Spik Inglish?

Λέγεται ότι η κύρια δυσκολία κατά την εκμάθηση των αγγλικών είναι η προφορά των λέξεων, αλλά αυτό δεν είναι απόλυτα αληθινό καθώς το βασικό πρόβλημα είναι η διαφορά που υπάρχει μεταξύ του τρόπου που γράφεται μια λέξη και του τρόπου που προφέρεται. Εχοντας αυτό στο μυαλό του, ένας συριακής καταγωγής Βρετανός σκέφτηκε μία απλή λύση –αντί να προσπαθεί κάποιος να καταλάβει πώς πρέπει να προφέρεται η κάθε λέξη, αρκεί να τη γράφει όπως προφέρεται, ώστε να την προφέρει σωστά. Ετσι η λέξη «cat» (γάτα) μετατρέπεται σε «Kat».

Η αλλαγή μεταξύ της λέξης γραμμένης με τον σωστό τρόπο και της λέξης γραμμένης σύμφωνα με το πώς προφέρεται, στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι πολύ μικρή, σχεδόν ανεπαίσθητη. Γράφοντας όμως «Kwiin» αντί για «Queen» (βασίλισσα) και «ekstsheynj» αντί για «exchange» (συνάλλαγμα), η κατάσταση ίσως να περιπλέκεται. Οι νέες αυτές λέξεις μοιάζουν με γλωσσοδέτες αλλά διαβάζοντάς τες φωναχτά, από το στόμα μας θα βγει ένα τέλειο «κουίν» και ένα άψογο «εξτσέιντζ», όπως (σχεδόν) το προφέρουν οι ίδιοι οι Βρετανοί. Τουλάχιστον αυτό πιστεύει ο άνθρωπος που βρίσκεται πίσω από το συγκεκριμένο εγχείρημα.

Η ιδέα γι’ αυτή τη μικρή φωνητική «επανάσταση» ανήκει στον Τζαμπέρ Τζαμπούρ, πρώην τραπεζίτη της Goldman Sachs που πλέον έχει τη δική του επενδυτική εταιρεία. Οντας υποχρεωμένος να ταξιδεύει πολύ συχνά ανά τον κόσμο, ο Τζαμπούρ διαπίστωσε πως σε πολλές γλώσσες ο προφορικός και ο γραπτός λόγος δεν παρουσιάζουν τις διαφορές που παρουσιάζουν στα αγγλικά. Και ένα βράδυ, κατά τη διάρκεια μιας πολύωρης πτήσης, καθώς σκεφτόταν πόσο πολύ είχε δυσκολευτεί και εκείνος για να μάθει να γράφει με έναν τρόπο και να μιλά μ’ έναν άλλο στα αγγλικά, του ήρθε η φαεινή ιδέα –να «ξαναγράψει» την αγγλική γλώσσα με τρόπο σχεδόν πανομοιότυπο μ’ εκείνον που προφέρεται.

Το αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία ενός νέου αλφαβήτου που ονομάζεται «SAYPU», ακρωνύμιο της φράσης Spell As You Pronounce Universal project (παγκόσμιο σχέδιο για να γράφεις όπως προφέρεις), το οποίο διατίθεται μέσω της ομώνυμης ιστοσελίδας www.Saypu.com. Εκεί ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να «μεταφράσει» οποιαδήποτε αγγλική λέξη ή φράση από την επίσημη εκδοχή της σ’ αυτήν τη φωνητικά απλουστευμένη και περισσότερο κατανοητή εκδοχή και αντίστροφα. Για να απλοποιήσει την αγγλική γλώσσα ο Τζαμπούρ ξεκίνησε με την απαλοιφή τριών γραμμάτων του αγγλικού αλφάβητου που θεωρεί άχρηστα: το C (σι), το Q (κιου) και το X (εξ) τα οποία αντικατέστησε με τα φωνητικά περισσότερο ακριβή S (ες), K (κέι) και το δίψηφο φθόγγο GZ (τζι και ζεντ). Για να παρουσιάσει/ μεταφράσει τον ήχο CH (τσ) χρησιμοποιεί τον φθόγγο TSH. Στη συνέχεια διαπίστωσε πως του χρειαζόταν ακόμη ένα φωνήεν για να αποδώσει τον ήχο των φωνηέντων σε συγκεκριμένες λέξεις, και έτσι αποφάσισε να πάρει το γράμμα «e» και να το αναποδογυρίσει για να φτιάξει το « ».

Οποιος το επιθυμεί, μπορεί να συνδεθεί με την ιστοσελίδα του Τζαμπούρ και να μεταφράσει από τα αγγλικά που ακούγονται στους δρόμους του Λονδίνου έως εκείνα που μιλούν στα ανάκτορα του Μπάκιγχαμ, ακόμη και εκείνα που μιλούσε ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Ενας άλλος θεματοφύλακας της ορθής χρήσης της αγγλικής γλώσσας, η εφημερίδα «Times», αποφάσισε πριν από μερικές ημέρες να δοκιμάσει την ιδιαίτερη επινόηση του Τζαμπούρ και στη συνέχεια να δημοσιεύσει τα κωμικά, όπως αποδείχθηκε, αποτελέσματα: η φράση «tα bii or naat tα bii, thiz iz thα kwestshαn» αποτελεί «μετάφραση» της περίφημης ρήσης του Αμλετ «To be or not to be: that is the question» (να ζει κανείς ή να μη ζει, ιδού το ερώτημα). Αφήνοντας τη λογοτεχνία και περνώντας στην καθημερινή ζωή, το αποτέλεσμα είναι περισσότερο απογοητευτικό, σχεδόν ακατανόητο, καθώς η φράση «I would like a copy of the «Times», please» (θα ήθελα ένα αντίτυπο των «Τάιμς», παρακαλώ), στα απλοποιημένα αγγλικά του Τζαμπέρ Τζαμπούρ μετατρέπεται στον παρακάτω γλωσσοδέτη: «Ay wαd layk α kaapii αv th α Taymz, plizz».

Αναφορικά με το εάν τελικά θα έχει επιτυχία ή όχι το εγχείρημα του Τζαμπούρ, η βρετανική εφημερίδα σχολιάζει ειρωνικά πως «it seemz unlyklee», φωνητική μετάφραση του «it seems unlikely» –«μοιάζει απίθανο». Ο Τζαμπούρ από τη δική του μεριά εμφανίζεται παραπάνω από σίγουρος για την επιτυχία αυτού του παγκοσμίου αλφαβήτου που επινόησε. «Ακόμα και ο Σαίξπηρ γίνεται κατανοητός χρησιμοποιώντας αλφάβητό μου» σχολιάζει ο ίδιος, «βρίσκομαι για περισσότερα από δέκα χρόνια στην Αγγλία και ακόμα δεν ξέρω πώς να προφέρω σωστά τη λέξη thy (προφέρεται θάι και σημαίνει δικό σου). Θα ήταν πολύ πιο εύκολο αν γραφόταν thay».