Αναζήτηση
ΦΕΤΟΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΟΝΤΑΙ 35 ΧΡΟΝΙΑ
ΑΠΟ ΤΑ ΤΡΑΓΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ
ΤΟ 1974. ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ)
Η ΕΠΙΚΡΑΤΟΥΣΑ ΑΠΟΨΗ ΓΙ΄ ΑΥΤΑ ΕΙΝΑΙ Η
ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΣΥΝΩΜΟΣΙΑΣ, ΔΗΛΑΔΗ ΟΤΙ
ΥΠΗΡΧΕ ΣΥΜΠΑΙΓΝΙΑ ΤΩΝ ΗΠΑ (ΜΕ ΠΡΩΤΕΡΓΑΤΗ
ΤΟΝ ΥΠΕΞ ΧΕΝΡΙ ΚΙΣΙΝΓΚΕΡ) ΚΑΙ
ΕΝ ΜΕΡΕΙ ΚΑΙ ΤΗΣ ΒΡΕΤΑΝΙΑΣ
Στην Ελλάδα και στην Κυπριακή Δημοκρατία τα τραυματικά γεγονότα του 1974 έχουν καταγραφεί ως «τουρκική εισβολή και κατοχή». Στην Τουρκία καταγράφονται ως «ειρηνευτική αποστολή» (!) για να αποσοβηθεί προσάρτηση της Κύπρου στην Ελλάδα και εθνοκάθαρση των Τουρκοκυπρίων.
Υπάρχουν τρία κύρια ερωτήματα που έχουν απασχολήσει την έρευνα:
1 Γιατί οι ΗΠΑ δεν απέτρεψαν το χουντικό πραξικόπημα κατά του Μακαρίου (15 Ιουλίου), ενώ είναι βέβαιο ότι γνώριζαν πως προετοιμαζόταν: δεν ήθελαν να το αποσοβήσουν (με δεδομένη την αντιπάθειά τους για τον Μακάριο που τον έβλεπαν ως «Κάστρο της Μεσογείου»), δεν μπορούσαν ή είχαν δώσει το πράσινο φως για το πραξικόπημα στον Δ. Ιωαννίδη και απλώς μετά ένιπταν τας χείρας τους;
2 Γιατί οι ΗΠΑ και η Βρετανία δεν κατόρθωσαν να σταματήσουν την τουρκική απόβαση (20-26 Ιουλίου): άραγε επίτηδες δεν προσπάθησαν όσο έπρεπε ή δεν τα κατάφεραν επειδή οι Τούρκοι ήταν αποφασισμένοι να επέμβουν;
3 Γιατί οι ΗΠΑ και η Βρετανία δεν σταμάτησαν έστω τη δεύτερη και πιο αιματηρή τουρκική στρατιωτική επέμβαση (14-16 Αυγούστου), κάτι που δεν θα ήταν διόλου αμελητέο μιας και στην πρώτη εισβολή οι Τούρκοι είχαν καταλάβει μόνο το 7-9% του κυπριακού εδάφους, ενώ με τη δεύτερη κατέλαβαν σχεδόν το 37%;
Ο Χένρι Κίσινγκερ στα απομνημονεύματά του έχει υποστηρίξει ότι δεν γνώριζε τα περί του κυοφορούμενου χουντικού πραξικοπήματος (αναφέρεται και σε μία συζήτηση που είχε στη Λευκωσία με τον Μακάριο την άνοιξη του 1974, που ο Μακάριος τον διαβεβαίωσε ότι όλα στην Κύπρο πάνε πρίμα) και, το κυριότερο, ότι δεν ήταν τρελός να εγκρίνει ένα πραξικόπημα το οποίο ήταν βέβαιο ότι θα οδηγούσε σε ελληνοτουρκικό πόλεμο, με ό,τι αυτό θα συνεπαγόταν για το ΝΑΤΟ. Σχετικά με την πρώτη εισβολή έκανε ό,τι μπορούσε, ασκώντας έντονη διπλωματική πίεση στον Τούρκο πρωθυπουργό Ετζεβίτ (που υπήρξε φοιτητής του στο Ηarvard), αλλά η αποσόβηση ήταν αδύνατη επειδή η Άγκυρα ήταν αποφασισμένη να επέμβει. Σε ό,τι αφορά τη δεύτερη επέμβαση, ρίχνει την κύρια ευθύνη στον Μακάριο, αλλά και στον Κωνσταντίνο Καραμανλή, οι οποίοι δεν ήταν έτοιμοι να δεχθούν την ιδέα του περί λύσης καντονίων (στη 2η Διάσκεψη της Γενεύης) που είχε κατορθώσει να πείσει τους Τούρκους, με μοιραίο αποτέλεσμα να επέλθει η δεύτερη επέμβαση.
Ο Αλέξης Ηρακλείδης διδάσκει Διεθνείς Σχέσεις στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
