Η πορεία της 43χρονης τραγουδίστριας από την Πορτογαλία μοιάζει με ταξίδι στους ήχους της Μεσογείου, χωρίς όμως αυτό να περιορίζει την οικουμενική της αναζήτηση στη μουσική παράδοση και άλλων περιοχών του πλανήτη.

Η εξέλιξή της υπήρξε τέτοια ώστε να έχει ξεχαστεί ότι σημείο εκκίνησης για την πολυδιάστατη καριέρα της –η οποία έχει συνδεθεί κυρίως με τα φάντος της Ιβηρικής Χερσονήσου, αλλά και με την επιτυχημένη συνεργασία της με τον κορυφαίο κινηματογραφικό συνθέτη Ενιο Μορικόνε –υπήρξε η εκπροσώπηση της χώρας της στον διαγωνισμό της Γιουροβίζιον το 1991.

Από τότε, όμως, η βαθιά νοσταλγική και αυθεντικά συναισθηματική φωνή της έχει ανοιχτεί στα πέρατα του κόσμου, ερμηνεύοντας τραγούδια στα ισπανικά, ιταλικά, αγγλικά, αραβικά και ελληνικά (έχει συνεργαστεί με τον Γιώργο Νταλάρα, τον Στέφανο Κορκολή και την Ελευθερία Αρβανιτάκη).

Οι διεθνείς συμπράξεις της περιλαμβάνουν ονόματα όπως ο Χοσέ Καρέρας, ο Καετάνο Βελόζο και η Σεζάρια Εβορα, στο μυαλό όμως του κοινού που παρακολουθεί φανατικά την καριέρα της έχει κατοχυρωθεί ως η σύγχρονη διάδοχος της μεγάλης Αμάλια Ροντρίγκεζ.

Τον Σεπτέμβριο θα παρουσιαστεί στο Βουκουρέστι η οπερέτα που έχει ετοιμάσει σε μουσική Αστορ Πιατσόλα με τίτλο «Η Μαρία από το Μπουένος Αϊρες». «Θα είναι η επιστροφή μου στο μουσικό θέατρο έπειτα από 25 χρόνια», μας λέει.

Εχετε συμπληρώσει πάνω από 20 χρόνια καριέρας στο τραγούδι ξεκινώντας από το «ποπ κύκλωμα» για να κατοχυρωθείτε ως μία από τις κορυφαίες φωνές των σύγχρονων φάντος. Αν κάνατε μια αναδρομή, ποιες θα λέγατε ότι είναι οι πιο σημαντικές στιγμές στη διαδρομή σας;

Η «αρχή» πάντοτε σε ό,τι ξεκινάμε ή κάνουμε στη ζωή μας είναι πολύ σημαντική γιατί σηματοδοτεί την έναρξη μιας πορείας, μιας σταδιοδρομίας, ενός ταξιδιού, αν θέλετε. Ετσι συνέβη και με μένα με την ηχογράφηση και κυκλοφορία του πρώτου μου άλμπουμ «Lagrimas», όπου ανέμειξα φάντος με παραδοσιακή μουσική της πατρίδας μου και ηλεκτρονικό ήχο. Αργότερα ήρθε το άλμπουμ μου «O Primeiro Canto», με το οποίο άφησα κατά μέρος όλους τους ενδοιασμούς μου και άρχισα να ασχολούμαι με την παραγωγή, την ενορχήστρωση και τη σύνθεση, αλλά κυρίως μου δόθηκε η δυνατότητα συνεργασίας με κορυφαίους μουσικούς, όπως ο Γουέιν Σόρτερ, ο Κάρλος Νούνιεθ, ο Λεονάρντο Αμουέντο…

Εχετε τραγουδήσει σε πολλές γλώσσες. Πόσο δύσκολο είναι να προσαρμόζετε την ερμηνεία σας ανάλογα με τη γλώσσα στην οποία τραγουδάτε;

Μου αρέσει να τραγουδώ σε γλώσσες όπως τα πορτογαλικά, τα ελληνικά, τα βασκικά ή τα γαλατοπορτογαλικά πολύ περισσότερο από ό,τι στα αγγλικά. Είναι περίεργο διότι, αν και η φωνή σου είναι ίδια, σε μερικές περιπτώσεις το μέταλλο, η χροιά, αλλάζει φυσικά ανάλογα με τη γλώσσα στην οποία τραγουδάς. Είναι μια ενστικτώδης διαδικασία, η οποία δεν απαιτεί πολλή σκέψη. Η σκέψη έρχεται για να σε βοηθήσει να καταλάβεις, να κατανοήσεις τη σημασία του ποιήματος, των στίχων που τραγουδάς, προκειμένου να σε βοηθήσει να κάνεις τη σωστή ερμηνεία.

Ποια είναι η εμπειρία σας από τις συνεργασίες σας με έλληνες καλλιτέχνες αλλά και από τις επισκέψεις σας στη χώρα μας;

Ηταν πάντοτε συνεργασίες όμορφες και πολύ έντονες, με την ιδανικότερη έννοια. Εχω ηχογραφήσει φάντος με μπουζούκι μόνο. Την Ελλάδα την αγαπώ πολύ. Τους Ελληνες, επίσης, τους λατρεύω γιατί είναι ένα πολύ καλό, άριστο ακροατήριο, θα μπορούσα να πω, πολύ θερμό και με σπουδαία γνώση και αντίληψη της μουσικής που ακούει.

Η συνεργασία σας με τον Ενιο Μορικόνε υπήρξε πολύ επιτυχημένη. Πιστεύετε ότι προσέδωσε μια επιπλέον κινηματογραφική διάσταση στη μουσική σας;

Ο Ενιο με επηρέασε και με δίδαξε με πολλούς τρόπους όχι μόνο να υπηρετώ τη μουσική ως τέχνη με όπλο μοναδικό και όργανο τη φωνή μου, αλλά και όσον αφορά τον τρόπο που εργάζεται –τόσο πολύ βαθιά και με γνώση στις ενορχηστρώσεις και στη διαδικασία της μείξης. Εμαθα τόσο πολλά από αυτόν επειδή είναι ένας πολύ ταλαντούχος μουσικός και συνθέτης, πραγματικός φίλος, υπέροχος άνθρωπος και λαμπρή προσωπικότητα. Εξαντλώ τα υπερθετικά, αλλά είναι η πραγματικότητα.

Η συμβολή σας στην ανανέωση και στη δημοτικότητα που γνωρίζουν τα φάντος τις δύο τελευταίες δεκαετίες είναι σημαντική. Νομίζετε ότι ο ορισμός «ερμηνεύτρια φάντος» σας περιορίζει;

Τραγουδώ φάντος γιατί τα αγαπώ, είναι οι ρίζες μου, το είναι μου. Ποτέ όμως δεν θέλησα και δεν θέλω να εγκλωβιστώ, να νιώσω «φυλακισμένη» σε αυτό το είδος, όπως και σε κανένα άλλο ειδικό ή συγκεκριμένο στυλ. Επαναλαμβάνω ότι η σχέση μου με τα φάντος είναι σχέση ζωής, αλλά η μουσική γενικά είναι τόσο μεγάλη, τόσο πολυδιάστατη και σου δίνει τόσο πολλές δυνατότητες, ώστε θα ήταν ατυχία –αδικία, αν θέλετε –να «κολλήσω» μόνο στα φάντος.

Η ταμπέλα «world music» χρησιμοποιείται εδώ και καιρό για όλες σχεδόν τις μη δυτικές, μη αγγλόφωνες, μη ποπ και ροκ μουσικές. Πιστεύετε ότι ο όρος «τσουβαλιάζει» πολλές διαφορετικές μουσικές παραδόσεις;

Οταν άρχισα την καριέρα μου, οι δισκογραφικές εταιρίες μού έλεγαν ότι δεν είχαν «μέρος», θέση, κατηγορία για τη μουσική μου. Αλλωστε, όπως ξέρετε, σε αυτόν τον κόσμο όλα πρέπει να έχουν ταμπέλα, χαρακτηρισμό, κατηγορία, χρώμα. Ετσι, λοιπόν, και με δεδομένα όλα αυτά, ο χαρακτηρισμός ή ο όρος, αν θέλετε, world music είναι καλύτερος από το τίποτα.