Βrothers in arms (β΄)

ΜΠΟΡΕΙ ΣΤΙΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ ΝΑ ΚΥΡΙΑΡΧΕΙ ΜΙΑ
ΤΑΣΗ ΚΑΘΑΡΟΛΟΓΙΑΣ, ΑΠΟ ΤΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΟ
ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΩΣ ΤΟ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΚΟ,
ΑΚΟΛΟΥΘΩΝΤΑΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΕΣ ΤΟΥ
ΣΥΡΜΟΥ, ΣΤΟΝ ΑΧΑΝΗ ΟΜΩΣ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ
ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΤΑΙ ΕΝΑΣ ΑΛΛΟΣ ΛΟΓΟΣ,
ΚΑΘΑΡΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗ
ΡΙΩΜΕΝΟΣ
Έτσι ξεκίνησα να γράφω την περασμένη φορά για τα γλωσσικά ιστολόγια (μπλογκ), απ΄ όπου βάσιμα μπορεί να ελπίζει κανείς ότι θα ανανεωθεί ο λόγος για τη γλώσσα, ή τουλάχιστον απ΄ όπου μπορεί να αντλήσει ο καλόπιστος αναγνώστης στοιχεία, πληροφορίες, γνώση που ξεφεύγουν από την κυρίαρχη ιδεολογία, η οποία μοιάζει να έχει στρογγυλοκαθίσει στα ΜΜΕ.

Γράφω, κι ακούω ειδήσεις: υπερχείλισαν πάλι τα ποτάμια, γιατί αν ξεχείλιζαν, βλέπεις, θα ΄ταν μικρότερη η φυσική καταστροφή και μεγαλύτερη η καταστροφή της γλώσσας. Της «Γωγούς Μαστροκώστα» διάβασα πάλι στο κυριακάτικο Βήμα (πρέπει να λέμε ονόματα καμιά φορά, κυρίως όταν σου ΄ρχεται από κει που δεν το περιμένεις), κι άντε να ήταν, λέει, ειρωνική η χρήση αυτή, όμως στο Βήμα λ.χ. διαπίστωσα τελευταία

Όσοι θαμπώθηκαν από τα λιλιά της «ορθογραφίας» των «αίολων» κτλ., τι θα κάνουν με την επικείμενη έκδοση του λεξικού της Ακαδημίας Αθηνών, που θα ακολουθεί την «ορθογραφία Τριανταφυλλίδη»;

ότι έχει προγραφεί η λέξη πυρκαγιά, και μόνο «πυρκαϊά» γράφεται απ΄ άκρου εις άκρον σ΄ όλη την εφημερίδα, από ρεπορτάζ έως ευθυμογραφικά σχόλια. Ψιλολόγια πάλι, θα πείτε, όμως αυτή η εμμονή στον τύπο της καθαρεύουσας και κυρίως η επιβολή του σε ολόκληρη την εφημερίδα δείχνει τον κλεφτοπόλεμο για τον οποίο έγραφα. Στο ίδιο φύλλο με τη «Γωγού» διάβασα για «τα φάρμακα τα οποία λαμβάνει» ο Χριστόδουλος, βαρέθηκα να γράφω γι΄ αυτό το λαμβάνω , που έχει κατακλύσει όλες τις εφημερίδες, και τη δική μας εδωπέρα, δεν παύω ωστόσο να εκπλήσσομαι κάθε φορά με το πείσμα με το οποίο παραβιάζει ο άλλος το γλωσσικό του αισθητήριο (θυσία στον Αγώνα τον καλό;), θαρρείς και του ΄πε ποτέ κανείς γιατρός: «να λάβετε αυτό το φάρμακο», «να το λαμβάνετε τρεις φορές τη μέρα» ή είπε και ο ίδιος ότι « έλαβα κάτι χάπια που με πείραξαν στο στομάχι».

Κατονόμασα το Βήμα, επειδή μοιάζει να έχει συγκεκριμένες επιλογές, που τις ακολουθεί συστηματικά, αλλιώς δεν είναι καθόλου διαφορετική η κατάσταση και στις άλλες προοδευτικές εφημερίδες, με την Ελευθεροτυπία να κρατά τα θλιβερά πρωτεία, καθώς τετράδα ολόκληρη πια δίνει τον τόνο με πολεμικές κραυγές επί παντός, και ειδικότερα σε εθνοπατριωτικά και γλωσσικά θέματα. Κι όσο για τα καθαρώς ορθογραφικά, η σύγχυση είναι ίδια σε όλες, ανεξαιρέτως θα έλεγα, τις εφημερίδες, όπου μια επιπόλαιη ματιά στο μπαμπινιώτειο ορθογραφικό «σύστημα», κι ένα εξίσου επιπόλαιο τσιμπολόγημα απ΄ αυτό, έχει οδηγήσει σε αλυσιδωτές παρανοήσεις, με αποτέλεσμα μια εκτεταμένη, λογιότροπη ανορθογραφία , που αντιβαίνει ακόμα και στο αρχικό «πρότυπο».

Αντίβαρο σ΄ όλα αυτά τα απελπιστικώς ατεκμηρίωτα ανέφερα στην προηγούμενη επιφυλλίδα το πιο πολιτικοποιημένο και ενημερωμένο γλωσσολογικά μπλογκ ανορθογραφίες (http: //anorthografies. blogspot. com) και το επίσης ενημερωμένο επιστημονικά περιγλώσσιο ( http: //periglwssio. blogspot. com), όπου θα βρει κανείς εξαντλητικά κείμενα και ακόμα πιο εξαντλητικές συζητήσεις για τη συνέχεια, ή την (α)συνέχεια, της γλώσσας, για τη θεωρία του λάθους, για τη σχέση μας με τα αρχαία ελληνικά, τη σχέση των αρχαίων με τα νέα, για τη θέση τους στην εκπαίδευση, για τη θέση του πολυτονικού στα νέα ελληνικά, για την ούτως ή άλλως πεπερασμένη φύση του πολυτονικού κτλ.

Ίδια θεματολογία, ίδιος προβληματισμός κυριαρχεί και σε πολλά άλλα γλωσσικά μπλογκ. Νέοι επιστήμονες, ή και φοιτητές ορισμένοι, ενώνουν τις δυνάμεις τους στον δαιδαλώδη «υπόγειο» κόσμο του ίντερνετ, και ακόμα και μέσα από διαφωνίες και αντιπαραθέσεις συγκλίνουν στα βασικά και θεμελιώδη για την κατανόηση του μηχανισμού, άρα και της εξέλιξης της γλώσσας, θέματα στα οποία γυρνούν προκλητικά την πλάτη οι «υπέργειοι» κλειδοκράτορες, που από κρίσιμα πόστα, π.χ. τη διόρθωση των εντύπων, μπορούν και γλωσσολογούν εμπράκτως και, όπως είδαμε, κατά το δοκούν.

«Το πολυτονικό δεν μπορεί να θεωρηθεί ως αληθινά τονικό σύστημα, γιατί μάλλον ποτέ δεν χρησιμοποιήθηκε ως τέτοιο» γράφουν αίφνης τα λογοράμματα(http://logorammata. blogspot. com), ένα μπλογκ με το οποίο έχω έρθει αρκετές φορές σε αντιπαράθεση (όπως και με το περιγλώσσιο εξάλλου), και δεν το σημειώνω αυτό για να κρατήσω τις αποστάσεις μου ή για την… ιστορική αλήθεια, αλλά για να επιβεβαιώσω τα παραπάνω, ότι, παρά τις αντιπαραθέσεις και τις διαφωνίες, υπάρχει μια κοινή γραμμή πλεύσης κόντρα στο ρεύμα της κυρίαρχης ιδεολογίας των στερεοτύπων.

Από τους ιδρυτές του περιγλώσσιου, ο Βασ. Αργυρόπουλος, με την προσωπική του ιστοσελίδα «Θέματα ετυμολογίας και ορθογραφίας: Απαντήσεις σε “αρχαιολάτρες”» (http://www. geocities. com/vasargyr) ανέλαβε, όπως δείχνει ο εύγλωττος υπότιτλος, το άχαρο έργο να ασχοληθεί εξαντλητικά με τα απόνερα της (εθνικιστικής) παραγλωσσολογίας, μ΄ αυτά με τα οποία μπορεί να γελάμε, όμως αυτά κατέκλυσαν πια και τα σοβαρά κανάλια, ενώ εκπρόσωποί τους μπήκανε και στη Βουλή.

Ενδεικτικά του κοινού προβληματισμού, μεταφέρω ελάχιστα, από τα πολλά γλωσσικά μπλογκ που δεν είναι δυνατό να αναφερθούν εδώ: τον «Θάνατο των γλωσσών», το «Γλώσσα και φύλο» με την υπογραφή Φωτεινή παντογνώστρα (http://pantognwstra-nebula. blogspot. com)· «Πότε γεννιούνται και πόσο ζουν οι γλώσσες», «Άσε με να κάνω λάθος», «Κινδυνεύει η ελληνική γλώσσα;» του Φοίβου Παναγιωτίδηστο μπλογκ Γλωσσογραφίες (http://epanagiotidis. blogspot. com, δημοσιευμένα αυτά στον Πολίτη της Κύπρου).

Δυναμικά μας καλημέρισε ο όνομα και πράμα σε σχολαστικότητα Τιπούκειτος(http: //tipoukeitos. blogspot. com), με το επίσης εύγλωττο «Πόσω (!) μάλλον: Η καθαρεύουσα από την πίσω πόρτα», όπου και παραδείγματα με τη χρήση τού πόσΟ μάλλον -όπως το γράφαμε όλοι προμπαμπινιωτικά- από τον Γρηγόριο τον Ναζιανζηνό, τον Ιωάννη Δαμασκηνό κ.ά. Και συνεχίζει στην ίδια γραμμή, με την εξέταση της ετυμολογίας του καρμίρη, που ο Μπαμπινιώτης τον θέλει «καρμοίρη»: περιμένουμε λοιπόν πολλά από αυτόν.

Από την ίδια εποχή, από τον κατεξοχήν λόγιο Μ. Βασίλειο, ο δαιμόνιος Νίκος Σαραντάκος αποδελτιώνει το: παν μέτρον άριστον,και η παροιμία φησίν, σύμφωνα με την παροιμία δηλαδή, ενώ εμείς του 20ού και 21ου αιώνα, λογιότεροι, αρχαϊστές, επιμένουμε στο μέτρον άριστον. Χωρίς μέτρο, όπως πάντα.