΄Ενα μυστήριο στο… ύψος του

Ριζικά αλλάζει η εικόνα της Θόλου της Επιδαύρου, ενός από τα αινιγματικότερα

και μεγαλύτερα στο είδος τους μνημεία της αρχαιότητας. Για πρώτη φορά έναν και

πλέον αιώνα μετά την αποκάλυψή του από την αρχαιολογική σκαπάνη, το περίπτερο

κυκλικό μνημείο του Ασκληπιείου της Επιδαύρου θα αποκτήσει και πάλι την τρίτη

του διάσταση, προσφέροντας στους χιλιάδες επισκέπτες που φτάνουν κάθε

καλοκαίρι ώς τον χώρο του ιερού για τις παραστάσεις που φιλοξενούνται στο

διάσημο θέατρό του μιαν ιδέα από την αίγλη του χώρου στην αρχαιότητα, όταν

αποτελούσε το λαμπρότερο θεραπευτικό κέντρο του αρχαίου κόσμου.

Επτά από τους 26 δωρικούς κίονες που στέκονταν στην ανατολική όψη του κτιρίου

– το οποίο συνδεόταν με τη μυστηριακή λατρεία του Ασκληπιού και έχει

προβληματίσει τους ερευνητές όσο λίγα σχετικά με τον ρόλο του – θα πάρουν και

πάλι την αρχική τους θέση. Ένας εξ αυτών μάλιστα θα ανακτήσει το αρχικό του

ύψος και θα στεφθεί με κιονόκρανο από το οποίο σώζεται ένα σημαντικό τμήμα,

ενώ ο τοίχος του σηκού που προβλέπεται να αποκατασταθεί εν μέρει (σε ύψος πάνω

από 1,10 μ.) θα φέρει τη Θυμέλη – όπως αναφέρεται το μνημείο στις αρχαίες

οικοδομικές επιγραφές – πιο κοντά στην αρχική του εικόνα, καθώς ο επισκέπτης

θα αντιλαμβάνεται πλέον πως ήταν περίκλειστο. Το τελικό αποτέλεσμα της

παρούσας φάσης αναμένεται να είναι έτοιμο στα τέλη του 2008, ενώ το κόστος

εντάσσεται στο συνολικό αναστηλωτικό πρόγραμμα μνημείων της Επιδαύρου, που για

τη διετία 2007-8 έχει προϋπολογισμό 2,5 εκατομμύρια ευρώ.

«Πρόκειται για ένα από τα δυσκολότερα αναστηλωτικά έργα», εξηγεί ο πρόεδρος

της Επιτροπής Συντήρησης Μνημείων Επιδαύρου, καθηγητής Βασίλης Λαμπρινουδάκης,

με αφορμή τη μελέτη αποκατάστασης της Θόλου που εισηγήθηκε ο αναπληρωτής

προϊστάμενος της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων Δημοσθένης

Σβολόπουλος στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και υπογράφουν η αρχιτέκτων

Γιούλη Αναστασιάδου και η πολιτικός μηχανικός Αφροδίτη Παχύγιαννη.

Η εικόνα της Θόλου έχει ήδη αλλάξει, αφού έχουν εντοπιστεί και

αποκατασταθεί τα θεμέλια του μνημείου και κατά συνέπεια οι πραγματικές

διαστάσεις του κτιρίου με διάμετρο 21,8 μ. Στο μέλλον δε, σχεδιάζεται η

αναστήλωση και μέρους της περίφημης μαρμάρινης κιονοστοιχίας του μνημείου,

καθώς 10 από τους 14 εσωτερικούς κίονες – οι οποίοι διαθέτουν από τα ωραιότερα

και αρχαιότερα κορινθιακά κιονόκρανα – θα ενταχθούν στο μνημείο (τρεις σε

πλήρες ύψος και επτά σε χαμηλότερο).

Για την ιστορία: η Θόλος έχει χάσει πολλούς από τους 26 δωρικούς κίονές της,

που ήταν κατασκευασμένοι από πωρόλιθο Κεγχρεών, γιατί χρησιμοποιήθηκαν ως

ασβέστης τον 18ο αιώνα!

Προσφορές αίματος και μυστήρια

Ποια ήταν η χρήση της Θόλου; Κανείς δεν έχει δώσει ακόμη με βεβαιότητα

απάντηση. Το αίνιγμα περιπλέκεται όχι μόνο λόγω του πολύπλοκου δαπέδου, που

αποτελείται από λευκό μάρμαρο και μαύρους αργολικούς λίθους οι οποίοι

συνέθεταν ρόμβους και τρίγωνα, συγκλίνοντας προς έναν στρογγυλό λευκό λίθο

(ομφαλό). Είναι και ο περίφημος Λαβύρινθος, το σύστημα ομόκεντρων διαδρόμων

που κρυβόταν στο υπόγειό του. Τόπος εστίασης όπου άρχοντες και ιερείς

απολάμβαναν το κρέας από τα θυσιαζόμενα στον Ασκληπιό ζώα; Χώρος όπου ο

Ασκληπιός τιμώνταν όχι ως θεός, αλλά ως ήρωας με προσφορές αίματος; Χώρος για

μυστικές ιεροπραξίες προετοιμασίας των πιστών, που δεν αποκαλύφθηκαν ποτέ,

κατά το πρότυπο των Ελευσινίων Μυστηρίων; Όποια κι αν είναι η ταυτότητα της

Θόλου, είναι στο πρόγραμμα να αποκατασταθεί και πάλι το περίπλοκο δάπεδο ώστε

να πάρει και πάλι ο Λαβύρινθος τον αρχικό μυστηριακό του χαρακτήρα.