«Η τρομοκρατία ασκεί γοητεία»

Οι «Σατανικοί στίχοι» του τον έκαναν διάσημο στον δυτικό κόσμο αλλά αποτέλεσαν

την αιτία να γίνει persona non grata για τους μουσουλμάνους. Ο διεθνώς

αναγνωρισμένος συγγραφέας Σαλμάν Ρούσντι, που για μια δεκαετία ζούσε υπό

καθεστώς μυστικότητας καθώς είχε επικηρυχθεί από τους φανατικούς μουσουλμάνους

με την κατηγορία ότι βεβηλώνει με το έργο (και τους έρωτές του) τον ισλαμικό

νόμο, μπορεί να μην απειλείται πλέον από τον φετφά, αλλά δεν ξεχνά ότι για να

μείνει ζωντανός αναγκάστηκε πολλές φορές να αλλάξει διαμερίσματα και πόλεις,

για να μην πέσει στα χέρια των εχθρών του.

Λυτρωμένος εν μέρει από τον φετφά – ο Αγιατολάχ Χομεϊνί που είχε το δικαίωμα

άρσης του έχει πεθάνει, αλλά οι φανατικοί διώκτες του μπορούν ανά πάσα στιγμή

να τον ενεργοποιήσουν – μοιράζει τον χρόνο του ανάμεσα στη Νέα Υόρκη, στο

Λονδίνο και στη γενέτειρά του τη Βομβάη και μιλάει για την τρομοκρατία και τη

βία στον «Spiegel».

Στη σκιά των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου, γράψατε πως αναπόφευκτα θα

πρέπει να περιορισθούν τα ανθρώπινα δικαιώματα για να προστατευθούν οι

ελεύθερες κοινωνίες από την τρομοκρατία.

«Αναφερόμουν σε πιο αυστηρά μέτρα στα αεροδρόμια. Δεν φανταζόμουν πως η

κυβέρνηση Μπους θα έθετε σε λειτουργία τον μηχανισμό ενός αυταρχικού κράτους».

Πιστεύετε πως αυτό έκανε;

«Βεβαίως. Τα τελευταία χρόνια ήμουν πρόεδρος του Αμερικανικού Κέντρου ΡΕΝ

(σ.σ. Ένωση συγγραφέων για την προώθηση της ελεύθερης έκφρασης) στη Νέα Υόρκη

και επανειλημμένως μάς απασχόλησαν οι απροκάλυπτες επιθέσεις κατά των

πολιτικών ελευθεριών. Και οι διαμαρτυρίες στην πλειοψηφία τους ήταν

δικαιολογημένες, διότι συνήθως δεν ήταν ξεκάθαρο αν οι έλεγχοι και οι

συλλήψεις είχαν σχέση με την πάταξη της τρομοκρατίας».

Υπερβάλλουν δηλαδή ο Μπους και ο Μπλερ;

«Αυτό είναι το πρόβλημα των πολιτικών που έχουν φυσική ροπή προς τον

αυταρχισμό: όταν τους δίνεται η ευκαιρία, ασκούν επιπλέον πίεση. Πρέπει να

είμαστε σε επαγρύπνηση».

Έχουν άδικο πολλές σημαίνουσες προσωπικότητες του ισλαμικού κόσμου που

έχουν συνυπογράψει επιστολή προς τον Βρετανό πρωθυπουργό Τόνι Μπλερ,

υποστηρίζοντας πως οι αυξανόμενες τρομοκρατικές επιθέσεις είναι αποτέλεσμα της

πολιτικής Μπους και Μπλερ στο Ιράκ και στον Λίβανο; Οι θηριωδίες στο Αμπού

Γράιμπ και ο κυνισμός στο Γκουαντάναμο δεν αυξάνουν τον εξτρεμισμό;

«Δεν είμαι φίλος του Μπλερ, και θεωρώ μοιραία την πολιτική των Ηνωμένων

Πολιτειών και της Βρετανίας σε σχέση με το Μεσανατολικό. Ένα πρέπει να γίνει

σαφές σε όλους: όποιες κι αν είναι οι επιδιώξεις των τρομοκρατών, η δημιουργία

ενός καλύτερου κόσμου δεν μπορεί να επιτευχθεί με τα δικά τους μέσα. Σκοτώνουν

αθώους. Δεν πιστεύω πως αν λυθεί ξαφνικά, ως εκ θαύματος, το Παλαιστινιακό από

τη μια μέρα στην άλλη, θα είμαστε μάρτυρες λιγότερων επιθέσεων».

Θέλετε να πείτε πως η τρομοκρατία ασκεί γοητεία;

«Ναι. Η τρομοκρατία είναι και γοητευτική. Είμαι απόλυτα πεπεισμένος πως

ανάμεσα στους καμικάζι, υπάρχουν μερικοί που έλκονται από τον θάνατο. Η εικόνα

του τρομοκράτη που αυτοκτονεί εκλαμβάνεται ως ύψιστη πράξη ηρωισμού. Στην

πραγματικότητα όμως πηδά χωρίς αντάλλαγμα στο κενό παρασύροντας και άλλους

ανθρώπους στον θάνατο».

Είναι προφανές πως δεν μπορεί κάποιος να δικαιολογήσει την τρομοκρατία. Παρ’

όλα αυτά, τα κίνητρα των τρομοκρατών διαφέρουν…

«Υπάρχουν μερικοί, όπως η Αλ Κάιντα, των οποίων το κίνητρο είναι να

καταστρέψουν τη Δύση και τον τρόπο που ζούμε. Δεν είναι δυνατόν να κάνει

κάποιος διάλογος με τον Οσάμα Μπιν Λάντεν και τους διαδόχους του. Πρέπει να

καταπολεμηθούν με κάθε δυνατό μέσο».

«Οι φανατικοί κάθε πίστης είναι οι κακοί του καιρού μας»

Με τους «εθνικιστές τρομοκράτες» πρέπει να ανοίξουμε διάλογο;

«Εξαρτάται. Τα πρώτα δείγματα, για παράδειγμα, από τους Βάσκους της ΕΤΑ είναι

θετικά. Στην περίπτωση του IRA χάθηκε η αξιοπιστία ανάμεσα στους ανθρώπους που

ήταν αφοσιωμένοι στην οργάνωση, που δεν έβρισκαν λόγο να αγωνίζονται με

μυστικότητα», απαντά ο Σαλμάν Ρούσντι, ο οποίος θεωρεί εξίσου επικίνδυνο και

τον θρησκευτικό φανατισμό («είναι ο κακός του καιρού μας») ενώ βλέπει την

επιστροφή του κόσμου στις θρησκείες ως αρνητική εξέλιξη.

Τι θα λέγατε στον Σαλιμάρ, τον ήρωα του τελευταίου σας βιβλίου, που

σκοτώνει για την πατρίδα του, το Κασμίρ;

«Κάθε περίπτωση πρέπει να εξετάζεται χωριστά. Ο μοναδικός τρόπος για να

ανακαλύψεις για ποιον λόγο κάποιος αποφασίζει να στρατευθεί είναι να αναλύσεις

την προσωπικότητά του. Στην περίπτωση του Σαλιμάρ, περιπλέκονται προσωπικοί

και πολιτικοί λόγοι».