Ένα υδάτινο «Κοζλοντούι» απειλεί τα τελευταία χρόνια τα βόρεια σύνορα της Ελλάδας. Είναι τα νερά του ποταμού Έβρου που μετατρέπονται σε καταστροφικό τσουνάμι κάθε φορά που στη γειτονική Βουλγαρία ανοίγουν τα 3 μεγάλα και τα 15 μικρότερα φράγματα για να μην υπερχειλίσουν.
Νερά που φτάνουν σε ύψος τα 7 μέτρα πνίγουν ζώα και καλλιέργειες σε Ελλάδα και Τουρκία χωρίς μέχρι στιγμής να έχει δοθεί λύση στο πρόβλημα, ενώ με την ένταξη της Βουλγαρίας στην Ε.Ε. οι Έλληνες πολίτες μπορούν πλέον να διεκδικήσουν αποζημιώσεις από τη γειτονική χώρα για τις καταστροφές.

Οι επιστήμονες αλλά και οι ελληνικές αρχές μιλούν και για απρόβλεπτες καταστάσεις που ουδείς γνωρίζει σήμερα μέχρι πού μπορεί να φτάσουν, καθώς δεν αποκλείεται να υπάρξει ακόμα και ατύχημα σε κάποιο από τα τρία μεγάλα υδροηλεκτρικά φράγματα της Βουλγαρίας. Πρόκειται για φράγματα που έχουν κατασκευαστεί τη δεκαετία του ΄60 από τσιμέντο, δεν έχουν καθόλου ελαστικότητα και καλύπτουν ένα μεγάλο ποσοστό από την παραγωγή ενέργειας της χώρας. Γι΄ αυτό τον λόγο είναι μονίμως γεμάτα με νερό. Έτσι σε μια καταιγίδα ή κατά την περίοδο που λειώνουν τα χιόνια

Μετά την ένταξη της Βουλγαρίας στην Ε.Ε. οι Έλληνες πολίτες μπορούν να διεκδικήσουν αποζημιώσεις

οι Βούλγαροι αφήνουν μέρος του νερού να περάσει στον Έβρο και να καταλήξει στο Αιγαίο προκειμένου να αποφύγουν την υπερχείλιση.

Μόνο το πλησιέστερο στην Ελλάδα φράγμα, το Ιβάιλβγκραντ έχει ύψος 70 μέτρα και μήκος 60 χιλιόμετρα. Ουδείς θέλει να φανταστεί τι θα γίνει εάν κάποια μέρα συμβεί ατύχημα σε αυτό ή σε κάποιο από τα άλλα φράγματα, αφού μπορεί να προκληθεί φαινόμενο ντόμινο.

Εφιαλτικό σενάριο. «Η θραύση ενός φράγματος είναι ένα εφιαλτικό σενάριο, για το οποίο πρέπει να υπάρχει προετοιμασία και σχέδιο έκτακτης ανάγκης για να αντιμετωπιστεί», λέει ο Νίκος Κωτσοβίνος, καθηγητής Υδραυλικής και Υδραυλικών Έργων. «Έχουμε μελετήσει τέτοια σενάρια θραύσης για μεγάλα φράγματα στον ελληνικό χώρο. Δεδομένου ότι πολλά βουλγαρικά φράγματα βρίσκονται το ένα κατάντη του άλλου, μελετάμε και το φαινόμενο ντόμινο που μπορεί να προκληθεί από ενδεχόμενη θραύση ενός φράγματος στα ανάντη. Με βάση τη διεθνή πρακτική είναι απαραίτητη η μελέτη των χαρακτηριστικών του πλημμυρικού αυτού κύματος, καθώς και η κατάστρωση σχεδίου έκτακτης ανάγκης για τις κατάντη περιοχές σε Ελλάδα και Τουρκία. Εξ όσων γνωρίζουμε, τέτοιο σχέδιο δεν έχει εκπονηθεί για την περιοχή του Έβρου, παρά το γεγονός ότι περισσότερα από 15 σημαντικά φράγματα είναι κατασκευασμένα σε παραπόταμους του ποταμού Έβρου στο βουλγαρικό έδαφος. Η σημασία μιας ολοκληρωμένης τέτοιας έρευνας είναι μεγάλη γιατί, μεταξύ των άλλων, οι αλλαγές που παρατηρούνται στη ραγδαιότητα των βροχοπτώσεων τα τελευταία χρόνια, δημιουργούν προϋποθέσεις ενδεχόμενης αστοχίας των φραγμάτων, πολλά από τα οποία κατασκευάστηκαν πριν από αρκετά χρόνια με άγνωστες προδιαγραφές και με άλλες αντιλήψεις».

4.500 κυβικά/δευτερόλεπτο. Το πρόβλημα με τις πλημμύρες στον Νομό Έβρου έχει επιδεινωθεί τα τελευταία χρόνια. Ξαφνικά ο ποταμός, που σε ομαλή ροή κατεβάζει 300-500 κυβικά νερού το δευτερόλεπτο, δέχεται ποσότητες που φτάνουν ακόμα και τα 4.500 κυβικά/δευτερόλεπτο.

«Το σίγουρο είναι ότι σε αυτά τα φράγματα ανά πάσα στιγμή μπορεί να συμβεί ανεξέλεγκτη υπερχείλιση», λέει ο γενικός γραμματέας της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης κ. Μιχάλης Αγγελόπουλος. «Οι ζημιές που γίνονται στην περιοχή αφορούν τουλάχιστον 5.000 πολίτες και είναι περιβαλλοντικές. Τι θα γίνει εάν για παράδειγμα οι πολίτες διεκδικήσουν, όπως έχουν το δικαίωμα, αποζημιώσεις από τη Βουλγαρία γι΄ αυτές τις ζημιές. Το σχέδιο Οδηγίας για τις πλημμύρες, που θα γίνει σύντομα επίσημη Οδηγία της Ε.Ε.,

ορίζει πλαφόν στις ποσότητες του νερού και κοινά σχέδια διαχείρισής του με βάση τα κοινά υδρολογικά στοιχεία ώστε να μην πνίγονται περιοχές».

Χρειάζονται υποδομές 1 δισ. ευρώ, αναχώματα και απαλλοτριώσεις


Το πρόβλημα που εκτός από Ελλάδα και Βουλγαρία αφορά και την Τουρκία έχει οξυνθεί αλλά η λύση του μοιάζει ακόμα μακρινή. Μέχρι πρότινος οι τρεις χώρες ούτε καν… μιλούσαν γι΄ αυτό. Ούτε ανά δύο μεταξύ τους. Όπως παραδέχτηκε ο κ. Σαντενίν Μαλκαραλί, από τη Γενική Διεύθυνση Υδάτων της Τουρκικής Δημοκρατίας, «μέχρι σήμερα στις πληροφορίες που έχουμε για τον Άρδα υπάρχουν κενά. Οι πληροφορίες από τη βουλγαρική πλευρά σχετικά με το θέμα απορροής υδάτων από το φράγμα στον ποταμό ήταν ελλιπείς όσον αφορά την ποσότητα και την χρονική περίοδο απορροής». Η Ελλάδα είχε επίσης διακόψει τις συνομιλίες της για το θέμα με την Τουρκία μετά τα γεγονότα του ΄56 στην Κωνσταντινούπολη. Όλοι κάθησαν ξανά στο τραπέζι το 2002.

«Μέχρι σήμερα κανείς δεν ήθελε να συνεννοηθεί με τον άλλο για να βρεθεί λύση. Η λύση δεν είναι εύκολη και μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει απολύτως τίποτα», υπογραμμίζει ο νομάρχης Έβρου κ. Νίκος Ζαμπουνίδης. Μια από τις λύσεις που έχει προταθεί είναι η «ευθυγράμμιση» του Έβρου ώστε να υπάρχει ανεμπόδιστη ροή. «Αυτό προϋποθέτει ουσιαστική επαναχάραξη συνόρων με την Τουρκία. Αν αναλογιστεί κανείς τι στρατιωτικές υποδομές έχουν οι δύο χώρες στα σύνορα αντιλαμβάνεται τα προσκόμματα των Επιτελείων». Έργα υποδομής. Ένα άλλο σενάριο για λύση-πακέτο προβλέπει τα απαραίτητα έργα υποδομής που χρειάζονται και στις τρεις χώρες, αλλά κυρίως στη Βουλγαρία (νέα φράγματα, αναχώματα, απαλλοτριώσεις σε Ελλάδα-Τουρκία σε απόσταση 2 χιλιομέτρων ένθεν κι ένθεν του ποταμού κ.λπ.). «Έχει υπολογιστεί ότι χρειάζονται υποδομές ύψους 1 δισ. ευρώ», λέει ο κ. Ζαμπουνίδης. «Ποιος θα χρηματοδοτήσει όμως τι; Η Βουλγαρία λέει “ναι” αλλά δώστε μου τα χρήματα. Αδιέξοδο». Τον περασμένο Οκτώβριο πραγματοποιήθηκε στην Αλεξανδρούπολη τριεθνής συνάντηση για το θέμα σε υψηλό επίπεδο (υφυπουργοί Εξωτερικών). Εκεί Ελλάδα και Τουρκία, που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα, συμφώνησαν να ζητήσουν από τη Βουλγαρία να βάλει «πλαφόν» στις ποσότητες του νερού που απελευθερώνει από τα φράγματα: όχι πάνω από 1.000 κυβικά το δευτερόλεπτο. Η απάντηση δεν έχει έρθει ακόμα…

Τελευταία Νέα