Η ΔΡΑΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΑΚΟΥ
ΑΓΩΝΑ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ
ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ ΑΚΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΑ
ΣΤΟ ΕΝΙΑΙΟ ΚΑΙ ΤΡΕΧΟΝ
ΑΦΗΓΗΜΑ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑΣ
ΠΟΥ ΖΟΥΜΕ ΜΕ ΚΟΡΥΦΗ ΤΗΝ
ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ΤΟΝ
ΝΟΕΜΒΡΙΟ ΤΟΥ 1973. ΑΠΟΥΣΑ
ΑΠΟ ΤΟ ΑΦΗΓΗΜΑ ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ Η
ΔΡΑΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΙΔΙΑΣ ΤΗΣ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑΣ,
ΚΥΡΙΩΣ ΓΙΑ ΤΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΠΟΥ ΑΦΗΣΕ ΠΙΣΩ ΤΗΣ: ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ
ΤΗΣ ΑΥΘΑΙΡΕΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΠΑΞΙΩΣΗΣ
ΘΕΣΜΩΝ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΩΝ
Η επιλογή αυτών των τεσσάρων βιβλίων που καθρεφτίζουν την αντίσταση κατά της δικτατορίας έγινε με στόχο η παρουσίαση αυτή να επιτρέψει σε όσους έχουν βιώματα από την εποχή να ανακαλέσουν τμήματα μνήμης και σε όσους δεν έχουν να πληροφορηθούν- πάντα συνεκτικάγια τα ποικίλα πεδία που ενεργοποίησε η δικτατορία, η αντίσταση και η μεταπολίτευση. Στην πορεία των πραγμάτων, τα βιβλία αλληλοσυμπληρώνονται σαν απάντηση στην επίμονη στάση που υποστηρίζει ότι η προσέγγιση του παρελθόντος ανήκει σε ηλικιακές ομάδες ή σε πολιτικές οργανώσεις ή ακόμη και σε όσους το βίωσαν.

Μάριος Νικολινάκος, Αντίσταση και αντιπολίτευση 1967-1974, Ολκός, Αθήνα 1975.

Η δομή του βιβλίου, όπως και ο τρόπος που προσεγγίζει τα πράγματα ο συγγραφέας χαρακτηρίζονται από τη σαφήνεια των οικονομικών επιστημών, που αποτελούσαν τον βασικό του επιστημονικό προσανατολισμό την εποχή της συγγραφής του βιβλίου (1973,1974). Παρά το γεγονός ότι γράφτηκε στα τέλη της δικτατορίας, το βιβλίο αποτελεί ένα εγχειρίδιο μέσω του οποίου ο αναγνώστης μπορεί να αντιληφθεί τις εξελίξεις, τα προβλήματα, τους στόχους και τα αδιέξοδα του κινήματος. Παρουσιάζεται το πανόραμα των αντιστασιακών οργανώσεων και ενεργειών, δράσεις, αντιδράσεις και αδράνειες όλου το πολιτικού φάσματος. Με επιτυχία, χωρίς την οξύτητα αλλά και από την απογοήτευση της περιόδου, στο κείμενο αναδεικνύεται ακόμη και σήμερα η πίσω πλευρά του υφάσματος πάνω στο οποίο υφάνθηκε το ταμπλό της αντίστασης κατά της δικτατορίας των συνταγματαρχών. Ο Νικολινάκος αναζητά τις ρίζες και την πολιτική προέλευση των οργανώσεων βοηθώντας έτσι στην αντίληψη της περιόδου της δικτατορίας ως συνέχεια αλλά και ως τομή των προηγούμενων πολιτικών πραγμάτων. Αυστηρός απέναντι στον μύθο της ενότητας της αντιστασιακής δράσης, κρίνει ως μέγα πρόβλημα την παλινωδία μεταξύ πολιτικής λύσης μέσω πιέσεων, ή οριστικής επιλογής δυναμικώναντιστασιακών ενεργειών. Και μέσα σ΄ εκείνο το κλίμα συγκρίνει άτοπα την Ελλάδα της εποχής με τις περιπτώσεις των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων της Κύπρου, της Ιρλανδίας της Μέσης Ανατολής. Ως κύριες οργανώσεις ο συγγραφέας ορίζει το ΚΚΕ, το ΠΑΚ και τη Δημοκρατική Άμυνα και αποδίδει μόνο σε αυτές τη δυνατότητα ουσιαστικών ανατροπών, υποστηρίζοντας όμως ότι τελικά καμιά από αυτές δεν είχε πειστεί για την ανάγκη ή την αποτελεσματικότητα συντεταγμένων δυναμικών ενεργειών. Με τρόπο ενδιαφέροντα, ως απότοκο της δεκαετίας του 1960 και όχι μόνο, ορίζει την Κεντροαριστερά ως πεδίο ουσιαστικής αντιστασιακής δράσης μέσα από τη λειτουργία του Πανελλήνιου Αντιστασιακού Κινήματος και της Δημοκρατικής Άμυνας. Παράλληλα όμως τους αποδίδει αδυναμία στην εξάπλωση της αντίστασης μέσα από τη σύνδεση με τα λαϊκά στρώματα. Εδώ ίσως να παραγνωρίζει το στοιχείο της σιωπηρής ανοχής που είχε η χούντα μέχρι τα σημαντικά γεγονότα του 1973: καταλήψεις Νομικής, κίνημα Ναυτικού, κίνηση «φιλελευθεροποίησης» του καθεστώτος, εξέγερση Πολυτεχνείου. Ο Νικολινάκος αναφέρεται και στην αντίσταση του συντηρητικού χώρου, παρουσιάζοντας και την οργάνωση Ελεύθεροι Έλληνες, αποδίδοντας στους αξιωματικούς- μέλη της κίνητρα ηθικής αποκατάστασης του κύρους του Στρατού από την κλίκα των προδοτών πραξικοπηματιών. Ακόμα, επικρίνει την αθηναιοποίηση της αντίστασης, που καταλήγει απλώς σε αντίσταση διαμαρτυρίας- έναν εύκολο στόχο για τις αρχές. Ωστόσο, ο προσανατολισμός για την ανάπτυξη του κινήματος στη ελληνική επαρχία του 1967- κρίνοντάς τον εμείς εκ των υστέρων- ήταν ανέφικτος όσο και αν αφελώς συζητήθηκε η δημιουργία νέου αντάρτικου εναντίον της χούντας σε κορυφές βουνών στις οποίες όμως είχαν ήδη αρχίσει να κατασκευάζονται ασφαλτόδρομοι και ξενοδοχεία…

Ενδιαφέρουσα η περιοδολόγηση των φάσεων της Αντίστασης: α) ενεργητική φάση: 21 Απριλίου 1967 έως τέλη 1969 (λήγει με συλλήψεις και δίκες αντιστασιακών), β) παθητική φάση: 1970 έως 1973 (λήγει με το «δημοψήφισμα» και τη χορήγηση αμνηστίας και γ) ενεργητική διαμαρτυρία: μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου (έναρξη της αντίθεση στο καθεστώς σε πλατιά βάση μέσω της γενικής δυσαρέσκειας χωρίς όμως τη χρήση βίας)

Τελευταία Νέα