Ο δεύτερος τρόπος περιγραφής του Νίκου Παπανδρέου είναι η παρακολούθηση της παρουσίας του στον δημόσιο βίο, η οποία πρακτικά υπάρχει και δεν υπάρχει. Π.χ. δεν πήρε ποτέ αξίωμα σε κυβέρνηση, αλλά δεν έλειψε και ποτέ από την κυβερνητική δράση. Οταν ο Γιώργος έγινε πρωθυπουργός και ο Νίκος πήγαινε στο Μέγαρο Μαξίμου, ή επικοινωνούσε με υπουργούς – ή με το… χαρτοφυλάκιό τους – συζητήθηκε η πρόταση να του δοθεί επίσημος τίτλος για να διευκολυνθεί ο ρόλος του δίπλα στον Πρωθυπουργό. Το απέρριψαν και οι δυο.

Το ενδεχόμενο της επίσημης συμμετοχής του στην ενεργό πολιτική είναι το αγαπημένο θέμα των οιωνοσκόπων. Πότε φημολογείται θα ότι θα οριστεί ευρωβουλευτής, πότε ότι θα κατεβεί ως υποψήφιος στην Αχαΐα και πότε ότι θα μπει στη Βουλή με το ψηφοδέλτιο Επικρατείας. «Θα ασχοληθείτε πιο ενεργά με την πολιτική;», τον ρώτησε προ καιρού σε μια συνέντευξη ο νυν διευθυντής του γραφείου Τύπου του Πρωθυπουργού Δημήτρης Τσιόδρας. «Μπορεί», ήταν η απάντηση.

Ως πολιτικό πρόσωπο ο Νίκος βρίσκεται παντού και πουθενά. Αντιπρόεδρος του ΙΣΤΑΜΕ, αντιπρόεδρος στο Ιδρυμα Ανδρέα Παπανδρέου, επικεφαλής μιας ομάδας οικονομολόγων που κάνει μελέτες για τον Ασωπό, αρθρογράφος στην «Οικονομική Επιθεώρηση», μέλος διοικητικού συμβουλίου ιδιωτικής επιχείρησης, συνομιλητής οικονομικών παραγόντων και εμπνευστής επενδυτικών προγραμμάτων και συχνά η αιχμή του δόρατος των επιλογών του Γιώργου με συνεντεύξεις και αφορισμούς.

Εχει σε μεγάλη εκτίμηση τον αδελφό του. «Πιο σεμνό πρωθυπουργό δεν νομίζω να έχουμε δει», είπε κάποτε. Δηλώνει «δεν εμπλέκομαι στις αποφάσεις του», αλλά όχι αμέτοχος: «Θα ήμουν άτολμος και ανεύθυνος να μην κάνω ό,τι μπορώ, να μη λέω τη γνώμη μου, να μη λύνω προβλήματα επίσης εκεί που μπορώ».

Οταν χρειάζεται είναι αυτός που κάνει ενέσεις ηθικού στον Γιώργο με το επιχείρημα: «Δεν μπορείς να τα παρατήσεις». Π.χ. το κρίσιμο 48ωρο που ακολούθησε την εκλογική ήττα του 2007 ο Νίκος Παπανδρέου με τον Χάρη Παμπούκη και τον Νίκο Κοτζιά – που συνεισέφερε το θεωρητικό πλαίσιο – ήταν αυτοί που κράτησαν τον Γ. Παπανδρέου στο παιχνίδι. Ο Νίκος παρενέβη δραστικά και το περασμένο καλοκαίρι για να μην εγκαταλείψει τη θέση του πρωθυπουργού ο Γιώργος. Και από την τελευταία νευρική επιστολή του προκύπτει ότι δεν επιθυμεί ούτε να εγκαταλείψει τη θέση του προέδρου του ΠΑΣΟΚ. Και κηρύσσει τον πόλεμο σε όσους το επιδιώκουν.

Δεν είναι η πρώτη φορά. Με ειλικρίνεια και ένα είδος υπεροψίας ταυτόχρονα, δεν διστάζει είτε με δηλώσεις του είτε με την αρθρογραφία του στο περιοδικό «Οικονομική Επιθεώρηση» με το οποίο συνεργάζεται, να επικρίνει υπουργούς, βουλευτές και την κυβερνητική πολική. «Η λιτότητα δεν φέρνει την άνοιξη», έγραφε τον περασμένο Σεπτέμβριο. Για τους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ κυρίως – που έχουν ενστάσεις για το Μνημόνιο – θα πει ευθέως ότι «ζουν με τα δανεικά της τρόικας». Ο Νίκος άλλωστε ήταν αυτός που έκοψε και την τελευταία γέφυρα της οικογένειας με τον Κώστα Σημίτη όταν δήλωσε ότι «το δακτυλίδι που έδωσε στον Γιώργο ήταν θολό».