Αναζήτηση
Περπατώντας κατά μήκος της οδού Περικλέους, παράλληλα με την Ερμού στο Κέντρο της Αθήνας, τα μάτια αδυνατούν να συλλάβουν τον αριθμό των πληροφοριών στους τοίχους. Αυτοσχέδιες αγγελίες για μερική απασχόληση, ξεφτισμένες αφίσες, κίτρινα ενοικιαστήρια και ακατάληπτα γκραφίτι. Συχνά, το βλέμμα σταματά στα σημεία όπου υπάρχει ακόμα χώρος, στις άδειες τζαμαρίες και τις ξηλωμένες προθήκες των κλειστών καταστημάτων. Σε τοίχο στη διασταύρωση των οδών Μενάνδρου και Πειραιώς δύο αντεστραμμένα χέρια βρίσκονται σε θέση προσευχής. Στο παλαιό κτίριο του Οργανισμού Κοινωνικών Ασφαλίσεων στην Πειραιώς ένας νεαρός με πατερίτσες κρατά την επιγραφή «Και από Υγεία kaput», ενώ σε ένα εγκαταλειμμένο διώροφο στα Εξάρχεια ένα νεαρό παιδί «καλωσορίζει» τον επισκέπτη στην Αθήνα (με το μήνυμα Welcome to Athens) φορώντας μια μάσκα τέρατος.
Για τον 40χρονο ζωγράφο Δημήτρη Κρέτση, η αισθητική είναι σημαντική ακόμα και όταν τα γκραφίτι δημιουργούνται φευγαλέα ώστε να αποτυπώσουν την κρίση. «Το να δημιουργήσεις κάτι απλώς για να αφήσεις μόνο το στίγμα σου δεν έχει νόημα», λέει. Μαζί με τους δύο ζωγράφους αδελφούς του, Θανάση και Χαράλαμπο, ολοκλήρωσαν την τοιχογραφία των αντεστραμμένων χεριών (Praying for us) στην περιοχή της Ομόνοιας στις αρχές του περασμένου Σεπτεμβρίου. Το έργο δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της δράσης του ΥΠΕΚΑ «Τέχνη και δημόσιος χώρος, ζωγραφική επί τυφλών όψεων κτιρίων της Αθήνας» σε συνεργασία με την ΑΣΚΤ, ενώ η πρωτότυπη ιδέα ανήκει στον Παύλο Τσάκωνα, επίσης απόφοιτο της Σχολής Καλών Τεχνών. «Ηταν ένα πολύ εύστοχο σημείο για την τοποθέτησή του», σχολιάζει, λέγοντας πως κατά τη διάρκεια των 20 ημερών που πέρασαν βάφοντας πάνω στις σκαλωσιές παρατηρούσαν την περιοχή. «Αν αναλογιστεί κανείς όσα συμβαίνουν σε αυτό τον δρόμο, αλλά και τους ανθρώπους που κυκλοφορούν εκεί, ίσως καταλάβει το νόημα του έργου: αντί να σηκώνουμε χέρια προσευχής προς τον Θεό, το κάνει εκείνος για εμάς», λέει.
Σε ρολά ξενοδοχείου της οδού Σταδίου γράφει με κόκκινο σπρέι: «Κλειστά για πάντα». Στους γύρω δρόμους η Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου (ΕΣΕΕ) διαπίστωσε σε έρευνά της ρεκόρ λουκέτων στις επιχειρήσεις. Στη Σόλωνος 42% των καταστημάτων παραμένουν κλειστά και ακολουθούν η Σταδίου (32%), η Τσακάλωφ (35%) και η Χαριλάου Τρικούπη (28,5%). Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΕΣΕΕ, τα επιδόματα ανεργίας από την απώλεια θέσεων εργασίας στον χώρο του εμπορίου υπολογίζονται σε 46.522 από την αρχή του χρόνου, ενώ ένας στους δύο εμπόρους έχει μετατραπεί σε οφειλέτη του ΟΑΕΕ και είναι χωρίς ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη. Οσον αφορά τον τουρισμό, την τελευταία διετία έκλεισαν οριστικά 25 ξενοδοχεία του Κέντρου, ενώ πολλά ήταν όσα ανέστειλαν τη λειτουργία τους και μετατράπηκαν σε εποχικά.
Η εγκατάλειψη κτιρίων στο Κέντρο της Αθήνας δεν είναι αποκλειστικά αποτέλεσμα της κρίσης, εξηγεί στα «ΝΕΑ» η Βάσω Τροβά, αναπληρώτρια καθηγήτρια Αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Οι αλλαγές στον χάρτη του Κέντρου άρχισαν ήδη από τη δεκαετία του 1980 όταν η αποβιομηχάνιση και η μεταφορά πολλών βιοτεχνιών άφησε πολλά βιομηχανικά κτίρια κενά. «Κάποια από τα άδεια αυτά κελύφη μετατράπηκαν αργότερα σε επιχειρήσεις εστίασης, πολιτισμού αλλά και κατοικίες», συμπληρώνει. Τη δεκαετία του 1990 ο μετασχηματισμός της αθηναϊκής οικονομίας οδήγησε στη διόγκωση του τομέα των υπηρεσιών, συμπληρώνει ο Νίκος Σουλιώτης, αστικός κοινωνιολόγος και ερευνητής στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών. Η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης ευνόησε τις δραστηριότητες πολιτισμού και διασκέδασης, ενώ οι επενδύσεις – που έφτασαν στην ακμή τους μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 – συσσωρεύτηκαν κυρίως σε χώρους της εστίασης και του εμπορίου.
