Αναζήτηση
Ως συντάκτης του κεφαλαίου «Μεταφορές» των φακέλων διεκδίκησης των Αγώνων του
1996 και 2004 και αργότερα ως σύμβουλος και μελετητής κατά την περίοδο
ετοιμασίας των Αγώνων, θα ήθελα να διευκρινίσω ορισμένα κύρια σημεία για το
διεθνώς αναγνωρισμένο «θαύμα» της αντιμετώπισης του κυκλοφοριακού προβλήματος
της Αθήνας κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνες και την αδικαιολόγητη αδράνεια της
επόμενης ημέρας, καθώς και να επισημάνω μερικές ενέργειες που καθυστερούν
αδικαιολόγητα.
Τα κύρια στοιχεία της επιτυχίας που δυστυχώς δεν συναντά κανείς πια στην
καθημερινή αντιμετώπιση του κυκλοφοριακού προβλήματος ήταν:
* Σαφείς και μη αμφισβητήσιμες δεσμεύσεις για την εφαρμογή, μέσα σε
ανελαστικά χρονικά όρια, ορισμένων προσεκτικά επιλεγμένων έργων και μέτρων
τα οποία δεν επιδέχονταν τις συνηθισμένες αμφισβητήσεις και ατελείωτες
συζητήσεις.
* Ύπαρξη συντονιστικού φορέα (ΕΕΟΑ «Αθήνα 2004»), με ειδική Γενική
Διεύθυνση Μεταφορών.
* Ετοιμασία, με βάση τις δεσμεύσεις του Φακέλου Υποψηφιότητας, ενός
γενικού σχεδίου μεταφορών, όπου ποσοτικοποιήθηκαν με κατάλληλα μοντέλα
οι ανάγκες και συντάχθηκε ένα συνεχώς επικαιροποιούμενο πρόγραμμα
υλοποίησης.
* Εμπεριστατωμένες μελέτες εφαρμογής από ειδικούς.
* Συνεχής και επιτυχής συνεργασία μεταξύ των ειδικών της ΕΕΟΑ Αθήνα
2004 και των αντίστοιχων των αρμοδίων υπουργείων και των φορέων μελέτης και
υλοποίησης των έργων.
* Συνεχής ενημέρωση και πληροφόρησης του κοινού.
* Ανταπόκριση του «ενημερωμένου» κοινού και σεβασμός των
απαγορεύσεων, αν και ήταν αδύνατη η πλήρης αστυνόμευση.
Δεν είναι η κατάλληλη θέση να εξετασθεί εδώ η αδικαιολόγητη μεταολυμπιακή
αδράνεια. Θα ήθελα μόνο να παρουσιάσω μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα
ενεργειών χαμηλού κόστους που καθυστερούν, ενώ θα έπρεπε να προωθηθούν άμεσα
από τα αρμόδια υπουργεία για την αξιοποίηση της κληρονομιάς των Ολυμπιακών
Αγώνων.
Ας καταλάβουμε ότι το υφιστάμενο οδικό δίκτυο μπορεί να λειτουργήσει πολύ
καλύτερα αν διορθώσουμε, με απλά διαχειριστικά μέτρα ελάχιστου
κόστους, τα γνωστά κρίσιμα σημεία. Κατά την προετοιμασία των
Ολυμπιακών Αγώνων, το ΥΠΕΧΩΔΕ είχε αναθέσει πέντε μελέτες με κύριο
στόχο την αξιοποίηση της υφιστάμενης οδικής υποδομής. Λίγες από τις προτάσεις
πρόλαβαν να υλοποιηθούν με άριστα αποτελέσματα (κόμβος Αμπελοκήπων,
απαγορεύσεις αριστερών στροφών κ.λπ.). Να επικαιροποιηθούν και εφαρμοστούν
άμεσα οι υπόλοιπες προτάσεις και να επισημανθούν και βελτιωθούν και άλλα
κρίσιμα σημεία.
H δημιουργία χώρων μετεπιβίβασης (Park & Ride) αποτελεί προϋπόθεση
για την απαραίτητη αύξηση της χρήσης των Μαζικών Μέσων Μεταφοράς. Όμως, αντί
να δημιουργούμε νέους, καταργούμε και τους παλιούς. Π.χ., πριν από τους
Ολυμπιακούς Αγώνες λειτουργούσε ο χώρος μετεπιβίβασης στον Σταθμό Ειρήνης των
ΗΣΑΠ. Σήμερα έχουν αναπτυχθεί εκεί και σε άλλα συγκροτήματα μεγαλύτεροι χώροι
στάθμευσης για τις ανάγκες τους, οι οποίοι όμως παραμένουν κλειστοί. Αντί
να περιμένουμε την τελική λύση αξιοποίησης των συγκροτημάτων, ας
ανοίξουμε προσωρινά τους χώρους αυτούς.
H συστηματική επιλεκτική αστυνόμευση των κρίσιμων θέσεων παράνομης στάθμευσης
που έγινε κατά τους Αγώνες θα πρέπει να επαναληφθεί. Το υπουργείο Δημόσιας
Τάξης πρέπει, με τη βοήθεια ειδικών, να ετοιμάσει πρόγραμμα
συστηματικής επιλεκτικής αστυνόμευσης, σε συνεργασία και με τους
δήμους, αφού πρόσφατα η δημοτική αστυνομία έχει αποκτήσει αρμοδιότητες
αστυνόμευσης παράνομης στάθμευσης.
Έγκαιρη ενημέρωση και πληροφόρηση του κοινού για να αντιλαμβάνεται και
να προσαρμόζεται εύκολα στις νέες ρυθμίσεις και επιπλέον να μη διαμαρτύρεται
ότι η αστυνόμευση γίνεται για εισπρακτικούς λόγους.
Αξιοποίηση του πολύτιμου δυναμικού των Ελλήνων συγκοινωνιολόγων
(δημοσίων υπαλλήλων, υπαλλήλων οργανισμών, μελετητών κ.λπ.). H ομάδα του
ΥΠΕΧΩΔΕ που συνέβαλε ουσιαστικά στην επιτυχία των Ολυμπιακών Αγώνων έχει
διασπασθεί. Ο πυρήνας που παρέμεινε στο Κέντρο Διαχείρισης Κυκλοφορίας δεν
επαρκεί για να αξιοποιήσει πλήρως το Κέντρο, ενώ τα μελετητικά γραφεία μένουν
ανεκμετάλλευτα και κινδυνεύουν να κλείσουν, αντί να χρησιμοποιούνται για την
προώθηση όλων όσων επί χρόνια επαναλαμβάνουν οι Έλληνες συγκοινωνιολόγοι
και αποδείχθηκε με τους Ολυμπιακούς Αγώνες ότι μπορούν να υλοποιηθούν και
στην Ελλάδα.
Τέλος, ας εκμεταλλευτούμε την ολυμπιακή κληρονομιά για να προβάλουμε
την εμπειρία μας στις άλλες ολυμπιακές πόλεις. H Αθήνα εκμεταλλεύτηκε την
πείρα των Αυστραλών στο κυκλοφοριακό. Δεν υπάρχει όμως σήμερα ούτε ένας
Έλληνας συγκοινωνιολόγος που να μεταφέρει την πολύτιμη εμπειρία του στο Πεκίνο
και φοβάμαι ότι, με την απαξίωση του επιτεύγματος των Ολυμπιακών της Αθήνας
και την παντελή έλλειψη βοήθειας από το κράτος που επιπλέον αρνείται το ίδιο
να χρησιμοποιήσει την εμπειρία αυτή, η ευκαιρία θα χαθεί τόσο για το
Πεκίνο του 2008 όσο και για το Λονδίνο του 2012.
Ο Γιάννης Φραντζεσκάκης είναι συγκοινωνιολόγος – ομότιμος καθηγητής του
ΕΜΠ
