MΠΟYKET ΟYZΟYNEP «H μαντίλα είναι για τις… χίπισσες»!

H Μπουκέτ Ουζουνέρ είναι η φωνή της γυναικείας λογοτεχνίας στη σύγχρονη

Τουρκία. Είναι η «γυναίκα-διαβήτης», όπως αποκαλεί η ίδια τον εαυτό της, η

οποία με κέντρο την Κωνσταντινούπολη κάνει κύκλους γύρω από τον υπόλοιπο

κόσμο, για να βρει τη θέση της και να απαντήσει στα ερωτήματά της!

«H Κωνσταντινούπολη δεν είναι μόνο μία όμορφη πόλη που τη «διασχίζει» η

θάλασσα. Για μένα έχει την προσωπικότητα ενός χαρακτήρα που πρωταγωνιστεί στο

επόμενο μυθιστόρημά μου», εξηγεί η συγγραφέας που ήλθε στην Αθήνα για να

συμμετάσχει στην ημερίδα για την τουρκική λογοτεχνία με τίτλο «Τούρκοι

λογοτέχνες γράφουν και μιλούν για τους Ρωμιούς», που διοργάνωσε η Εταιρεία

Μελέτης της Καθ’ Ημάς Ανατολής.

H Μπουκέτ Ουζουνέρ «μεταχειρίζεται» το αισθηματικό μυθιστόρημα – «δημοφιλές

είδος στη χώρα μου, αφού οι γυναίκες που έχουν γεννηθεί πριν από το 1990 έχουν

υποφέρει από τη διάκριση των φύλων», όπως λέει -, για να περάσει στο

αναγνωστικό κοινό τις απόψεις της. Με σπουδές στη Σκανδιναβία και ζωή

μοιρασμένη ανάμεσα σε Νέα Υόρκη και Κωνσταντινούπολη, οι συλλογές διηγημάτων,

τα ταξιδιωτικά βιβλία και τα μυθιστορήματα τής Ουζουνέρ στη χώρα της μπορούν

να μετρηθούν από τα ισάριθμα βραβεία που έχει λάβει! Το 1993, το μυθιστόρημά

της «Ο ήχος του βηματισμού των ψαριών» τιμήθηκε με το βραβείο Yunus Nadi. Το

1998, «Το βαλς της Μεσογείου» τιμήθηκε με το βραβείο μυθιστορήματος του

Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης, ενώ την ίδια χρονιά ανακηρύχθηκε ως μία

από τις 75 πιο σημαντικές γυναίκες στην 75χρονη ιστορία της Τουρκικής

Δημοκρατίας.

«H Τουρκία έχει τα δικά της εσωτερικά προβλήματα να αντιμετωπίσει.

Μέχρι πρόσφατα η ανατολική πλευρά της χώρας ζούσε απομονωμένη σε μεσαιωνική

κατάσταση, καθώς ο κουρδικός πληθυσμός της είχε αφεθεί στη μοίρα του από το

επίσημο τουρκικό κράτος. Δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια που αρχίσαμε να ακούμε

– κυρίως όσοι από εμάς ζήσαμε στο εξωτερικό – για εγκλήματα τιμής με θύματα

γυναίκες, για κορίτσια που οι πατεράδες τους τα πουλάνε για να τις παντρέψουν.

Μέσα σε τέτοιες οπισθοδρομικές συνθήκες, είναι αδιανόητο να στείλεις το

κορίτσι σου σε σχολείο. Όμως τα πράγματα έχουν αρχίσει να αλλάζουν και έχει

πλέον δρομολογηθεί μια διαδικασία διαλόγου ώστε να αποδεχθούμε τον πολυεθνικό

χαρακτήρα της χώρας μας».

Γεννήθηκε το 1955 στην Άγκυρα. Για τη μητέρα της, η συγγραφέας λέει ότι είναι

ένα επαναστατημένο παιδί της γενιάς του Ατατούρκ. «Επαναστατημένη γιατί, αν

και βαθιά θρησκευόμενη, δεν φόρεσε ποτέ της μαντίλα», εξηγεί.

Τότε, τι συμβαίνει με τις νέες γυναίκες που κυκλοφορούν ακόμα και στην

κοσμοπολίτικη Κωνσταντινούπολη με διπλή μαντίλα στο κεφάλι τους; «Το κάνουν

από αντίδραση. Είναι οι χίπισσες της Τουρκίας. Πρόκειται για τις κοπέλες που

προέρχονται από φτωχές περιοχές και οι οποίες προκειμένου να πάνε σχολείο

έπρεπε να μη φοράνε μαντίλα, άρα να αρνηθούν τις πατροπαράδοτες αξίες τους.

Αυτό τις έκανε να αντιδράσουν στην επίσημη θέση του κράτους και να κάνουν τη

μαντίλα σύμβολο της δικής τους απελευθέρωσης. Γι’ αυτό και κάνει εντύπωση

στους ξένους να βλέπουν γυναίκες που φορούν σχιστές φούστες μέχρι πάνω από το

γόνατο, να κυκλοφορούν με γυμνά πόδια και τολμηρό σε χρώματα πεντικιούρ και με

τη διπλή μαντίλα στο κεφάλι τους».

«Ευρωπαϊκή αντίληψη οι μειονότητες»

H διευκρίνιση της Μπουκέτ Ουζουνέρ για τον ορισμό της χίπισσας στην Τουρκία

τού Ερντογάν ανοίγει τον δρόμο στο να εκφράσει και άλλες απόψεις της για τη

σύγχρονη εικόνα της χώρας της. «Επειδή μιλώ με ανθρώπους από τη Μεσόγειο κι

επειδή θεωρώ ότι οι Έλληνες και οι Τούρκοι μοιράζονται μια κοινή κουλτούρα, θα

πω ότι η σύγχρονη Τουρκία δεν διαχωρίζει τη θέση της από την κουλτούρα της

οθωμανικής αυτοκρατορίας. H πολυπολιτισμικότητα του οθωμανικού πνεύματος

υπάρχει ακόμα· και αυτό που συζητούμε είναι το να αποδεχθούμε τα ζητήματα

ταυτότητας όλων των ομάδων. Αν μιλούσα σε Βορειοευρωπαίους δημοσιογράφους, θα

εξηγούσα μιαν άλλη πτυχή της τουρκικής σκέψης. Ότι, δηλαδή, η έννοια των

μειονοτήτων δεν υπάρχει σε εμάς και ότι πρόκειται μια ευρωπαϊκή αντίληψη. H

δική μας αντίληψη είναι πιο κοντά στο μοντέλο πάνω στο οποίο γεννήθηκαν οι ΗΠΑ

και γι’ αυτό, αν μπορούσαμε να αποδεχθούμε τον πολυεθνικό μας χαρακτήρα και να

προχωρούσαμε σε φιλειρηνικές συμπεριφορές, θα γινόμασταν πιο δημιουργικοί.

Αυτό προσπαθώ να επιτύχω με την πένα μου, αν και δεν είμαι πολύ αισιόδοξη,

γιατί η δύναμη των όπλων ξέρω ότι είναι μεγαλύτερη».

INFO

Τα μυθιστορήματα της Μπουκέτ Ουζουνέρ «Το βαλς της Μεσογείου» και «Χαράζει

στην Καλλίπολη» κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Ψυχογιός.