Μέχρι πριν από μερικούς μήνες στη Συρία συνέχιζαν να επιχειρηματολογούν υπέρ και κατά κυβέρνησης και αντιπολίτευσης. Τώρα πια οι περισσότεροι θέλουν μόνο να σταματήσουν οι σκοτωμοί και να μπορέσουν να ζήσουν ξανά τη ζωή τους. Αυτό υποστηρίζει ένας φοιτητής από τη Δαμασκό στην εφημερίδα «Γκάρντιαν». Στους προσφυγικούς καταυλισμούς των Σύρων, από την άλλη, κοιτούν φωτογραφίες ή ενθύμια που έφεραν από την πατρίδα, τα πολυτιμότερα γι’ αυτούς πράγματα που έχουν μαζί τους, και ελπίζουν το ίδιο.

Ο εμφύλιος βρίσκεται στον τρίτο χρόνο και τα Ηνωμένα Εθνη υπολογίζουν ότι 1,35 εκατ. Σύροι έχουν αναζητήσει καταφύγιο σε γειτονικές χώρες, όπως η Τουρκία, η Ιορδανία, το Ιράκ και ο Λίβανος. Μόνο στην Τουρκία έχουν δημιουργηθεί 17 καταυλισμοί προσφύγων. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΟΗΕ, 6,8 εκατ. άνθρωποι έχουν ανάγκη βοήθειας λόγω της συριακής κρίσης –συμπεριλαμβανομένων και των περίπου 2 εκατ. εσωτερικώς εκτοπισμένων -, ενώ ο αριθμός τους αναμένεται να αγγίξει τα 10 εκατ. Τον μισό δηλαδή πληθυσμό της χώρας.

Τα μέλη της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες λένε πως υπάρχει κάτι που κάνει τους Σύρους να ξεχωρίζουν. Οι πρόσφυγες συνήθως παίρνουν μαζί τους, εγκαταλείποντας τα σπίτια τους, πράγματα που θα τους φανούν χρήσιμα στο ταξίδι, όπως κατσαρόλες ή μπουκάλια. Οι Σύροι όμως συχνά αισθάνονται την ανάγκη να «κρύψουν» τον ξεριζωμό τους. Ετσι, όταν περνούν τα σύνορα, έχουν μαζί τους μικροπράγματα, που χωρούν σε μια τσέπη. Κλειδιά, βραχιόλια, τηλέφωνα, κομμάτια από χαρτί.

Κουβαλούν αντικείμενα που τους θυμίζουν ευτυχισμένες στιγμές ή συμβολίζουν την ελπίδα τους να επιστρέψουν στην πατρίδα. Οπως τα κλειδιά του σπιτιού του, που έχει πάντα μαζί του ο Αμπντούλ, ένας από τους χιλιάδες Σύρους που μένουν στον προσφυγικό καταυλισμό της κοιλάδας Μπεκάα στον Λίβανο. Λέει πως δεν ξέρει καν αν το σπίτι του είναι ακόμη όρθιο, αλλά κάθε μέρα ονειρεύεται να γυρίσει σε αυτό. «Με το θέλημα του Θεού, του χρόνου τέτοια εποχή θα συναντηθούμε στη Δαμασκό», είπε στα μέλη της Υπατης Αρμοστείας, αφού τους έδειξε το μπρελόκ του, όταν τον ρώτησαν ποιο είναι το πολυτιμότερο πράγμα που έφερε μαζί του από τη Συρία. O Αμπντούλ και πολλοί άλλοι φωτογραφίστηκαν από την Υπατη Αρμοστεία δείχνοντας το πιο σημαντικό ενθύμιό τους από την πατρίδα. Μερικές από αυτές τις φωτογραφίες παρουσιάζουν σήμερα «ΤΑ ΝΕΑ».

Ο Αντόνιο Γκουτιέρες, ύπατος αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, υποστηρίζει κατηγορηματικά ότι ο συριακός εμφύλιος είναι πολύ πιο βάρβαρος και καταστροφικός από τους πολέμους σε Αφγανιστάν και Ιράκ. Θεωρεί ότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση που έχει ζήσει ο πλανήτης από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Μπορεί ο αριθμός των σύρων προσφύγων να μην έχει φτάσει ακόμη αυτόν των ξεριζωμένων από το Ιράκ και το Αφγανιστάν την περασμένη δεκαετία, ωστόσο αυξάνεται πολύ πιο γρήγορα. «Δεν θυμάμαι καμία άλλη περίπτωση που 8.000 άτομα περνούσαν τα σύνορα κάθε μέρα από τον Φεβρουάριο κι έπειτα», λέει σε συνέντευξή του. Ο πληθυσμός του Λιβάνου έχει αυξηθεί κατά 10% εξαιτίας των προσφύγων και της Ιορδανίας 6%.

Η κατάσταση γίνεται ολοένα και χειρότερη μιας και οι συνεχείς εκκλήσεις του ΟΗΕ για οικονομική βοήθεια πέφτουν στο κενό. Πολλοί οργανισμοί υποχρηματοδοτούνται, ανάμεσά τους και η UNICEF, που έχει χάσει περί το 70% της χρηματοδότησής της. Την προηγούμενη εβδομάδα πήραν μια ανάσα χάρη στα 300 εκατ. δολάρια που το Κουβέιτ έδωσε στον ΟΗΕ για τη συριακή κρίση. Ομως είναι η μόνη χώρα του Κόλπου που τήρησε τις δεσμεύσεις της για βοήθεια. Το πρόβλημα επιτείνεται και εξαιτίας της οικονομικής κρίσης των δυτικών χωρών.

Για τον Αντόνιο Γκουτιέρες, ο συριακός εμφύλιος μπορεί να αλλάξει τις γεωπολιτικές ισορροπίες στη Μέση Ανατολή και απειλεί την παγκόσμια σταθερότητα. Μιλώντας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ δήλωσε ότι «δεν έχει γίνει ούτε ένα βήμα προόδου ως προς την πολιτική επίλυση». Η διπλωματία έχει αποτύχει πλήρως στην περίπτωση της Συρίας. Τα πρόσωπα των προσφύγων και τα ταπεινά αναμνηστικά που κρατούν σφιχτά είναι η πιο ισχυρή απόδειξη αυτής της αποτυχίας.