Αναζήτηση
Το 1921 στον Σαγγάριο, οι Ελληνες μάτωναν στην πιο κρίσιμη μάχη της μικρασιατικής εκστρατείας. Μερικούς μήνες αργότερα στις Σάρδεις, οι Αμερικανοί έκαναν αρχαιολογικές ανασκαφές. Ο καθηγητής Χάουαρντ Κρόσμπι Μπάτλερ, ως επικεφαλής ειδικευμένων φοιτητών του Πρίνστον, έφερνε στο φως τους θησαυρούς της πόλης του Κροίσου και μεταξύ τους τον ναό της Αρτέμιδος και τάφους του 7ου αιώνα π.Χ. Μάλιστα η κυβέρνηση του Κεμάλ επέτρεψε την εξαγωγή πλήθους αρχαιοτήτων, αλλά ελάχιστες από αυτές κατέληξαν σ’ αυτό το περίφημο για το ανθρωπιστικό του πνεύμα Πανεπιστήμιο.
Το ίδιο αυτό αμερικανικό Πανεπιστήμιο από το 1983 ανέλαβε οικονομικά και επιστημονικά τις ανασκαφές σε μια άλλη κομβική πόλη, η οποία ιδρύθηκε τον 7ο αιώνα π.Χ. στη Βορειοδυτική Κύπρο. Πρόκειται για το Μάριο κοντά στην Πόλη της Χρυσοχούς, στην περιοχή του Ακάμαντα, μια πόλη που αναπτύχθηκε χάρη στα κοντινά ορυχεία χρυσού και χαλκού, κατακτήθηκε από τον Αθηναίο Κίμωνα το 450 π.Χ. και καταστράφηκε το 312 π.Χ.
Δυο χιλιετίες αργότερα, η περιοχή άρχισε να ανασκάπτεται από γερμανούς κατ’ αρχάς και στη συνέχεια βρετανούς, κύπριους και σουηδούς αρχαιολόγους, μέχρι να πάρουν τη σκυτάλη οι Αμερικανοί.
Και σήμερα, για πρώτη φορά, εκατόν δέκα θησαυροί από τις δικές τους και τις πρότερες ανασκαφές εκτίθενται στο περίφημο πανεπιστημιακό Μουσείο Τεχνών του Πρίνστον. Πρόκειται για μια έκθεση με ενδιαφέρον παιδαγωγικό και πολιτικό, που αναδεικνύει τη στρατηγική και πολιτισμική σημασία της Κύπρου στην Ανατολική Μεσόγειο. Τίτλος της, «City of Gold – Tomb and Temple in Ancient Cyprus».
Τα πιο εντυπωσιακά εκθέματα είναι πράγματι τα χρυσά και αργυρά κοσμήματα, αλλά και τα αγάλματα και τα πήλινα αντικείμενα καθημερινής χρήσης, τα νομίσματα και οι πορσελάνες, καθώς και τα αρχιτεκτονικά μέλη ή οι τοιχογραφίες ναών, που αποτυπώνουν τη συνάντηση των διαφόρων πολιτισμών στο έδαφος του νησιού της Αφροδίτης. Οι θησαυροί της Χρυσοχούς, πολλοί από τους οποίους εκτίθενται για πρώτη φορά, έχουν προέλευση κυπριακή, ελληνική, φοινικική, αιγυπτιακή, ρωμαϊκή, βυζαντινή, βενετσιάνικη, οθωμανική και βρετανική. Ανήκουν οι περισσότεροι στο Τμήμα Αρχαιοτήτων του Μουσείου της Λευκωσίας (εκεί φυλάσσονται τα ευρήματα των ανασκαφών του Πρίνστον), αλλά ορισμένοι μεταξύ τους έφτασαν στις ΗΠΑ ως δάνεια από το Βρετανικό Μουσείο και το Λούβρο.
Η έκθεση έγινε πραγματικότητα χάρη στη συνεργασία των τριών αυτών Μουσείων με το δραστήριο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, εγκαινιάστηκε το Σάββατο παρουσία περίπου 300 εκλεκτών προσκεκλημένων και θα διαρκέσει μέχρι τις 20 Ιανουαρίου 2013. Επιμελητές της, ο καθηγητής Ουίλιαμ Τσάιλντς, διευθυντής της αρχαιολογικής ανασκαφής του Πρίνστον στην Κύπρο, η υποδιευθύντρια Τζοάνα Σμιθ και ο υπεύθυνος αρχαιοτήτων στο Μουσείο του Πρίνστον, Μάικλ Πάτζετ, που συμμετείχε κι αυτός στις ανασκαφές, τις οποίες χρηματοδότησε και πραγματοποίησε το Πρίνστον.
