Στις 17 Νοεμβρίου η ΠΓΔΜ προσέφυγε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (Δ.Δ.) εναντίον μας, επειδή κατ΄ αυτήν η Ελλάδα «παραβίασε κατάφωρα τις υποχρεώσεις της που απορρέουν από το Άρθρο 11 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας της 13ης Νοεμβρίου 1995», κατά τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι (βέτο σε ένταξη ΠΓΔΜ τον Απρίλιο του 2008)

Ζήτημα μη συμμετοχής της Ελλάδας στη διαδικασία εκδίκασης στο Δ.Δ. δεν τίθεται (α) γιατί και οι δύο χώρες έχουν αναγνωρίσει την υποχρεωτική διαδικασία του Δ.Δ. (η Ελλάδα με εξαίρεση τα θέματα που αφορούν την εθνική ασφάλεια) και (β) η ίδια η Ενδιάμεση Συμφωνία προβλέπει στο Άρθρο 21 (παρ.2) ότι «Οποιαδήποτε διαφορά ή αμφισβήτηση, που προκύψει μεταξύ των Μερών, σχετικά με την ερμηνεία ή εφαρμογή αυτής της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, θα είναι δυνατόν να τεθεί από οποιοδήποτε από τα δύο μέρη στο Διεθνές Δικαστήριο…». Επίσης, η Αθήνα δεν έχει άλλη επιλογή από το να συμμετάσχει στη διαδικασία του Δ.Δ. για τον επιπλέον λόγο ότι έχει κάνει «σημαία» τη Χάγη στη διένεξή της με την Τουρκία για το Αιγαίο, σε σχέση με την υφαλοκρηπίδα (βλ. άρθρο Ειρήνης Καρανασοπούλου, «ΤΑ ΝΕΑ», 18-11-2008, σελ.11).

Τα πράγματα είναι δυσάρεστα για την Αθήνα και κανονικά θα πρέπει να χάσει την υπόθεση γι΄ αυτό που έκανε στο Βουκουρέστι και να μη διανοηθεί να προβάλει αλλού βέτο σε αίτημα εισδοχής, π.χ. στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κάτι που έχει απειλήσει. Ας δούμε γιατί θα χάσει στο Δ.Δ.

Στη βάση του Άρθρου 11 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας δεν επιτρέπεται η Ελλάδα «να προβάλει αντιρρήσεις σε αίτηση ή συμμετοχή» της ΠΓΔΜ «σε διεθνείς, πολυμερείς και περιφερειακούς οργανισμούς και θεσμούς των οποίων είναι μέλος» η Ελλάδα. Ωστόσο, η Ελλάδα «επιφυλάσσεται του δικαιώματος να προβάλει αντιρρήσεις σε οποιανδήποτε συμμετοχή», αν η ΠΓΔΜ «πρόκειται να αναφερθεί σε τέτοιους οργανισμούς ή θεσμούς διαφορετικά» απ΄ ό,τι προβλέπεται

Η ΜΟΝΗ ΣΩΤΗΡΙΑ

για την Αθήνα είναι να ενεργοποιήσει τις διαπραγματεύσεις μόλις αναλάβει πρόεδρος ο Ομπάμα και να δείξει υποδειγματική διαλλακτικότητα σε σχέση με το όνομα

από την Απόφαση 817/19937 (7 Απριλίου 1993) του Συμβουλίου Ασφαλείας για την εισδοχή κράτους ως μέλους ΟΗΕ: «προσωρινά… ως η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας». Η ΠΓΔΜ, όπως σημειώνει και στην προσφυγή της στο Δ.Δ., δεν επιχείρησε να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ με άλλο όνομα από το προσωρινό της όνομα.

Η κατά τα άλλα ευφυής αυτή κίνηση των Σκοπίων που αιφνιδίασε την Αθήνα κινδυνεύει να παγώσει τις διαπραγματεύσεις και ας δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της ΠΓΔΜ ότι αυτό δεν θα συμβεί. Η μόνη σωτηρία για την Αθήνα είναι να ενεργοποιήσει τις διαπραγματεύσεις μόλις αναλάβει πρόεδρος ο Ομπάμα και να δείξει υποδειγματική διαλλακτικότητα σε σχέση με το όνομα. Επίσης, να διαβεβαιώσει τη γείτονα χώρα ότι το Βουκουρέστι δεν θα επαναληφθεί· ήταν μιας χρήσεως και προέκυψε επειδή η ΠΓΔΜ φιλοδοξούσε, λίγες βδομάδες πριν από τη σύνοδο, να μπει με το συνταγματικό της όνομα.

Γενικότερα, στην ιδανική περίπτωση προσφεύγεις στο Δ.Δ. αν ειλικρινά θέλεις να επιλύσεις μία επιμέρους διαφορά και δεν προσφεύγεις για να τη «φέρεις» στην άλλη χώρα ή για να την τιμωρήσεις για κάτι. Η κίνηση των Σκοπίων προφανώς δεν εμπίπτει σ΄ αυτήν την ιδανική περίπτωση, αλλά στη δεύτερη κατηγορία. Από την άλλη δεν είναι παράλογη ή υπερβολική πράξη, μια και όντως θίγονται τα ζωτικά εθνικά τους συμφέροντα από τη μη ένταξη στο ΝΑΤΟ (και αύριο στην Ε.Ε.). Γενικότερα το Δ.Δ. δεν είναι η καταλληλότερη μορφή ειρηνικής επίλυσης μίας διαφοράς, ειδικά αν με κάποιον έχεις τεταμένες σχέσεις ή έχεις ευρύτερες διαφορές. Η ειρωνεία εν προκειμένω είναι ότι η Ελλάδα θα πάρει, κατά τη γνωστή αγγλική έκφραση «γεύση από το δικό της φάρμακο». Έτσι ίσως αφήσει τη δική της εμμονή με τη Χάγη, σε σχέση με την υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου (και μόνο με αυτήν) που δεν διευκολύνει την επίλυση της ευρύτερης ελληνοτουρκικής διένεξης του Αιγαίου που απαρτίζεται όχι από μία διαφορά (όπως εσφαλμένα γράφει η ιστοσελίδα του ΥΠΕΞ) αλλά από επτά διαφορές.

Ο Αλέξης Ηρακλείδης είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ανάλυσης Συγκρούσεων στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου.

Τελευταία Νέα