Ενας μεγάλος θεσμός της Κίνας, τα στρατόπεδα αναμόρφωσης μέσω της εργασίας, τα περιβόητα λαογκάι, αποτελεί αντικείμενο δημόσιων και έντονων επικρίσεων. Ενα κίνημα της κοινωνίας των πολιτών έχει αναπτυχθεί, το οποίο ωθεί τις κινεζικές Αρχές να δοκιμάσουν άλλες μορφές τιμωρίας, κάπως ηπιότερες, για να μεταρρυθμίσουν το σύστημα, αν όχι να το καταργήσουν.

Το κινεζικό γκουλάγκ επανήλθε στη δημοσιότητα εξαιτίας μιας θλιβερής ιστορίας που εκτυλίχθηκε τον περασμένο μήνα στην επαρχία Χουνάν. Η Τανγκ Χούι, μια μητέρα που η κόρη της έπεσε θύμα βιασμού σε ηλικία 11 ετών και υποχρεώθηκε να εκδίδεται, ζητούσε επίμονα από τις Αρχές να τιμωρηθούν αυστηρότερα οι ένοχοι, ανάμεσα στους οποίους ήταν και αστυνομικοί. Εξαιτίας της επιμονής της καταδικάστηκε σε 18 μήνες σε στρατόπεδο εργασίας για «διατάραξη της δημόσιας τάξης και επειδή άσκησε αρνητική επιρροή στην κοινωνία». Η απόφαση προκάλεσε θύελλα μεταξύ των κινέζων χρηστών του Ιντερνετ. Κινητοποιήθηκαν εκατοντάδες χιλιάδες υπέρ της θαρραλέας μητέρας, η οποία σύντομα αποφυλακίστηκε.

Τα λαογκάι είναι μια ζοφερή μαοϊκή επινόηση που διαρκεί έως τις ημέρες μας. Ο Μάο είχε μιλήσει για την αναμόρφωση μέσω της εργασίας το 1957, για να αντιμετωπιστούν οι μικροεγκληματίες και οι ενοχλητικοί, κυρίως οι διανοούμενοι. Σταδιακά επεκτάθηκε σε όλους τους διαφωνούντες. Από κατασταλτικής πλευράς, το σύστημα είναι θαυμάσιο, αφού επιτρέπει τον εξωδικαστικό εγκλεισμό κάποιου για διάστημα που μπορεί να φτάσει τα τέσσερα χρόνια χωρίς δίκη ούτε δυνατότητα προσφυγής σε δικηγόρο. Στην Κίνα μια υπογραφή αρκεί για να σε στείλει πίσω από τα κάγκελα.

ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ. Παρά την απελευθέρωση της Τανγκ Χούι, το κύμα της αγανάκτησης δεν σταμάτησε. Δέκα φημισμένοι και στρατευμένοι δικηγόροι έστειλαν ανοικτή επιστολή στο υπουργείο Δικαιοσύνης καλώντας το να εισαγάγει διαφάνεια στο σύστημα. Στο θέμα ενεπλάκη ακόμη και το επίσημο πρακτορείο ειδήσεων Νέα Κίνα, μεταδίδοντας μια δημοσκόπηση στο Ιντερνετ που έδειχνε ότι 87% των ερωτηθέντων επιθυμεί την κατάργηση του συστήματος.

Φαίνεται ότι οι κινεζικές Αρχές έλαβαν το μήνυμα. «Πιλοτικά προγράμματα» άρχισαν σε τέσσερις μεγάλες πόλεις – Λανζού, Τζινάν, Τζενγκζού και Ναντζίνγκ – στο πλαίσιο των οποίων εξετάζεται ένα νέο σύστημα «εκπαίδευσης και διόρθωσης των αδικημάτων». Η Αστυνομία δεν θα αποφασίζει πλέον μόνη της και μερικοί καταδικασμένοι θα αναμορφώνονται παραμένοντας στην κοινότητά τους. Ο δικηγόρος Λι Φανγκπίνγκ, ένας από τους δέκα που είχαν υπογράψει την ανοικτή επιστολή, θεωρεί ότι «παρατηρείται μια απόπειρα ελάφρυνσης του συστήματος της καταναγκαστικής εργασίας: η πλήρης απώλεια της ελευθερίας μετατρέπεται σε περιορισμό της ελευθερίας και αυτό είναι ήδη μια πρόοδος». Ο κανονισμός των λαογκάι προβλέπει ότι οι έγκλειστοι πρέπει να «μελετούν» τουλάχιστον τρεις ώρες την ημέρα και να μη δουλεύουν περισσότερο από έξι ώρες μέσα σε μία ημέρα. Στην πραγματικότητα, επισημαίνει το φιλελεύθερο περιοδικό της Νότιας Κίνας «Νανφένγκ Σουάνγκ», οι κατάδικοι εργάζονται 76,5 ώρες την εβδομάδα και στο διάστημα αυτό η «εκπαίδευσή» τους διαρκεί μόλις τέσσερις ώρες.