Μου αφηγήθηκαν ένα περιστατικό που δεν υπάρχει λόγος να αμφιβάλλει κανένας για την αλήθεια του. Πολλοί σοβαροί άνθρωποι με διαβεβαίωσαν ότι πραγματικά συνέβη. Ο καθένας άλλωστε μπορεί να γνωρίζει παρόμοια περιστατικά αλλά δεν είναι δουλειά τού καθενός να συνδυάζει λεπτομέρειες αφανείς με την πρώτη και τη δεύτερη ματιά. Ενας ηλικιωμένος άνδρας παντρεμένος με μια πάρα πολύ νεότερή του γυναίκα, αστοί, ευκατάστατοι, ανεβαίνουν έναν γολγοθά – για την ακρίβεια τον ανεβαίνει μόνος του ο άνδρας.

Η σύζυγος μετέφερε εν κρυπτώ τις καταθέσεις του συζύγου – την είχε ως πρώτο όνομα στα βιβλιάρια – στον λογαριασμό της και το «αρμονικό» ζευγάρι θα ήταν σε εμπόλεμη κατάσταση αν δεν υπήρχε ένα παιδί. Θα πείτε, πράγματα γνωστά, συνηθισμένα, «τυπικά». Οχι και τόσο. Το ζευγάρι του ηλικιωμένου και της νέας γυναίκας το «κοσμούσαν» κοινές πεποιθήσεις σε σχέση με θέματα ηθικής και πολιτικής τάξης. Το μένος κατά των αλλοδαπών και τα ηθικά παραπτώματα φίλων και γνωστών ήταν στην ημερήσια διάταξη των ενδιαφερόντων τους. Είτε συζητούσαν οι δυο τους είτε μιλούσαν με άλλους.

Οσον αφορά στην υπογράμμιση της ανηθικότητας των άλλων, προκειμένου να καμαρώνουν για τη δική τους ηθική, συμβαίνει ακόμα και σε διαλυμένες σχέσεις ώστε να κοροϊδεύονται άνετα μεταξύ τους οι άνθρωποι και να μη θίγεται η «μπούρκα» της αξιοπρεπούς επιφάνειας.

Σε σχέση όμως με τους αλλοδαπούς, δεν μπορεί παρά να επικαλεστεί κανείς το έστι δίκης οφθαλμός. «Συμπράττεις» με έναν άνθρωπο (όπως συμβαίνει με τα περισσότερα ζευγάρια) και μεταβάλλετε με όσα λέτε μεταξύ σας σε αποδιοπομπαίο ταύρο ανθρώπους που δεν σας έφταιξαν σε τίποτα.

Οχι απλά κάποιους ανθρώπους αλλά ολόκληρες εθνότητες. Στην πραγματικότητα μεταβάλλουν την περιπέτεια και τον πόνο άγνωστών τους ανθρώπων, όπως τους στοχοποιούν, σε αποδεικτικό τής συμφωνίας και της αγάπης που έχει μεταξύ του το ανεπίληπτο κατήγορο ζεύγος.

Αποδέχονται δηλαδή πόσο εγκληματικοί είναι οι αλλοδαποί, προκειμένου να αποδειχθεί πόσο ισχυρά συμφωνούν μεταξύ τους οι δύο σύζυγοι και πόσο βαθύς είναι ο δεσμός τους. Και δεν φαίνεται να περνάει καν από το μυαλό των ταλαίπωρων συζύγων πως, αν και άγνωστοι στην ουσία οι ίδιοι μεταξύ τους, μπορεί να είναι σίγουροι ότι γνωρίζουν τον Αλβανό, τον Αφγανό, τον Πακιστανό, επειδή συμβαίνει να πληροφορούνται την καταγωγή του ή να βλέπουν το χρώμα του.

Ολη η ιστορία της ανθρωπότητας δεν είναι τίποτε άλλο παρά η επιβεβαίωση αυτού του κανόνα, αν και κανείς δεν φαίνεται να τον παίρνει σοβαρά υπόψη του. Οσο άγνωστοι μάς είναι οι άνθρωποι που δεν θα έρθουμε ποτέ σε επαφή μαζί τους, το ίδιο άγνωστοι μας είναι και οι άνθρωποι που μένουμε μαζί τους μέσα στο ίδιο το σπίτι. Πεποιθήσεις, αισθήματα, ευγένειες, μια έμφυτη ή κατακτημένη ψυχική καλλιέργεια, όλα τούτα τοποθετημένα στην πλάστιγγα αυτή θα γείρει προς την πλευρά μιας «απρόβλεπτης» συμπεριφοράς, μιας «αιφνίδιας» έκρηξης.

Στην υπέροχη συνέντευξή της προχθές το Σάββατο στα «ΝΕΑ», η ανεπανάληπτη Λούλα Αναγνωστάκη εικονογραφεί με έναν τρομερό τρόπο την αλήθεια αυτή. Μιλώντας για τον σύζυγό της, τον πεζογράφο Γιώργο Χειμωνά, που όλοι γνωρίζουμε τον βαθύ τους δεσμό, στην πραγματικότητα τη νιώθεις να μιλάει για έναν άγνωστο, για έναν ξένο. Βέβαια η Λούλα Αναγνωστάκη δεν είναι μια αστή – είναι καλλιτέχνις. Γι’ αυτό δεν θα διανοούνταν να καταφερθεί κατά των αλλοδαπών, γιατί το πρόβλημα το πόσο άγνωστος μάς είναι ο άλλος το είχε λύσει μέσα στο ίδιο της το σπίτι.

Δεν επιχαίρει κανείς με τα πάθη των ανθρώπων αλλά δεν μπορεί να μη σκεφτεί ότι θα υπάρξει ένα απρόβλεπτο περιστατικό που θα ανατρέψει τον μικρόκοσμό μας, τον οποίο η οργάνωσή μας θέλει να μεταβάλλεται σε θρησκεία.

Τους αλλοδαπούς φοβόταν και κατηγορούσε ο ηλικιωμένος σύζυγος που αναφέραμε στην αρχή, μια Ελληνίδα – σύζυγος μάλιστα, άρα κάτι περισσότερο από γνωστή – του επιφύλαξε το καίριο χτύπημα.