Αναζήτηση
Ολο και συχνότερα, όλο και περισσότερες διασημότητες ζητούν ανθρωπιστικές παρεμβάσεις, προστασία του περιβάλλοντος, διαγραφή χρεών των λιγότερο αναπτυγμένων χωρών και αύξηση της διεθνούς βοήθειας – διατροφικής, τεχνικής ή άλλου είδους. Η παρέμβαση του Στινγκ υπέρ της προστασίας του αμαζονιακού δάσους και των Ινδιάνων που παρεπιδημούν σ’ αυτό είναι κλασική στο είδος της. Στη μνήμη μας έχει χαραχθεί η Λιβ Ούλμαν να συμμετέχει σε αποστολές διατροφικής βοήθειας σε λιμοκτονούσες αφρικανικές χώρες, από το Τσαντ ώς το Σουδάν και τη Σομαλία ήδη από τη δεκαετία του ’80. Εσχάτως όμως το φαινόμενο έλαβε διαστάσεις πανδημίας, όπως μας περιγράφουν αναλυτικά οι συγγραφείς σ’ αυτόν τον ενδιαφέροντα συλλογικό τόμο. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων εκλογών στη Δυτική Οχθη και στη Γάζα, ο Ρίτσαρντ Γκιρ έστειλε τηλεοπτικό μήνυμα στους παλαιστίνιους ψηφοφόρους καλώντας τους να προωθήσουν την ειρήνη. Το μήνυμα ξεκινούσε με την εξής αυτάρεσκη φράση: «Γεια σας, είμαι ο Ρίτσαρντ Γκιρ και εκπροσωπώ ολόκληρο τον πλανήτη». Ο Γκιρ δεν είναι βέβαια μεμονωμένη περίπτωση. Το ζεύγος Μπραντ Πιτ και Αντζελίνα Ζολί κυριαρχεί εσχάτως στο τηλεοπτικό πεδίο με την πλούσια φιλανθρωπική του δράση. Ο Τζορτζ Κλούνι δραστηριοποιείται εδώ και χρόνια υπέρ των προσφύγων του Νταρφούρ και μάλιστα κάλεσε τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ να επέμβουν δυναμικά στο Σουδάν για να αποτρέψουν μια «εν εξελίξει γενοκτονία». Η Οπρα Γουίνφρεϊ έχει χρηματοδοτήσει ανθρωπιστικά προγράμματα – ιδιαίτερα στην Αφρική. Ο ροκ σταρ Μπόνο συμπλήρωσε δύο δεκαετίες δράσης κατά της φτώχειας με μια φιλόδοξη καμπάνια συγκέντρωσης πόρων. Ο Τζουντ Λόου δραστηριοποιήθηκε έντονα για να βοηθήσει τους ιρακινούς πρόσφυγες, επιχειρώντας μάλιστα να παίξει διαμεσολαβητικό ρόλο ανάμεσα στις ΗΠΑ και στους Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν. Και ας μην ξεχνάμε τη δράση της πριγκίπισσας Νταϊάνα στην Αγκόλα ή της Μία Φάροου με τα δέκα υιοθετημένα παιδιά της. Ενας δημοσιογράφος έγραψε εύστοχα ότι «με τόσους σελέμπριτι να ταξιδεύουν στον Τρίτο Κόσμο ασχολούμενοι με τη διεθνή πολιτική είναι θαύμα που η βιομηχανία του θεάματος μπορεί ακόμη να λειτουργεί»!
Στο πολύ ενδιαφέρον αυτό βιβλίο επισημαίνεται ότι το ενδιαφέρον των διασημοτήτων για τη διεθνή πολιτική δεν είναι καινούργιο. Ενα μεγάλο μέρος λ.χ. των Φιλελλήνων του 19ου αιώνα ήταν κάτι ανάλογο: ο Λόρδος Βύρων, ο Πέρσι Σέλεϊ και ο Αλέξανδρος Πούσκιν ήταν οι αντίστοιχοι ακτιβιστές-διασημότητες του παρελθόντος. Ωστόσο οι πιο πάνω, εκτός από διάσημοι ήταν και πραγματικοί στοχαστές, σε αντίθεση με τους περισσότερους σημερινούς αστέρες. Επιπλέον το φαινόμενο έχει πάρει σήμερα κοσμογονικές διαστάσεις, ως συνέπεια της ταχύτητας και της άνεσης των μετακινήσεων, της κυριαρχίας των ΜΜΕ και του θριάμβου του συστήματος παραγωγής διασημοτήτων. Σε σύγκριση με τις δεκαετίες του ’60 και του ’70 (Νιλ Γιανγκ, Τζέιν Φόντα, Τζον Λένον) οι σημερινοί ακτιβιστές σταρ είναι όχι μόνο πολύ περισσότεροι αλλά και πολύ πιο κινητικοί. Οι λόγοι είναι πολλοί και συνδέονται επιπλέον τόσο με την τεράστια επέκταση του Διαδικτύου όσο και με την, απόλυτα συνδεδεμένη μ’ αυτό, μεγέθυνση της σημασίας τού να είναι κανείς διάσημος. Ωστόσο υπάρχουν και πολύ συγκεκριμένοι λόγοι που εξηγούν τον ακτιβισμό αυτού του τύπου. Σημαντική αιτία είναι η πολιτική που ακολουθεί εδώ και περίπου δύο δεκαετίες ο ΟΗΕ ο οποίος, προκειμένου να βελτιώσει τη δημόσια εικόνα του και να ενισχύσει τη διεισδυτικότητά του σε συγκεκριμένες ομάδες (νέοι, μη πολιτικοποιημένοι, θρησκευόμενοι κ.λπ.) έχει χρίσει εκατοντάδες «πρεσβευτές καλής θελήσεως». Μεγάλη ώθηση στο φαινόμενο έχουν δώσει και αρκετές μη κυβερνητικές οργανώσεις που έσπευσαν να μιμηθούν τον ΟΗΕ για λόγους αυτοπροβολής.
Οι σελέμπριτι έχουν εξ ορισμού τεράστια αναγνωρισιμότητα και συγκεντρώνουν μεγάλα ποσά για φιλανθρωπικές δραστηριότητες. Δείχνουν να πιστεύουν στα σοβαρά ότι μπορούν να βοηθήσουν στην προαγωγή του συλλογικού καλού, στρέφοντας τα φώτα της δημοσιότητας σε «ξεχασμένες κρίσεις» και συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών. Οι εισφορές από τις προσωπικές τους περιουσίες ανέρχονται σε εκατομμύρια δολάρια και οι εκκλήσεις τους στην τηλεόραση κινητοποιούν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους που με τη σειρά τους συγκεντρώνουν μεγάλα ποσά (και όχι μόνο μέσω των γνωστών τηλεμαραθώνιων). Ωστόσο το σύνηθες ακραία ιδιοτελές κίνητρο είναι η επιθυμία τους να διατηρηθούν στην επικαιρότητα και να ξεχωρίσουν από τους ανταγωνιστές τους. Πίσω από κάθε ανθρωπιστική κρίση κρύβεται ένα πλουσιοπάροχο συμβόλαιο, επισημαίνουν διορατικοί παρατηρητές.
