φίλημα στο στόμα αποτελεί «τυπική χειρονομία» της ρωσικής παράδοσης. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η λανθασμένη ανάγνωση των Δυτικών δεν οφείλεται τόσο στην άγνοια, όπως στην περίπτωση των Κινέζων, αλλά στην επίδραση ιδεολογικών και πολιτικών απόψεων ή και φιλοδοξιών. Και αν το φιλί που αντάλλαξαν ο ηγέτης της Ανατολικής Γερμανίας Ερικ Χόνεκερ και ο επικεφαλής της ΕΣΣΔ Λεονίντ Μπρέζνιεφ θεωρήθηκε τόσο εξαιρετικό ώστε να αναπαραχθεί πάνω στο Τείχος του Βερολίνου, ο ηγέτης της Ανοιξης της Πράγας Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ κατάφερε να αποφύγει έναν ανάλογο χαιρετισμό από τον Μπρέζνιεφ χάρη σε ένα μπουκέτο λουλούδια που ο τσέχος πολιτικός πρόλαβε να βάλει ανάμεσα στον ίδιο και στον σοβιετικό ηγέτη. Ο Μπαράκ Ομπάμα έφερε άθελά του σε εξαιρετικά δύσκολη θέση την ηρωίδα της Βιρμανίας Αούνγκ Σαν Σούου Κι, αναγκάζοντάς την να αποφύγει ένα φιλί ασυμβίβαστο με τα ήθη της βουδιστικής χώρας της Ασίας. Πριν από έξι χρόνια ο αμερικανός ηθοποιός Ρίτσαρντ Γκιρ προκάλεσε πανικό κατά τη διάρκεια εκδήλωσης υπέρ του αγώνα κατά του AIDS, όταν αποφάσισε να αγκαλιάσει και να φιλήσει τη συνάδελφό του από την Ινδία Σίλπα Σέτι.

Οι παρερμηνείες της γλώσσας του σώματος δεν αφορούν μόνο τους πολιτικούς αλλά και τους απλούς ταξιδιώτες. Σίγουρα, προξενεί εντύπωση το γεγονός ότι από τις αραβικές χώρες μέχρι το Πακιστάν, οι οποίες είναι επίσημα ομοφοβικές, οι άνδρες συνηθίζουν να περπατάνε στον δρόμο κρατώντας ο ένας τα δάχτυλα του άλλου. Η ιδιαίτερα στοργική χειρονομία του χαϊδέματος ενός μικρού παιδιού στο κεφάλι στα βουδιστικά έθνη θεωρείται εξαιρετικά προσβλητική, καθώς το κεφάλι αναγνωρίζεται ως το πιο σημαντικό από τα τμήματα του ανθρώπινου σώματος. Το να δείχνει κάποιος κάτι με τα πόδια του εκλαμβάνεται ως παντελής έλλειψη σεβασμού, ενώ αν κάποιος τολμήσει να δείξει ένα ιερό άγαλμα με το δάχτυλό του θεωρείται βλάσφημος.