Σεφ δίπλα σε πισίνες με κύματα, γήπεδα γκολφ, σπα, θέατρο, συναυλίες με διάσημους τραγουδιστές. Βάρκες κολλημένες – που δεν μπορούν να κατέβουν λόγω της μεγάλης κλίσης του πλοίου -, άνθρωποι εγκλωβισμένοι σε καμπίνες, πλήρωμα σε κατάσταση πανικού να προσπαθεί να συνεννοηθεί με τους πανικόβλητους επιβάτες. Οι δυο όψεις της κρουαζιέρας…

Η προσάραξη του κρουαζιερόπλοιου «Costa Condordia» το βράδυ της περασμένης Παρασκευής στον ύφαλο της βραχονησίδας Λε Σκόλε άνοιξε και πάλι τη συζήτηση για την ασφάλεια αυτών των πλοίων. Με 30 χρόνια θαλάσσιας εμπειρίας (13 χρόνια σε φορτηγά και 17 σε κρουαζιερόπλοια) στη Μεσόγειο, τη Βαλτική και τη Λατινική Αμερική, ο πλοίαρχος Στάθης Γκούμας θεωρεί τη διαχείριση κινδύνου το μεγαλύτερο ζήτημα για έναν καπετάνιο σε κρουαζιερόπλοιο.

«Το 2001 ήμουν ύπαρχος στο «Olympic Voyager» (με 800 επιβάτες και 350 μέλη πλήρωμα) όταν πέσαμε πάνω σε ύφαλο. Γιατί; Επειδή ακόμη και σήμερα καμιά υπηρεσία δεν μπορεί να σκανάρει και το τελευταίο τετραγωνικό μέτρο στη θάλασσα», περιγράφει. «Ηταν λίγο πριν από τις 12 το μεσημέρι έξω από το λιμάνι της Πάτμου. Είχαμε κατεύθυνση το Κουσάντασι της Τουρκίας. Οταν άκουσα τον χαρακτηριστικό γδούπο, κατάλαβα τι είχε συμβεί. Και να φανταστεί κανείς ότι από το σημείο είχαν περάσει κι άλλα πλοία χωρίς να πάθουν το παραμικρό. Πώς; Ο ύφαλος ήταν σε βάθος 8 μέτρων. Εμείς βγαίναμε από το λιμάνι έχοντας αναπτύξει ταχύτητα 25 κόμβων. Με πάνω από 18 μίλια το πλοίο παθαίνει επικάθιση, με συνέπεια να έχει βυθιστεί 9 μέτρα και να βρει η πλώρη…».

Οπως επισημαίνει, την τελευταία 10ετία τα κρουαζιερόπλοια γίνονται όλο και πιο μεγάλα. Πλωτές πολιτείες. Την κούρσα την ξεκίνησαν οι Αμερικανοί, με αποτέλεσμα σήμερα να μεταφέρονται και 6.000 επιβάτες. «Οσο περισσότερος ο κόσμος τόσο μεγαλώνει ο κίνδυνος να μη γίνει σωστή διαχείριση», λέει ο Στάθης Γκούμας.

Κάθε χρόνο ταξιδεύουν με κρουαζιερόπλοια περίπου 21 εκατομμύρια επιβάτες. Πάνω από 300 κρουαζιερόπλοια πραγματοποιούν σήμερα ταξίδια στον κόσμο. Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, το 2011 προσέγγισαν στο λιμάνι του Πειραιά 936 κρουαζιερόπλοια μεταφέροντας 2,5 εκατομμύρια επιβάτες έναντι 823 το 2010 με τα οποία μεταφέρθηκαν 1,86 εκατομμύρια επιβάτες.

Ο… πονοκέφαλος. Ο μεγαλύτερος «πονοκέφαλος» είναι ο παράγοντας «άνθρωπος», επισημαίνει ο 54χρονος πλοίαρχος Κώστας Γκριτζέλης (με 23 χρόνια στα κρουαζιερόπλοια και 9 χρόνια στα ποντοπόρα φορτηγά). Με το τελευταίο του πλοίο, το «Καλυψώ», έκανε το καλοκαίρι κρουαζιέρες σε Αιγαίο και Κύπρο μεταφέροντας σε κάθε κρουαζιέρα 900 επιβάτες (και 280 άτομα πλήρωμα).

«Στα φορτηγά έχεις ένα φορτίο, το ασφαλίζεις, κλείνεις τα αμπάρια και ύστερα από 20 μέρες, για παράδειγμα, το παραδίδεις. Με τον άνθρωπο όμως τι κάνεις όταν ο καθένας αντιδρά διαφορετικά; Η γλώσσα παίζει μεγάλο ρόλο. Υπάρχουν περιπτώσεις που δεν μπορεί το πλήρωμα να καλύψει όλες τις γλώσσες των επιβατών (ακόμη και 10). Και εκεί νομίζω ότι δυσκολεύουν τα πράγματα. Και σε περίπτωση κινδύνου υπάρχει πιθανότητα να μην ακολουθήσουν όλοι τις προβλεπόμενες διαδικασίες», επισημαίνει και συνεχίζει: «Σε τέτοιου είδους πλοία συμβαίνουν πολλά τραγελαφικά περιστατικά που πρέπει να αντιμετωπίσει ένας πλοίαρχος. Οταν τα διηγείσαι μπορεί να γελάς, όταν όμως συμβαίνει δεν είναι καθόλου ευχάριστα».

Tο προσωπικό. «Οταν σχεδιάζεται ένα κρουαζιερόπλοιο, ακολουθούνται όλοι οι κανονισμοί. Και τα κρουαζιερόπλοια είναι ασφαλή πλοία. Από εκεί και πέρα το κλειδί είναι η εκπαίδευση του προσωπικού για την ασφαλή εγκατάλειψη του πλοίου σε περίπτωση ναυαγίου. Και αυτό επειδή το εσωτερικό του κρουαζιερόπλοιου είναι σαν ένας «περιστεριώνας» με πολλά κουτιά μαζί (δηλαδή χιλιάδες καμπίνες)», εξηγεί ο ναυπηγός – μηχανολόγος Στάθης Ντάτσιος.

«Ο άνθρωπος είναι το πιο δύσκολο φορτίο», υποστηρίζει ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Πλοίαρχων Γιώργος Βλάχος με πάνω από 20 χρόνια θαλάσσιας υπηρεσίας. «Αναμφισβήτητα, όσο περισσότερος κόσμος είναι στο κρουαζιερόπλοιο τόσο πιο δύσκολη είναι η κατάσταση σε περίπτωση κινδύνου. Το ίδιο συμβαίνει και με το πλήρωμα. Δεκάδες είναι οι εθνικότητες, ένας σύγχρονος Πύργος της Βαβέλ. Ναι, η κοινή γλώσσα είναι τα αγγλικά, αλλά σε περίπτωση κινδύνου, όπου πρέπει να αντιληφθούν τις εντολές, άλλα είναι τα αγγλικά του Αγγλου, άλλα του Βιρμανού και των υπόλοιπων μελών…».

Στο μυαλό του πλοιάρχου. «Στο μυαλό σου δεν είναι μόνο το ταξίδι. Είναι η πίεση να προλάβεις (κάθε μέρα και λιμάνι) αλλά και η πίεση να πιάσεις τους στόχους. Η μέρα σου αρχίζει στις 6 το πρωί και τελειώνει και μετά τις 10 το βράδυ. Πρέπει να φας με επιβάτες, ακόμη και να πας θέατρο μαζί τους. Αν οι πελάτες γράψουν αρνητικά σχόλια, όπως για παράδειγμα «δεν είδαμε αξιωματικό», το γραφείο μάς χτυπάει καμπανάκι. Αυτό μας γεμίζει άγχος», λέει ο 33χρονος υποπλοίαρχος Κώστας Λαμπρόπουλος.

Είναι αξιωματικός ασφαλείας και σε λίγο καιρό αναλαμβάνει ύπαρχος (αξιωματικός ασφαλείας) στο υπό σημαία Μάλτας κρουαζιερόπλοιο «Infinity» για κρουαζιέρες στη Νότια Αμερική. «Πολλοί πλοίαρχοι κοιτούν να κόψουν γωνίες», συμπληρώνει. «Αν για παράδειγμα για 2 μίλια απόσταση πας στα 500 μέτρα, μπορείς να γλιτώσεις χρόνο (5 έως 10 λεπτά) αλλά και πετρέλαιο… Ομως αν είσαι πολύ κοντά στην ακτή και πάθεις μπλακάουτ ή κολλήσει το πηδάλιο, δεν έχεις τον χρόνο να αντιδράσεις. Εμείς έχουμε εντολή να μην πλησιάζουμε στην ακτή σε απόσταση λιγότερη από 2 μίλια». Και συνεχίζει: «Οι βάρκες πρέπει να μεταφέρουν όλους τους επιβάτες. Ομως, αν η κλίση είναι πάνω από 10%, οι βάρκες δεν κατεβαίνουν. Αυτό το πρόβλημα δεν το έχουν λύσει η επιστήμη και η τεχνολογία ακόμη».

Ο νεαρός πλοίαρχος θεωρεί ότι «όσα γυμνάσια και να κάνεις δεν μπορείς να προβλέψεις την αντίδραση του κόσμου». Και θεωρεί ότι τους έλληνες πλοιάρχους – στην κρουαζιέρα – ακόμη τους «στοιχειώνουν» τα ναυάγια του «Ωκεανού» (το 1991 στο Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας) και του «Sea Diamond» (στη Σαντορίνη τον Απρίλιο του 2007).