ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΝΩΡΙΣΜΕΝΗ ΚΑΙ
ΛΟΙΔΟΡΗΜΕΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ
ΕΛΛΑΔΙΤΩΝ ΦΑΝΤΑΡΩΝ ΚΑΤΑ
ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ ΣΤΗΝ
ΚΥΠΡΟ ΑΦΗΓΕΙΤΑΙ ΤΟ ΝΕΟ
ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ
ΓΚΟΥΡΟΓΙΑΝΝΗ. ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟΕΚΔΟΤΙΚΟ
ΓΕΓΟΝΟΣ, ΠΟΥ
ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΤΙΣ ΑΓΝΩΣΤΕΣ
ΠΛΕΥΡΕΣ ΕΝΟΣ ΟΛΙΓΟΧΡΟΝΟΥ
ΑΛΛΑ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΒΡΩΜΙΚΟΥ ΚΑΙ
ΣΥΚΟΦΑΝΤΗΜΕΝΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ.
«Ποιος καμαρώνει για τέτοια μάνα;», αναρωτιέται ένας από τους ήρωες του Βασίλη Γκουρογιάννη. Και εννοεί την Ελλάδα. Την Ελλάδα που έκανε το πραξικόπημα κατά του Μακάριου το 1974, προκαλώντας στην Κύπρο έναν «μίνι εμφύλιο», την Ελλάδα που συμπεριφέρθηκε σαν ξέφραγο αμπέλι κατά την τουρκική εισβολή που ακολούθησε, ταπεινώνοντας τα παιδιά της. Τους κληρωτούς που είχε εκεί να φυλάνε το μαντρί και που εν τέλει τους μετέτρεψε σε πρόβατα, στο στόμα ενός λύκου που και αυτός αποδείχθηκε ξεδοντιασμένος.

Το νέο μυθιστόρημα του Ηπειρώτη συγγραφέα- με τον τίτλο Κόκκινο στην Πράσινη Γραμμή – φεύγει από τα στενά ελληνικά σύνορα για να ξύσει μία από τις μεγαλύτερες πληγές της Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας. Και να εστιάσει στο δράμα κάποιων χιλιάδων φαντάρων και αξιωματικών που «έζησαν το δικό τους Βιετνάμ» και που όχι μόνο κανείς δεν αναγνωρίζει ότι πολέμησαν, αλλά επιπλέον πολλοί τους θεωρούν χουντικούς ή προδότες.

Κι όμως. Σ΄ εκείνη την «αναμπουμπούλα των λίγων ημερών», όπως επιμένουν πολλοί να παρουσιάζουν τα γεγονότα, στην οποία μετείχαν περίπου 2.000 Ελλαδίτες φαντάροι και αξιωματικοί, σκοτώθηκαν 4.119

Έλληνες, τραυματίστηκαν περίπου 10.500 και εκπατρίστηκαν 200.000. Από την άλλη πλευρά σκοτώθηκαν 1.193 Τούρκοι, τραυματίστηκαν 747 και εκπατρίστηκαν 50.000 άνθρωποι. Έγινε δηλαδή κανονικός πόλεμος.

Οι βετεράνοι

Ο Βασίλης Γκουρογιάννης εστιάζει σε μία ομάδα βετεράνων Ελλαδιτών πολεμιστών της Κύπρου που έχουν ιδρύσει έναν παρακμιακό σύλλογο στην Αθήνα. Όταν ανακατεύεται στα διοικητικά ένας γνωστός από την τηλεόραση ποινικολόγος, οι άλλοι τον εκλέγουν αμέσως πρόεδρο με την ελπίδα να βοηθήσει στη βελτίωση της θέσης τους στον δημόσιο βίο και στα σχολικά βιβλία Ιστορίας. Με προτροπή του νέου προέδρου, οργανώνουν συνέδριο στη Λευκωσία στο οποίο θα μιλήσουν οι ίδιοι για τα γεγονότα, παρουσία ενός νεαρού, σπουδασμένου στην Οξφόρδη ιστορικού, που θεωρείται «παιδί» του γνωστού ιστορικού Μαρκ Μαζάουερ. Εύγλωττο θέμα του συνεδρίου: «Τι νομίζουμε ότι συνέβη τότε- Μια παρέμβαση στη σχολική ιστορία». «Η Ιστορία της Στ΄ δημοτικού», λέει κάποιος στον ποινικολόγο, «μας αγνοεί τελείως. Όλη κι όλη η συμμετοχή της Ελλάδας στην Κύπρο, πραξικόπημα και πόλεμος, όλα μαζί τεσσερισήμισι γραμμές. Εμάς που πολεμήσαμε εκεί μας αγνοεί τελείως, σαν να πήγαμε πενθήμερη εκδρομή». Τι διεκδικούν; Μιάμιση γραμμή ακόμα. Να προσθέσει η περίφημη πια Ιστορία της Στ΄ δημοτικούαλλά και των άλλων τάξεων- μια φράση του τύπου «Η ΕΛΔΥΚ (Ελληνική Δύναμη Κύπρου) έσωσε την πολεμική τιμή της Ελλάδας».

Το δράμα

Κάπου εδώ όμως τα αστεία σταματούν. Ο Γκουρογιάννης μεταφέρει στον αναγνώστη με ένταση την εικόνα ανθρώπων που έζησαν ένα μεγάλο δράμα. Που έγιναν οι καλύτεροι πελάτες των ψυχιάτρων, που είδαν- ενίοτε και διέπραξαν- φρικτά εγκλήματα, που έκαναν ηρωικές πράξεις σκεπασμένες από προδοτικές εντολές οπισθοχώρησης. «Μυστήρια υπόθεση ο πόλεμος· αρχίζει πραγματικά όταν τελειώσουν οι μάχες», λέει ο Γκουρογιάννης. Οι άνθρωποι αυτοί δεν ζητούν συντάξεις και παράσημα, αλλά αναγνώριση. Κάποιοι ανάπηροι που πήραν σύνταξη αισθάνονται κι αυτοί ταπεινωμένοι γιατί την πήραν με βάση νόμο για τους πολεμιστές του ΄40. Οι πραγματικοί πολεμιστές του ΄40 τους κοροϊδεύουν κι αυτοί θεωρώντας τους «εκδρομείς». Κι όμως, κάποιοι από αυτούς πολέμησαν σκληρά. Κατέκτησαν υψώματα στον Πενταδάκτυλο αλλά μετά τους δόθηκε διαταγή να τα εγκαταλείψουν.

Όλοι διέβλεπαν την εισβολή αλλά η Αθήνα τους έλεγε «μην τσιμπάτε, άσκηση κάνουν». Κάπως έτσι οι Τούρκοι αποβιβάζονταν σαν τουρίστες επί δύο μέρες στο Πεντεμίλι, μη μπορώντας ούτε οι ίδιοι να πιστέψουν αυτό που συμβαίνει. Στην πραγματικότητα και οι δύο στρατοί είχαν ροπή στις γκάφες. Οι Κύπριοι κατέρριψαν ελληνικά αεροπλάνα, οι Τούρκοι βύθισαν δικό τους αντιτορπιλικό.

Βασίλης Γκουρογιάννης

ΚΟΚΚΙΝΟ ΣΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΓΡΑΜΜΗ

ΕΚΔ. ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ, ΣΕΛ. 417